Το καλοκαίρι του Αλέξη

Του Νικόλαου Σταμπουλόπουλου

Μέχρι οριστικής αποδείξεως του εναντίου, θεωρώ ότι ο Τσίπρας είναι πανέξυπνος πολιτικός, πολύ ικανότερος από τον Σαμαρά, τον Σταύρο, τον Κουτσούμπα και τη Φώφη μαζί (για τους άλλους δύο δεν το συζητάω καν). Και πολύ πιο φιλόδοξος ενδεχομένως. Το δε οικονομικό επιτελείο του είναι απείρως σοβαρότερο από αυτό των προηγούμενων κυβερνήσεων, που ούτε ήθελαν να διαπραγματευτούν, κι ούτε είχαν ιδέα πώς να το κάνουν. Πήγαιναν, έτρωγαν, υπέγραφαν. Και μας έφεραν ως εδώ.

Μέσα σε πέντε μήνες και κάτω από δυσμενέστατες συνθήκες, η κυβέρνηση μιας μικρής και χρεωκοπημένης χώρας κατάφερε να μονοπωλήσει το διεθνές ενδιαφέρον, να αναστατώσει τις αγορές, να διχάσει κυβερνήσεις και συμμαχίες, να φουντώσει τις (συχνά καπιταλιστικότατες) φωνές αμφισβήτησης του δόγματος λιτότητας, και να αναδείξει ένα έλλειμμα δημοκρατίας που είχε συστηματικά θαφτεί κάτω από τα δισεκατομμύρια «πακέτων διάσωσης» (που όλοι ξέρουμε πια ότι μπάλωναν τραπεζικές φούσκες).

Από την αρχή όλης αυτής της ιστορίας όμως, κάτι δεν μου κόλλαγε σεναριακά. Αποκλείεται να μην είχε υπολογίσει ο Αλέξης ότι η απόφαση να πάμε σε δημοψήφισμα θα προκαλούσε πανικό (τον οποίο θα καλλιεργούσαν ακόμα περισσότερο τα ΜΜΕ και τα κόμματα της αντιπολίτευσης). Αποκλείεται να μην είχε υπολογίσει ότι με κλειστές τράπεζες και περιορισμό των αναλήψεων η πλειοψηφία θα τρομάξει και θα ταχθεί υπέρ μιας άνευ όρων παράδοσης στις ορέξεις των δανειστών. Μπαίνοντας στη φουλ τουριστική σεζόν δε; Μιλάμε για σφαγή.

Οπότε, τι; Θέλει να χάσει ο Τσίπρας για να έχει δικαιολογία να εφαρμόσει αντιδιαμετρικά αντίθετη πολιτική από αυτή για την οποία εξελέγη; (έχει ξαναγίνει). Κι αν χάσει, πώς θα καταφέρει να κρατηθεί στην εξουσία; Και πώς θα αποφύγει τη διοχέτευση της λαϊκής οργής στον εφιάλτη του ναζισμού, του οποίου η άνοδος νομοτελειακά θα οδηγήσει σε ολική αποσταθεροποίηση του πολιτεύματος και της εύθραυστης κοινωνικής ειρήνης; Είναι δυνατόν να είναι τόσο ηλίθιοι; (οι αριστεροφάγοι μη βιαστείτε να απαντήσετε «ναι» παρακαλώ, κρατήστε το για το δημοψήφισμα).

[ακολουθούν spoilers]

Η μόνη απάντηση που μπορώ να σκεφτώ έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι κινήσεις και τα διαγγέλματα του Τσίπρα φαίνεται να απευθύνονται πρωτίστως σε ένα διεθνές κοινό και δευτερευόντως στους ανθρώπους που θα κληθούν να αποφασίσουν αν αποδέχονται μια δυσνόητη πρόταση οικονομικοτεχνικού περιεχομένου. Για εμάς τους Έλληνες, τα σκληρά λόγια για δικτατορία της ΕΕ και λιτότητα που στραγγαλίζει έναν ολόκληρο λαό είναι συνηθισμένα. Ακόμα και οι εικόνες με τις ουρές στα ΑΤΜ είναι πταίσματα μπροστά στα συσσίτια, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα ανοιγμένα κεφάλια. Για κάποιους άλλους όμως, όλα αυτά είναι σχεδόν πρωτόγνωρα.

Με λίγα λόγια, έχουμε ένα «δόγμα του σοκ» από την ανάποδη, όπου οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι καλούνται να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν γίνει άθελα τους συνεργοί σε ένα διαρκές έγκλημα που ήδη χτυπάει και τη δική τους πόρτα. Κι όσο πιο δημόσιο και θεαματικό το έγκλημα, τόσο ισχυρότερο το σοκ. Είτε λοιπόν θα ξεσηκωθούν και θα πιέσουν τους ηγέτες τους να συνθηκολογήσουν, είτε θα μας αφήσουν να καταρρεύσουμε και να φαγωθούμε – έχοντας όμως πλήρη επίγνωση ότι η ημέρα που το όραμα της ενωμένης Ευρώπης θα διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη δεν είναι καθόλου μακριά.

Είναι ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα το να προσπαθείς να αλλάξεις τις διακρατικές ισορροπίες τόσο απότομα και χωρίς να καταφύγεις στα όπλα. Υπό κανονικές συνθήκες, οι συσχετισμοί δυνάμεων αποκλείουν κάθε πιθανότητα επιτυχίας. Απλά σε συντρίβουν, σου ρίχνουν μετά κι ένα πακέτο ανοικοδόμησης, κι εξακολουθείς να χρωστάς για τον υπόλοιπο αιώνα.

Οι συνθήκες όμως κάθε άλλο παρά κανονικές είναι, και το ίδιο ισχύει για τις γεωπολιτικές αναταράξεις, τις οποίες εντείνει ένα ογκωδέστατο κύμα προσφύγων. Τα έχουν κάνει σκατά, κι όλα αυτά χωρίς να υπολογίζουμε την κλιματική αλλαγή (που δεν επηρεάζει μόνο το περίεργο αυτό ελληνικό καλοκαίρι).

Μπορεί λοιπόν ο Τσίπρας να αποδειχτεί ο ανόητος που τράβηξε το τουβλάκι Τζένγκα από ένα οικοδόμημα που ούτως ή άλλως ήταν σαθρό, προκαλώντας απρόβλεπτες συνέπειες. Ή μπορεί να αποδειχτεί ο πραγματικά χαρισματικός ηγέτης που θα θέσει τα θεμέλια μιας άλλης Ευρώπης – πιο δίκαιης, πιο βιώσιμης και -γιατί όχι;- πιο παραγωγικής. Πώς; Συνεπαίρνοντας τη διεθνή κοινή γνώμη με την αφήγηση του για τον Έλληνα Δαβίδ που ορθώνει ανάστημα στον Γερμανό Γολιάθ, ή για τη γενέτειρα της δημοκρατίας που διεκδικεί την εθνική κυριαρχία της. Εντείνοντας το σασπένς και το δράμα. Κι όλα αυτά σε ένα επίπεδο που κανένας γερασμένος εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού ιερατείου δεν μπορεί καν να πλησιάσει. Και με μία λέξη: Βαρουφάκης.

Ναι, παίζει απλά να θέλουν ρήξη και έξοδο, και να ντρέπονται να μας το πουν τόσο καιρό. Αλλά είναι σχεδόν σίγουρα καταδικασμένοι να χάσουν. Και δεν δείχνουν, ούτε συμπεριφέρονται σαν λούζερς. Αντιθέτως, έχουν τον αέρα ανθρώπου που κινείται βάσει σχεδίου.

Λογικά αποσκοπούν σε μια καλύτερη συμφωνία εντός της εβδομάδας, για να το γυρίσει μετά ο Αλέξης και να ψηφίσουμε όλοι «ΝΑΙ» (πέρα από το ΚΚΕ, τους ανταρσαίους και τους χρυσαυγίτες). Για να λειτουργήσει αυτό το σεναριακό εύρημα όμως, δεν θέλει απλά κοχόνες, αλλά και δυνατούς συμμάχους. Και πολλή τύχη, γιατί έχεις όλο το σύμπαν εναντίον σου. Πέρα από τον Κοέλιο, που μας τρολάρει κανονικά:

Όπως και να’χει, αυτό με το νταούλι που θα κάνει τις αγορές να χορεύουν, το είπε και το ‘κανε ο Τσίπρας.