Τα αφορολόγητα και οι αφόρητοι αφορισμοί

Της Γιώτας Μιχαλοπούλου*

Από το Lux Leaks στα Panama Papers ως και τα πρόσφατα Paradise Papers, η γραμμή άμυνας-επίθεσης όσων τα ονόματα αποκαλύπτονται σε off shore εταιρίες αρχίζει με σχόλια έκπληξης για να καταλήξει σε απειλές και προσωπικές επιθέσεις, συχνά εναντίον όσων δημοσιεύουν πρακτικές και πρωταγωνιστές φορο-αποφυγής. Σε αυτό που αποτυγχάνουν όλοι και μαζί με αυτούς τα φορολογικά συστήματα και σε χώρες-μέλη της Ε.Ε., είναι να υπάρξει ένας αποτελεσματικός μηχανισμός ελέγχου, ένα αυστηρό πλαίσιο διαφανούς λειτουργίας αυτών των υπεράκτιων εταιριών και χαρτογραφημένες οι διαδρομές δισεκατομμυρίων ευρώ, με τα απαραίτητα και καθαρά φορο-παραστατικά.

Τα Paradise Papers δεν αποκάλυψαν τίποτα καινούργιο, ή κάτι πρωτοφανές και άγνωστο. Τα Lux Leaks το 2014 μας έδειξαν με ποιους τρόπους ο αγαπητός πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, ως πρωθυπουργός στο Λουξεμβούργο, ενθάρρυνε και φιλοξενούσε με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους κεφάλαια πολλών εκατομμυρίων και δισεκατομμυρίων ευρώ που οι ιδιοκτήτες τους τα ήθελαν… “αόρατα”. Είτε για να μην πληρώσουν το φόρο που τους αναλογεί, να μη συνεισφέρουν δηλαδή τον οβολό τους και αυτοί στο δημόσιο κορβανά όπως όλοι μας, είτε για να μην αποκαλύψουν “πόθεν έσχες 80 εκατομμύρια ευρώ;” Ο Γιούνκερ παραμένει πρόεδρος της Κομισιόν, τον οποίο και κυνηγούμε οι δημοσιογράφοι για να μας δώσει μία αποκλειστική συνέντευξη για το πως θα καταπολεμηθεί πχ η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα. (λολ, ε;)

Kαι πέρασαν τα Lux Leaks και μικρή μερίδα των εγχώριων ΜΜΕ ασχολήθηκε και ήρθαν τα Panama Papers, το 2016, με άλλα ωραία νέα. Και με αποκαλύψεις ελληνικού ενδιαφέροντος. Μάθαμε για παράδειγμα, για την Eurobank, για γνωστούς επιχειρηματίες και δημοσιογράφους και πολλά άλλα πρόσωπα που έχουν μία αδυναμία στις… υπεράκτιες εταιρίες. Σεισμός και ταραχή και στο ευρωκοινοβούλιο που πέφτει από τα σύννεφα ξανά.

Οι μήνες περνούν και κάποια εκατομμύρια έγγραφα που διαρρέουν από μία δικηγορική εταιρία, εκθέτουν ξανά τους γνωστούς-αγνώστους. Αυτήν την ελίτ, είτε πολιτική, είτε οικονομική, είτε επιχειρηματική, είτε καλλιτεχνική που μπορεί νόμιμα να ιδρύσει μία off shore εταιρία, με αντικείμενο και πεδίο δραστηριότητας το απόλυτο ΤΙΠΟΤΑ, με έδρα σε εξωτικούς και μη προορισμούς και να περάσει στην TIPOTA INC μερικά εκατομμύρια ευρώ, αφορολόγητα. Και αγνώστου προελεύσεως.

Αυτές οι αποκαλύψεις, τα γνωστά Paradise Papers που έφθασαν στα χέρια δημοσιογράφων της Suddeutsche Zeitung, αγγίζουν από τη βασίλισσα Ελισάβετ, έως τον λατρεμένο από τα MME πρωθυπουργό του Καναδά, τον τόσο ανθρώπινο και προσιτό Τζάστιν Τριντό, από τον ακτιβιστή Bono, έως τον Τραμπ και από πολυεθνικές, σαν την Apple και τη Nike έως και τράπεζες. Και φυσικά και ελληνικές τράπεζες και συνολικά 130 πρόσωπα ελληνικού ενδιαφέροντος.

Και όπως οφείλουμε να κάνουμε σε πολλές περιπτώσεις όπου αναζητούμε τον ‘Ελληνα πρωταγωνιστή και ασφαλώς λειτουργώντας δημοσιογραφικά, αρχίζουμε να ερευνάμε. Διότι αυτό είναι -μεταξύ άλλων- η δημοσιογραφία. Κι αυτό οφείλουν και οφείλουμε όλοι να το γνωρίζουμε. Και πρώτοι οι δημοσιογράφοι. Ακόμα και αυτοί που μετά από χρόνια δημοσιογραφικής πορείας επέλεξαν να βρίσκονται στην πλευρά την οποία οφείλει ο τύπος να ελέγχει: την εξουσία, την πολιτική εξουσία. Και οι δημοσιογράφοι πρέπει να μάθουν απαιτούν να λειτουργούν σε περιβάλλον ελευθερίας. Τόσης και τέτοιας ελευθερίας που να ενοχλεί. Η δημοσιογραφία πρέπει να τους ενοχλεί. Ολους.

Λυπάμαι (#not) που οι αποκαλύψεις των Paradise Papers για την off shore συζύγου του αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας ενόχλησαν την εκπρόσωπο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης που έφθασε στο σημείο να πει ότι είμαστε, ότι είμαι παραλήπτης “διανομής copy paste από το Μαξίμου”. Ότι δηλαδή έτσι λειτούργησα δημοσιογραφικά, όταν μεταδώσαμε μαζί με άλλους δημοσιογράφους τις έρευνες από τα αρχεία της Appleby και σε ταυτόχρονη μετάδοση με δεκάδες άλλα μέσα από τον κόσμο. Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε αν υπήρξαν αντίστοιχα σχόλια για τους δημοσιογράφους της Suddeutsche Zeitung, των New York Times, του Guardian, του BBC, του NBC, της Le Monde, των Irish Times και πολλών άλλων.

Ίσως όμως αυτή η ενόχληση να εξηγείται τελικά -εν μέρει- από τον ίδιο τον αντιπρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας που περιέγραψε τη φορο-αποφυγή ως “φυσική διεργασία στον καπιταλισμό, όπου πάντα οι άνθρωποι θα προσπαθούν να γλιτώσουν τα λεφτά τους”. Μία φυσική διεργασία που πρέπει όμως να μένει… μεταξύ μας.

Ωστόσο αν (και) το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ψάχνει ποια πρέπει να είναι η θέση του για ένα θέμα με αφορμή το οποίο ευρωβουλευτές ζήτησαν τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τις αποκαλύψεις των Paradise Papers, καλό θα ήταν να κοιτάξει εντός του, αντί να “επενδύσει” σε πυρά κατά δημοσιογράφων και κατηγορίες για κατά παραγγελία δημοσιογραφία.

Και να ακούσει ίσως τη φωνή του τομεάρχη εξωτερικών του κόμματος που θεωρεί “κατακριτέο μια δημοσιογραφική έρευνα να υφίσταται μομφή γιατί παραθέτει τα γεγονότα”.

*Γιώτα Μιχαλοπούλου: Γεννήθηκε στην Αθήνα, τελείωσε δημόσιο λύκειο, σπούδασε Ιστορία Τέχνης και, πριν πάρει το πτυχίο της, συνειδητοποίησε ότι ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός μάλλον την είχε ρίξει σε λάθος δρόμο. Προτίμησε τελικά τη δημοσιογραφία, αρχίζοντας από το ραδιόφωνο και τον ΩΧ-FM, κάνοντας ελεύθερο ρεπορτάζ. Μετά από το ταξίδι στα ερτζιανά βρέθηκε στην τηλεόραση και το Star Channel ως ρεπόρτερ. Ως ρεπόρτερ παρέμεινε εκεί, αν και πολύ γρήγορα άρχισε ταυτόχρονα να παρουσιάζει και τα πρώτα της δελτία ειδήσεων. Από το Star Channel πήρε την πρώτη μεταγραφή της στην ΕΤ2 κάνοντας τα κεντρικά δελτία ειδήσεων και προσπαθώντας –μάταια- να παραμείνει παράλληλα και ρεπόρτερ. 5 χρόνια μετά βρίσκεται πλέον στη ΝΕΤ παρουσιάζοντας το κεντρικό δελτίο ειδήσεων και στη συνέχεια εμφανίζεται στην τηλεοπτική συχνότητα του ΑΝΤ1 και τα κεντρικά δελτία. Τέλη του 2011 μεταναστεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες, βάζοντας μία άνω τελεία στην επαγγελματική της πορεία ως δημοσιογράφος. 5 χρόνια μετά επιστρέφει στην Ελλάδα και ξανα-αρχίζει από εκεί που ξεκίνησε: ραδιόφωνο. Ραδιόφωνο 247, στους 88,6.