Μετά την κατάρρευση του αντιμνημονιακού θρύλου για τον “θηλυκό Χίτλερ” που προκάλεσαν οι φιλελληνικές δηλώσεις της Μέρκελ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι ο νέος “κακός” στο κάδρο. Και είναι πολύ “κακός” εδώ που τα λέμε καθώς απαιτεί πολλά και σκληρότερα μέτρα από μια κοινωνία στα όριά της. Το πιο κακό όμως που κάνει, είναι ότι δίνει άλλοθι σε όσους πολεμούν τη διαπραγμάτευση, ώστε να ξεσπαθώσουν.
Ειδικότερα το ταμείο, ζητά πρόσθετα μέτρα ύψους 4-5% του ΑΕΠ για την ερχόμενη διετία, την ώρα που Ελλάδα και “ευρωπαϊκή τρόικα” βρίσκονται κοντά σε συμφωνία για μέτρα 1,7-1,8%. Ζητά επίσης άμεση εφαρμογή των αλλαγών στο ασφαλιστικό. Η διαφορά είναι χαώδης και δεδομένου ότι το ταμείο δεν συμμετέχει στην παρούσα φάση στο τρίτο ελληνικό πρόγραμμα, μοιάζει εξοργιστικό. Έκανε ακόμη και τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να αναρωτηθεί.
Η άποψή άλλωστε που εκφράζει τώρα ο Τόμσεν περί δραματικής επιδείνωσης της Ελληνικής οικονομίας στο μεσοδιάστημα από όταν συμφωνήθηκε το δημοσιονομικό κενό, δεν είναι δημοφιλής μεταξύ των άλλων δανειστών που δηλώνουν χαρακτηριστικά ότι “μετακινεί διαρκώς τα γκολπόστ”. Την άποψη του δεν φαίνεται να συμμερίζονται ούτε οι ΗΠΑ που υποδεικνύουν την αντίθεσή τους, προτρέποντας προς γρήγορη ολοκλήρωση της συμφωνίας με τον δικό τους διακριτικό τρόπο.
Το ταμείο βέβαια δεν νοιάζεται για πολιτική διαχείριση. Δεν βιάζεται όπως οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι θέλουν να κλείσουν το θέμα για να επικεντρωθούν στο προσφυγικό. Μοιραία τα δύο ζητήματα έγιναν αλληλένδετα, παρά τις διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου. Το ταμείο δεν αναζητά μια χρονική μετάθεση του προβλήματος, σε αντίθεση με τους ευρωπαίους που έχουν δείξει μεγάλη έφεση σ’ αυτό κατά τα προηγούμενα χρόνια. Όλ’ αυτά ίσως εξηγούν εν μέρει τη στάση του ταμείου. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά.
Η αλλοπρόσαλλη στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης πέρσι το καλοκαίρι έχει φυσικά και τις επιπτώσεις της. Η Ελλάδα άφησε απλήρωτο το ταμείο βάσει κάποιας άγνωστης στρατηγικής για να τακτοποιήσει το λογαριασμό λίγες εβδομάδες αργότερα. Το αποτέλεσμα ήταν να αποχωρήσει το ΔΝΤ και η εμπιστοσύνη φυσικά να κλονιστεί.
Χωρίς το ΔΝΤ βεβαίως, η κατάσταση μοιάζει να είναι λίγο πιο βολική και ο νέος αστικός μύθος δεν άργησε να ανθίσει. Οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί θα αγοράσουν το χρέος από το ΔΝΤ και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Μετά βέβαια δεν θα έχουμε “κακό”, αλλά μέχρι τότε όλο και κάτι θα βρεθεί. Το αφήγημα μοιάζει “δεμένο” αλλά έχει πραγματικά λίγες ελπίδες να υλοποιηθεί.
Η Ελλάδα χρωστά 18 δις. ευρώ στο ταμείο και επιπλέον το ΔΝΤ διατηρεί ενεργό ρόλο στην αξιολόγηση. Θα συνεχίσει να το κάνει μέχρι να αποπληρωθεί. Εδώ δεν δέχεται ούτε το κούρεμα που ισχύει για τους άλλους, θα χάσει τα λεφτά του;
Για να αγοραστεί όμως το χρέος, θα πρέπει και πάλι οι Ευρωπαίοι ηγέτες να σπαταλήσουν λίγο ακόμη από το πολιτικό τους κεφάλαιο. Ούτε καν η Μέρκελ μοιάζει να έχει χώρο να κάνει κάτι τέτοιο. Για τους λοιπούς συγγενείς; Ούτε λόγος. Εδώ ο Σλοβένος θέλει να μας κάνει Ιφιγένεια.
Επιπλέον, τα θεσμικά όργανα της Ευρώπης, μοιάζουν να αισθάνονται πιο άνετα με την παρουσία του ταμείου. Δικαιολογούν άλλωστε και οι ηγέτες ευκολότερα, τις σχετικές με την Ελλάδα αποφάσεις στους πολίτες τους. Υπό κάποιες ερμηνείες, το ίδιο το καταστατικό του Μηχανισμού σταθερότητας -ο οποίος δίνει πλέον τα χρήματα- προβλέπει αν δεν προϋποθέτει και την υποβολή ανάλογου αιτήματος και στο ΔΝΤ.
Δεδομένων των επερχόμενων υποχρεώσεων της χώρας (1,8 δισ. ευρώ απαιτούνται τον Μάρτιο) η κατάσταση αρχίζει να γίνεται ξανά ασφυκτική. Όσο όμως ο εχθρός είναι υπαρκτός, διάφοροι στην Κυβέρνηση βγάζουν τα απωθημένα τους ξιφουλκώντας κατά του ΔΝΤ με πρόθεση να κρύψουν την δική τους ανεπάρκεια και απραξία. Είναι δυσνόητο βέβαια για ποιό λόγο η καθυστέρηση στην αξιολόγηση καθυστερεί άλλες -άσχετες- κυβερνητικές ενέργειες. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι δηλώσεις των στελεχών της Κυβέρνησης και κυρίως η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, δείχνουν ότι το νομισματικό ταμείο είναι ανεπιθύμητο.
Καθώς όμως όλοι τονίζουν την ανάγκη να κλείσει η συμφωνία το συντομότερο δυνατό, αυτός ο εχθρός δεν θα “κρατήσει” για πολύ. Μια τόσο μεγάλη αλλαγή στο σχεδιασμό, που θα περιλαμβάνει αγορά χρέους και τροποποίηση του καταστατικού διάφορων θεσμικών οργάνων, δεν είναι και το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο. Μάλλον θα πορευτούμε με τον γνωστό τρόπο. Με το ταμείο, έστω και αν βάλει λίγο νερό στο κρασί του υπό το βάρος των Ευρωπαϊκών πιέσεων και των “συστάσεων” του αμερικανικού παράγοντα. Αφού λοιπόν τα πράγματα είναι λίγο πολύ προδιαγεγραμμένα, για ποιό λόγο να χαλάμε τις καρδιές μας;
*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos).
