Το κάρο του… ασφαλιστικού

Μπορεί η παγκόσμια εμπειρία να διδάσκει ότι, αν το κάρο προηγείται του αλόγου – και όχι το αντίθετο όπως είναι και το λογικά επιβεβλημένο – επαπειλούνται τα χειρότερα, στην περίπτωση ωστόσο της διαχείρισης του ελληνικού προβλήματος, άλλα φαίνεται πως υιοθετούνται.

Στο ασφαλιστικό, για παράδειγμα, όπου και η μητέρα των πολιτικών μαχών της εποχής, το σχήμα, με κύρια ευθύνη των δανειστών, παραπέμπει σε κάρο που τραβολογά απρόθυμο άλογο, αδύναμο να ανταποκριθεί στην αποστολή του, και όχι στη φυσιολογική διάταξη αλόγου, που  έστω και παλεύοντας, σύρει το φορτίο του.

Ας το κάνουμε πιο κατανοητό: για να κινηθεί το ασφαλιστικό (το “κάρο”, εν προκειμένω) δεν απαιτείται να τοποθετηθεί απλώς πάνω σε μία νέα πλατφόρμα. Χρειάζεται το άλογο της ανάπτυξης – με άλλα λόγια η προωθητική δύναμη της απασχόλησης – για να ξεκολλήσει το συνταξιοδοτικό από το βάλτο της ύφεσης και να αντιμετωπισθεί η διάλυση των ασφαλιστικών ταμείων.

Κι όμως… Στην πραγματικότητα, πιεζόμαστε να αποδεχτούμε το ακριβώς αντίθετο: μια αλλαγή δηλαδή του ασφαλιστικού στο κενό,  ερήμην των κοινωνικών και οικονομικών αιτίων που υπονομεύουν το σύστημα, μια αλλαγή βασισμένη σε φανατικές εμμονές και ιδεοληψίες, προορισμένη να καταρρεύσει με πάταγο στην πρώτη ανοιχτή στροφή.

Γιατί,  αλήθεια, με την ανεργία κοντά στο 30%, την ύφεση να κατατρώγει τις σάρκες της αγοράς και το ένα τέταρτο του ΑΕΠ εξαερωμένο, ποιος πιστεύει στα σοβαρά ότι μπορεί να υπάρξει δίκαιη και βιώσιμη λύση του ασφαλιστικού; Πώς θα αντιμετωπισθεί, άραγε, η μαύρη τρύπα της εισφοροδιαφυγής; Πώς θα εισρεύσουν πόροι στα Ταμεία; Με ξόρκια και νεοφιλελεύθερες ευχές ή με πολιτικές ικανές να μεγαλώσουν την “πίττα” και να αιμοδοτήσουν το ασφαλιστικό;

Για να το πούμε με άλλα λόγια, αν η χώρα και η οικονομία δεν καταφέρουν να βγουν από τη θανάσιμη λαβή της κρίσης, όσα ασφαλιστικά κι αν έρθουν, θα προαναγγέλλουν κάποια επόμενα, που κι αυτά θα ανακυκυκλώνουν με τη σειρά τους τη φτώχεια και το αδιέξοδο.

Για να ξεκολλήσει το κάρο από το τέλμα, δεν φτάνει το ποδοβολητό επί τόπου, όσο ηχηρό κι αν είναι. Χρειάζεται στέρεα γη για να πατήσει το άλογο. Αναπτυξιακό περιβάλλον, που θα τονώσει των οικονομία, θα ενισχύσει την απασχόληση και θα εξυγιάνει το σύστημα, πολλαπλασιάζοντας τους πόρους των Ταμείων.

Διαφορετικά, ας αποδεχθούμε το μοντέλο των επάλληλων περικοπών – δώδεκα παρεμπιπτόντως έχουν γίνει μέχρι σήμερα – μοντέλο, που, σε συνδυασμό με τις συνεχείς αυξήσεις των ορίων ηλικίας,  μαθηματικά οδηγεί στο βάλτο των αέναων μειώσεων και των συντάξεων που λειτουργούν  όχι ως το αποκούμπι των απόμαχων, αλλά ως φιλοδώρημα των όλο και περισσότερων απόκληρων.

Η πολιτική είναι η τέχνη του μέτρου. Και ως τέτοια είναι έγκλημα να φαντασιώνεται τις βέλτιστες λύσεις στις χείριστες συνθήκες. Το ασφαλιστικό απαιτεί παρεμβάσεις για να μην καταρρεύσει οριστικά. Παρεμβάσεις, ωστόσο, που θα αποδέχονται τον έκτακτο χαρακτήρα των στιγμών που ζούμε και θα επιδιώκουν λύσεις με αίσθηση προσωρινότητας και αίσθημα κοινωνικής ισορροπίας.

Το κάρο θα βγει οριστικά από το βάλτο, μόνο όταν το άλογο τραβήξει μπροστά…

*Ο Χρήστος Μαχαίρας είναι δημοσιογράφος