Τα αθέατα Κέντρα… φιλοξενίας δεν πείθουν

Έχει περάσει σχεδόν ένας μήνας από τότε που η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι έχει σχέδιο για τη μετεγκατάσταση σε “χώρους φιλοξενίας” των προσφύγων οπότε “η κατάσταση στην Ειδομένη και τον Πειραιά θα ομαλοποιηθεί” και ουσιαστικά τίποτε δεν έχει γίνει.

Αν μάλιστα λάβουμε υπόψιν ότι η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την “πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη” των ανασφάλιστων εκδόθηκε δυο μήνες μετά από την ψήφιση του σχετικού νόμου και ενώ όλα υποτίθεται ότι ήταν έτοιμα από… πέρυσι, καταλαβαίνουμε ότι όσα είχε δηλώσει ο συντονιστής της Διϋπουργικής Επιτροπής Δημ. Βίτσας για “ομαλοποίηση” στην Ειδομένη και τον Πειραιά, ήταν απλώς άλλα λόγια να αγαπιόμαστε, ή ας πούμε μια ακόμα σαχλαμάρα για να περάσει η ώρα.

Είναι βέβαια γεγονός ότι η αντιμετώπιση του προσφυγικού σε όλες του τις διαστάσεις δεν είναι εύκολη υπόθεση και πολύ περισσότερο όταν η κυβέρνηση δεν έχει δώσει απτά δείγματα αποτελεσματικότητας σε οποιοδήποτε πρόβλημα έχει αντιμετωπίσει. Αλλά από αυτό το σημείο μέχρι να λέει -ακόμα και σήμερα- κάθε υπουργός ό,τι του κατέβει, υπάρχει μεγάλη απόσταση.

Γιατί δυστυχώς και σε αυτό το ζήτημα, άλλα λέει ο ένας και άλλα ο άλλος. Σε τρεις εβδομάδες βλέπει τώρα την ομαλοποίηση ο Ν. Τόσκας, σε τέσσερις ο Θ. Δρίτσας. Και μπορεί να υπάρχει και κάποιος άλλος που να μην βλέπει καν ότι υπάρχει δυνατότητα “ομαλοποίησης” και απλώς να μην το λέει για να μην μπλέξει. Γιατί χωρίς συγκεκριμένα αποτελέσματα το τι δηλώνει ο κάθε υπουργός δεν έχει μεγάλη σημασία, εκτός από το να αποδεικνύει την ανυπαρξία συντονισμού και την έλλειψη σχεδίου.

Συνηθισμένα άλλωστε τα βουνά από τα χιόνια. Λόγου χάριν, ο γενικός συντονιστής Δημ. Βίτσας έχει επίσης δηλώσει πως «Δεν υπάρχει στον σχεδιασμό της κυβέρνησης αστυνομική επιχείρηση για την εκκένωση της Ειδομένης». Αλλά ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός, ο Νίκος Τόσκας, διαφωνεί κάθετα μαζί του, καθώς δηλώνει ότι θα χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα πειθούς των προσφύγων ώστε να γίνει η μετεγκατάσταση αλλά «σε κάποιους που δημιουργούν προβλήματα μπορεί και να γίνει χρήση αστυνομικής βίας».

Τόση σύμπνοια και τόσος συντονισμός! Και τόση προσπάθεια να κρυφτούν όλοι μαζί πίσω από το δάχτυλό τους. Γιατί προφανώς ο βασικός λόγος που οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν μετακινούνται στα ειδικά Κέντρα είναι γιατί δεν έχουν πειστεί ότι εκεί οι συνθήκες θα είναι καλές, ότι η “λειτουργία τους θα είναι ομαλή και ανθρώπινη” και ότι θα έχουν τη δυνατότητα επικοινωνίας τόσο με δικούς τους ανθρώπους σε άλλα Κέντρα όσο και γενικότερα με τον έξω κόσμο.

Παρ’ ότι δηλαδή οι συνθήκες είτε στην Ειδομένη είτε στον Πειραιά είναι πολύ δύσκολες μέχρι και άγριες, η μεγάλη μάζα των κυνηγημένων μένει καθηλωμένη σε αυτούς τους καταυλισμούς θεωρώντας ότι, έστω και υπό αυτές τις απαράδεκτες συνθήκες, είναι τμήμα του “πραγματικού κόσμου” και ότι κάποια στιγμή θα μπορέσει να κάνει το επόμενο βήμα που αυτοβούλως θα αποφασίσει.

Την ίδια ώρα τα “Κέντρα Φιλοξενίας” βρίσκονται κυριολεκτικά στο μαύρο σκοτάδι καθώς δεν υπάρχουν εικόνες και μαρτυρίες που να δείχνουν τι ακριβώς συμβαίνει εκεί. Γιατί “η προσωρινή αναβολή της πρόσβασης των ΜΜΕ στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, στα κέντρα φιλοξενίας και τα κέντρα μετεγκατάστασης” που αποφάσισε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής εξακολουθεί να ισχύει, ενάμιση μήνα απ’ όταν εκδόθηκε, δείχνοντας ότι και σε αυτήν την περίπτωση ουδέν μονιμότερον του προσωρινού.

Έτσι όμως ο φόβος του άγνωστου είναι λογικό να κυριαρχεί και οι πρόσφυγες να μένουν στο έλεος κάθε είδους φημών, επιλέγοντας -όσο κι αν αυτό ζορίζει την κυβέρνηση- να αρνηθούν την μετεγκατάσταση για να μην βρεθούν σε πραγματικές “αποθήκες ψυχών”.

Άλλη μια φορά δηλαδή, η μισή λύση του άμεσου προβλήματος βρίσκεται στην διαφάνεια και την ελεύθερη -αλλά με κανόνες- πρόσβαση των ΜΜΕ και των οργανώσεων που αποδεδειγμένα στηρίζουν τους πρόσφυγες, σε όλα τα “Κέντρα Φιλοξενίας”. Η άλλη μισή λύση βέβαια, είναι η σωστή, με όρους ανθρωπιάς και αξιοπρέπειας, λειτουργία αυτών των Κέντρων, αυτό όμως, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, οφείλουμε να το θεωρούμε δεδομένο.

*Ο Βαγγέλης Δεληπέτρος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.