Θα θέλατε να ζείτε στην Ελβετία ή είναι καλύτερα εδώ;

Ελβετία ή Ελλάδα; Πριν προλάβει κανείς να καγχάσει θεωρώντας γελοίο το ερώτημα, καλό θα ήταν να δει το επίπεδο των δημοσίων δαπανών στις δύο χώρες. Η Ελβετία δαπανά το 39% του παραγόμενου ΑΕΠ για αγαθά, υπηρεσίες και μεταβιβαστικές πληρωμές (π.χ. συντάξεις και άλλες παροχές). Στη χώρα μας το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 55%.

Με τέτοιο κόστος λογικά θα έπρεπε να μας ζηλεύουν οι Ελβετοί. Τουλάχιστον ως προς τις παροχές του κράτους προς τους πολίτες. Στην πραγματικότητα όμως παρότι πληρώνουμε πανάκριβα, η Ελλάδα έχει (πολύ) χειρότερα νοσοκομεία, σχολεία και δημόσια διοίκηση από την Ελβετία και φυσικά υποδεέστερο κοινωνικό κράτος αλλά και δραματικά χαμηλότερες συντάξεις. 

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει ότι η κατάσταση αυτή είναι αποτέλεσμα κακής διαχείρισης και σπατάλης. Η διαφορά όμως στις δαπάνες των δύο χωρών και η αντιστρόφως ανάλογη ποιότητα υπηρεσιών είναι τόσο μεγάλη που δεν δικαιολογείται μόνο από λίγη ρεμούλα και μια περιορισμένη ανικανότητα.

Είναι μεταξύ άλλων αποτέλεσμα εμμονικών πολιτικών που δυστυχώς εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας. Διατηρήσαμε λοιπόν σχεδόν αμετάβλητες τις δημόσιες δαπάνες την ώρα που το ΑΕΠ μειώνονταν δραματικά. Το αποτέλεσμα ήταν να εμφανίζεται αυξημένο το ποσοστό των δημοσίων δαπανών και τελικά να μην περισσεύουν χρήματα για τίποτε.

Η σύγκριση με την Ελβετία βεβαίως είναι ατυχής. Μιλάμε για ένα σύγχρονο κράτος που έχει εξορθολογίσει σχεδόν σε απόλυτο βαθμό τη λειτουργία του. Σε αντίθεση βεβαίως με την Ελλάδα όπου η ίδια η κοινωνία αρνείται κάθε αλλαγή. Δείτε για παράδειγμα τι συμβαίνει κάθε φορά που η Κυβέρνηση σχεδιάζει την εγκατάσταση ενός ηλεκτρονικού συστήματος. Αν ακούγαμε τους συνδικαλιστές και την εκάστοτε αντιπολίτευση, θα ήμασταν η μόνη χώρα στο σύμπαν χωρίς κανέναν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο δημόσιο. Με τέλεξ θα λειτουργούσαμε κι’ αυτό στην καλύτερη περίπτωση καθώς είναι βέβαιο ότι κάποιος θα διαμαρτύρονταν γιατί θα έχαναν τη δουλειά τους οι ταχυδρόμοι.

Για να κατανοήσει κανείς την διαφορά νοοτροπίας μπορεί να δει τα αποτελέσματα ενός δημοψηφίσματος που έγινε πέρυσι το καλοκαίρι στην Ελβετία. Μετά από πρόταση της Κυβέρνησης, οι πολίτες κλήθηκαν να αποφασίσουν αν συμφωνούν στη θέσπιση ενός “εγγυημένου βασικού εισοδήματος”. Δεν μιλάμε για τίποτε ψίχουλα. Η Κυβέρνηση ήταν διατεθειμένη να χορηγεί σε Ελβετούς και ξένους πολίτες που διαμένουν στη χώρα τουλάχιστον 5 χρόνια είτε είναι άνεργοι είτε εργάζονται, το ποσό των 2.500 ελβετικών φράγκων που ισοδυναμούσε τότε με περίπου 2.250 ευρώ μηνιαίως. Το ποσό αυτό θα προσαυξάνονταν για κάθε τέκνο κατά περίπου 600 ευρώ. Οι Ελβετοί απάντησαν “όχι” σε ποσοστό 76,9%. Φαντασθείτε απλώς τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα. Είναι όπως φαίνεται αδύνατον οι Έλληνες να κατανοήσουμε ότι τα χρήματα δεν φυτρώνουν, ούτε μας τα στέλνει κάποιος μπάρμπας από την Αμερική. Είναι χρήματα που το κράτος εισπράττει μέσω της βαριάς φορολογίας και τα αναδιανέμει.

Παρ’ όλ’ αυτά θα πρέπει τουλάχιστον να απαιτήσουμε τα χρήματά μας να πιάνουν τόπο. Σύμφωνα με στοιχεία του 2015, το 40% των δημοσίων δαπανών, κατευθύνεται στις συντάξεις. Με δεδομένο ότι οι συντάξεις του ιδιωτικού τομέα μειώθηκαν δραστικά και οι συντάξεις του δημοσίου επίσης μειώθηκαν αν και λιγότερο, ο λόγος που το ποσοστό της συνταξιοδοτικής δαπάνης έμεινε ουσιαστικά αμετάβλητο είναι αποκλειστικά η αύξηση των συνταξιούχων. Για να μην προχωρήσουν είτε σε απολύσεις είτε σε μετατάξεις, οι Κυβερνήσεις επέλεξαν να βγάλουν πολύ κόσμο στη σύνταξη και μάλιστα σε ηλικίες πριν τα 65, προκειμένου να εμφανίσουν λογιστικά μια μείωση του δημοσίου τομέα.

Αντίθετα αποφασίσαμε να μειώσουμε τις δαπάνες για την υγεία από 6,8% του ΑΕΠ το 2007 στο 5,3% το 2015. Σε συνδυασμό με τον ανορθολογικό τρόπο διοίκησης των νοσοκομείων (τα περισσότερα δεν καταρτίζουν καν ισολογισμό), μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο Πολάκης δεν βρίσκει σεντόνια και οι γιατροί γάζες για να κάνουν τη δουλειά τους.

Επιλέξαμε όμως να διατηρήσουμε αμετάβλητες τις δαπάνες για την άμυνα, τη στέγαση και την τοπική αυτοδιοίκηση και να αυξήσουμε τις δαπάνες για κοινωνική προστασία κατά 4,8 ποσοστιαίες μονάδες. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι παρά τα ψέματα των αντιμνημονιακών, οι δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους μειώθηκαν την ίδια περίοδο από το 11,7% στο 9,9% του ΑΕΠ, αντίστοιχα.

Οι κυβερνήσεις της κρίσης, παρ’ όλη την τεχνική βοήθεια που παρείχαν προηγμένες χώρες, δεν κατόρθωσαν να εξορθολογίσουν το τρόπο που ξοδεύουν τα χρήματά μας. Τα σπαταλούν ίσως είναι η ορθότερη έννοια. Ακόμη και αν μας χαρίσουν το χρέος μαζί με μερικά φορτηγά λεφτά και πάλι θα τα χαλάσουμε χωρίς κανένα μέτρο και θα βρεθούμε άφραγκοι. Η κοινωνία θα χειροκροτά όταν σπαταλάμε τα λεφτά και θα βρίζει όταν τελειώσουν. Αυτή η διαπίστωση δικαιώνει όσους έλεγαν εξαρχής ότι η ελληνική κρίση δεν είναι οικονομική αλλά πρωτίστως κοινωνική…

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 24/7 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos)