Το νερό είναι δημόσιο αγαθό (όταν υπάρχει)

Μπορεί η Κυβέρνηση να σχεδιάζει την συνταγματική κατοχύρωση του νερού ως δημόσιο αγαθό, αλλά είναι υπό δημόσιο έλεγχο και σήμερα που για τέταρτη ημέρα η μισή “συμπρωτεύουσα” έχει μείνει χωρίς νερό. Πριν προλάβει κανείς να αναφωνήσει ότι “συμβαίνουν αυτά”, ας αναλογιστεί το τι θα έπρεπε να έχει συμβεί για να μην φτάσει η Θεσσαλονίκη σ’ αυτό το σημείο απόλυτης εξαθλίωσης.

Θα μπορούσε για παράδειγμα η ΕΥΑΘ να φροντίζει τις υποδομές της. Όλοι γνώριζαν ότι υπάρχει πρόβλημα με το δίκτυο εδώ και χρόνια. Στις 17 Ιανουαρίου του 2017 μάλιστα είχε παρέμβει και ο εισαγγελέας παραγγέλλοντας έρευνα για τις διακοπές νερού στην πόλη. Ήθελε να διερευνήσει αν στοιχειοθετούνται τα αδικήματα της κοινώς επικίνδυνης βλάβης και της έκθεσης σε κίνδυνο. Το πρόσφατο πρόβλημα άλλωστε δημιουργήθηκε από την σοβαρή διαρροή κεντρικού αγωγού που τροφοδοτεί τη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, ακόμη και σε “κανονική” λειτουργία, το δίκτυο της ΕΥΑΘ έχει απώλειες υδάτων που αγγίζουν το 30%.

Και πώς να γίνει διαφορετικά; Ακόμη και όταν εκταμιεύονται κονδύλια για έργα, η εκτέλεσή του ακολουθεί συχνά το ελληνικό πρωτόκολλο. Τον Νοέμβριο του 2015 για παράδειγμα, ο εισαγγελέας είχε προτείνει να καθίσουν στο εδώλιο του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης τρία άτομα, δύο εκ’ των οποίων ήταν στελέχη της εταιρείας. Σύμφωνα με την εισήγηση του εισαγγελέα, οι δύο εργαζόμενοι της ΕΥΑΘ ενέκριναν δαπάνη για εργασίες συντήρησης του δικτύου τις οποίες ανέλαβε ο τρίτος (ανεξάρτητος εργολάβος) και τις οποίες ουδέποτε πραγματοποίησε.  

Πρώκειται για γνώριμες συνέπειες της “ιδιόμορφης”  ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Ακόμη και όταν συνέβη “το κακό”, κατέστη εμφανές ότι δεν υπήρχε σχέδιο. Όχι επειδή δεν γνώριζαν ότι κάποτε θα συνέβαινε, απλά γιατί δεν φρόντισαν να το καταρτίσουν.

Εϊναι περισσότερο από προφανές το γιατί οι υδάτινοι πόροι της χώρας πρέπει να βρίσκονται υπό δημόσιο έλεγχο. Δεν είναι όμως καθόλου κατανοητό γιατί η Κυβέρνηση και η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών θέλουν μετά από όλ’ αυτά να παραμείνει υπό δημόσιο έλεγχο και η εταιρεία που διανέμει το νερό στην πόλη. Διότι αυτό διακυβεύεται με την διαβόητη “πώληση του νερού”. Στην οποία πώληση αντιδρά το 98% των κατοίκων που συμμετείχαν στο σχετικό δημοψήφισμα το 2014. Προσήλθαν 218 χιλιάδες πολίτες εκ των οποίων 213 χιλιάδες φώναξαν βροντερό όχι με την ψήφο τους.

Η Κυβέρνηση έχει διάφορους λόγους “πελατειακής φύσης” να θέλει τον δημόσιο έλεγχο επιχειρήσεων. Οι πολίτες όμως πιστεύουν ότι μια ιδιωτική εταιρεία που θα διαχειρίζεται το δίκτυο, θα προσφέρει χειρότερες υπηρεσίες από αυτές του ελληνικού δημοσίου; Υπάρχει κάποιο τέτοιο παράδειγμα από την πρόσφατη εγχώρια εμπειρία; Μήπως η Aegean τα καταφέρνει χειρότερα από την Ολυμπιακή “της καρδιάς μας”; Μόλις προχθές ανακοίνωσε επενδύσεις ύψους έως 5 δις ευρώ! Ο -άλλοτε συνυφασμένος με την δημοσιοϋπαλληλίστικη νοοτροπία- ΟΤΕ, δεσπόζει σε μια πλήρως ανταγωνιστική αγορά και προχωρά σε επενδύσεις που θα δικτυώσουν με οπτική ίνα το 25% της χώρας άμεσα.

Σε εντελώς αντίθετη λογική, η Κυβέρνηση νομοθέτησε τον περασμένο μήνα, την επιστροφή της πλειοψηφίας των μετοχών της ΕΥΑΘ που είχαν μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ τον Οκτώβριο του 2011. Η απόφαση μάλιστα αποτελούσε συμμόρφωση σε απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας από την οποία προκύπτει ότι δεν είναι συνταγματικώς ανεκτή η αποξένωση του ελληνικού Δημοσίου από την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου των ΕΥΑΘ. Δεδομένης της απόφασης είναι απορίας άξιον το τι επιπλέον σχεδιάζει να προστατέψει συνταγματικά η Κυβέρνηση.

Χωρίς κανένα ουσιαστικό επιχείρημα επιμένουμε σαν κοινωνία σε πρακτικές που ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε ότι ευθύνονται για την οδυνηρή οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας. Παρά το γεγονός ότι επιδοκιμάζουμε τα αποτελέσματα που είδαμε όσες φορές τολμήσαμε. Όσο επιμένουμε σε ένα κρατικοδίαιτο μοντέλο θα πρέπει να ανεχόμαστε και όλα τα παρελκόμενα για τα οποία προφανώς και δεν ήμασταν ανυποψίαστοι.

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 24/7 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos).