Το τούρκικο κυνήγι μαγισσών και… δράκων

Η δήλωση της εβδομάδας τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη γειτονική μας Τουρκία έγινε από τον αντιπρόεδρο της τουρκικής κυβέρνησης Μεχμέτ Σισμέκ, που παραδέχτηκε ότι οι μαζικές συλλήψεις και εκκαθαρίσεις θυμίζουν κυνήγι μαγισσών αλλά ισχυρίστηκε επίσης ότι πρόκειται για «τρομοκράτες οι οποίοι διείσδυσαν στον κρατικό μηχανισμό».

Και αφού… αιτιολόγησε τις μαζικές εκκαθαρίσεις θυμήθηκε και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δηλώνοντας ότι οι συλληφθέντες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος “θα κριθούν με βάση τα αυστηρότερα διεθνή πρότυπα”. Επειδή όμως το κυνήγι μαγισσών μπορεί να αποκηρύσσεται -αν και όχι μετά… βδελυγμίας- αλλά ολοφάνερα υπάρχει στον πυρήνα της σκέψης του, δήλωσε επίσης ότι “ενδέχεται” οι διαδηλωτές της Άνοιξης του 2013 στο Πάρκο Γκεζί “να κατευθύνονταν από τον Γκιουλέν”.

Δηλαδή, όχι απλά συντηρεί ένα κανονικότατο κυνήγι μαγισσών σήμερα, κατόπιν του πραξικοπήματος, αλλά το συνδέει και με όποιον έχει διαμαρτυρηθεί εναντίον του Ερντογάν οποτεδήποτε και για οποιονδήποτε λόγο, μετατρέποντας σε ενδυνάμει υπόπτους τους πάντες. Ως μεγαλόθυμος πάντως, ή μάλλον ως εκπρόσωπος μιας μεγαλόθυμης κυβέρνησης και άνθρωπος ενός ακόμη πιο μεγαλόθυμου προέδρου, αφήνει να αιωρείται και η πιθανότητα δίκαιης δίκης, αν και η αναφορά στα “διεθνή πρότυπα” παραείναι γενική και αόριστη για να σημαίνει κάτι συγκεκριμένο.

Οι δηλώσεις των πολιτικών βέβαια δεν γίνονται για να λάμψει η αλήθεια και να αποκαλυφτούν οι προθέσεις τους, αλλά για να προωθηθούν οι κάθε φορά στόχοι τους. Και αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για ένα καθεστώς σαν κι αυτό της Τουρκίας που, εκτός από τους πάμπολλους εσωτερικούς εχθρούς, από τους Κούρδους μέχρι τους δημοσιογράφους, κι από τους αλεβίτες μέχρι τους αλλόθρησκους, πορεύεται στοχοποιώντας πάντοτε και τον “διεθνή παράγοντα” που το επιβουλεύεται.

Πέρυσι ο εξωτερικός εχθρός, διόλου καλυμμένα, ήταν η Ρωσία και τα “παιχνίδια” της στη Συρία, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Καύκασο. Φέτος είναι οι ΗΠΑ και η ΕΕ και οι χειρισμοί τους στο Κουρδιστάν και την ευρύτερη περιοχή, αλλά επισήμως οι… “σταυροφόροι”, σε μια ενδιαφέρουσα σημειολογική συνάντηση με τους όρους που προτιμούν οι επικοινωνιολόγοι του “Ισλαμικού Κράτους”.

Βέβαια, ανεξάρτητα από τις αλλαγές πλεύσης, λόγου χάριν από την εχθρότητα στη συνεργασία με το Ισραήλ, ο στόχος του Ερντογάν διαχρονικά ήταν η δημιουργία ενός αυτόνομου περιφερειακού πόλου, που θα ήταν η γέφυρα Δύσης και Ανατολής και θα έλεγχε καθοριστικά τον σουνιτικό ισλαμικό κόσμο. Και αυτόν τον στόχο υπηρετούσε η προβολή του ως “μεταρρυθμιστή” στη Δύση και ταυτόχρονα ως εκπρόσωπου της “αληθινής ισλαμικής τάξης” στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία.

Το ερώτημα, πλέον, είναι εάν σε αυτόν τον κόσμο που αλλάζει άρδην και στην ευρύτερη γειτονιά μας που μετασχηματίζεται, με καθοριστική την εμφάνιση των Κούρδων της Ροζάβα στο προσκήνιο και το διαχρονικό αίτημα των Κούρδων της Τουρκίας για αυτοδιάθεση, υπάρχει προοπτική (και χώρος) για αυτό το “μοντέλο Ερντογάν”.

*Ο Βαγγέλης Δεληπέτρος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.