Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε εξ αριστερών προς τα δεξιά και η ΝΔ δεν κέρδισε ακόμη

Με νηφάλια σκέψη (όσο μπορεί κανείς να σκεφτεί καν μετά τον ορυμαγδό πολιτικών εξελίξεων που έφεραν οι ευρωεκλογές), ποιοι είναι οι λόγοι της ευρείας ήττας του ΣΥΡΙΖΑ ή αν το πάρουμε ανάποδα, της καθαρής νίκης της ΝΔ;

Από το βράδυ της Κυριακής πλείστοι αναλυτές και δημοσιολογούντες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα πολιτικά καφενεία της εποχής, προσφέρουν διάφορες εξηγήσεις, ο καθένας όμως βλέποντας το ζήτημα από τη δική του ιδεολογική οπτική γωνιά. Για τους νεοδημοκράτες, φιλελεύθερους και δεξιούς, τα πράγματα είναι απλά: Ο ΣΥΡΙΖΑ πλήρωσε το λαϊκισμό, την υπερφορολόγηση ιδίως της μεσαίας τάξης και τη συμφωνία των Πρεσπών.

Από αυτά τα τρία αξίζει ιδίως να σταθούμε στο ότι η μεσαία τάξη τιμώρησε το ΣΥΡΙΖΑ. Τι είναι μεσαία τάξη; Αυτοί που ορίζουν τον εαυτό τους ως μεσαία τάξη, που θέλουν να θεωρούν ότι δεν είναι εργατική τάξη ούτε μικρομεσαίοι, αλλά εκ των πραγμάτων δεν είναι αστοί. Και δεν είδαν τη ζωή τους να βελτιώνεται επί ΣΥΡΙΖΑ αντίθετα είδαν συνέχεια και ένταση της υπερφορολόγησης που ξεκίνησε επί μνημονίων. Σημαίνει όμως αυτό ότι ηττήθηκε ιδεολογικά η “ταξική” όπως καταγγέλλει η ΝΔ φορολογική αναδιανομή του πλούτου; Θα ήταν βιαστικό να υποστηρίξει κανείς κάτι τέτοιο, ειδικά εφόσον συμφωνούμε ότι η ψήφος ήταν όντως τιμωρητική.

Αξίζει όμως περισσότερο να σταθούμε στους λόγους που δίνουν οι υποστηρικτές ή απογοητευμένοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιοι βλέπουν μία στροφή της κοινωνίας προς τα δεξιά και κατηγορούν τον ανόητο λαό για αυτό. Ας συμφωνήσουμε όμως ότι ο λαός δεν μπορεί να είναι σοφός όταν ψηφίζει όπως θέλουμε και ανόητος όταν ψηφίζει αυτό που δεν θέλουμε. Και ότι το να κουνάς το δάχτυλο στην κοινωνία και να την απειλείς ότι σύντομα θα το μετανιώσει γιατί θα υποφέρει χειρότερα, δεν διαφέρει από την αντίδραση του Σαμαρά στην ήττα του 2015, αντίδραση η οποία κόστισε στην πραγματικότητα στη ΝΔ και μία δεύτερη απανωτή σχεδόν ήττα και διασφάλισε ότι τα σχέδια περί αριστερής παρένθεσης έμειναν σχέδια, αφού η κυβέρνηση έφτασε λίγο πριν την ολοκλήρωση της τετραετίας πριν αναγκαστεί να πάει ξανά σε κάλπες.

Κάποιοι άλλο λένε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε γιατί έπαψε να είναι επί της ουσίας αριστερά και κάποιοι επειδή δεν ολοκλήρωσε τη στροφή στη σοσιαλδημοκρατία, αλλά κράτησε τις αριστερές ρητορικές. Έχουν και οι δύο δίκιο και άδικο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε ακόμη περισσότερο από ότι κέρδισε η ΝΔ. Η ΝΔ πήρε περισσότερες ψήφους, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε ακόμη περισσότερες σε σχέση με το 2015. Και ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε εξ αριστερών προς τα δεξιά. Όταν είσαι η πρώτη αριστερή κυβέρνηση της χώρας και εφαρμόζεις μνημόνιο (να δεχθούμε ότι δεν είχες άλλη επιλογή), δικαιώνεις τις (νεο)φιλελεύθερες πολιτικές που καταγγέλλεις με αποτέλεσμα εν τέλει οι ψηφοφόροι να στραφούν στον γνήσιο εκφραστή της κατά τους αντιπάλους νεοφιλελεύθερης κατά τους υποστηρικτές μεταρρυθμιστικής πολιτικής. Αλλά και αυτό δε θα ήταν μία προδιαγεγραμμένη εξέλιξη, εάν είχες πολιτευθεί με διαφορετικό τρόπο.

Εν τέλει ίσως αυτό που πλήρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν τόσο η “στροφή στο ρεαλισμό” του καλοκαιριού του 2015, γιατί σε αυτή την περίπτωση θα το είχε πληρώσει πιο ακριβά στις κάλπες του Σεπτεμβρίου του 2015. Ακόμη και πολίτες που πικράθηκαν με τη συνθηκολόγηση είναι αμφίβολο εάν στα αλήθεια ήθελαν ο ΣΥΡΙΖΑ να πήγαινε στη ρήξη εκείνο το καλοκαίρι. Ή μπορεί να τον ακολουθούσαν με ενθουσιασμό στην αρχή και να του έριχναν το ανάθεμα λίγο μετά. Ίσως λοιπον αυτό που πλήρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πως όχι απλά παραδόθηκε αλλά το απόλαυσε κιόλας. Εφάρμοσε μνημόνιο έχοντας ως άμυνα την αριστερή του ταυτότητα. Στήριξε με πάθος τη δική του ΤΙΝΑ (There Is No Alternative- Δεν υπάρχει εναλλακτική), ξεχνώντας ότι και εκείνος έγινε εξουσία από ένα κόμμα του 4% ακριβώς ως εναλλακτική σε μία ΤΙΝΑ. Απέφυγε κάθε κριτική (και τώρα αποφεύγει δυστυχώς την αυτοκριτική) με την απειλή “τι θέλετε δηλαδή, να έρθει ο Μητσοτάκης;”

Και όλα αυτά είναι διδάγματα για τη ΝΔ. Γιατί ακόμη δεν έχει κερδίσει τις εθνικές εκλογές, ούτε αρκεί να τις κερδίσει για να πάρει την κοινωνία με το μέρος της. Στην πραγματικότητα αυτό είναι ένα στοίχημα που θα πρέπει να κερδίσει και μετά τις κάλπες και σε πρακτικό αλλά και σε ηθικό επίπεδο. Και δεν πρέπει να ξεχνά ότι οι πολίτες θα περιμένουν να δουν κάποια απτά αποτελέσματα στις ζωές τους και στις τσέπες τους. Γιατί ωραία τα ιδεολογικά, αλλά εν τέλει ο πολίτης κρίνει με βάση την τσέπη του και το συναίσθημα του.