Το θέμα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού δεν είναι απλό

Ακολουθεί αντιδημοφιλής άποψη: Όχι δεν πρέπει συλλήβδην οι Έλληνες του εξωτερικού να έχουν δυνατότητα ψήφου από τον τόπο διαμονής τους.

Καταρχήν να διευκρινίσω ότι είμαι εγγόνι Ελλήνων του εξωτερικού. Η γιαγιά έφυγε για τη Γερμανία το 1962 με ένα από τα πρώτα τρένα με Gastarbeiter και την ακολούθησε μετά από λίγο ο παππούς. Αλλά ακριβώς επειδή έβλεπα ούσα έφηβη τη δεκαετία του 1990 τους Έλληνες της Γερμανίας που έφυγαν “για λίγο”, αλλά έμειναν 20 και 30 χρόνια εκεί και δε γύρισαν ποτέ, γιατί η ζωή τους, η δουλειά τους, η οικονομική τους δραστηριότητα, η καθημερινότητα τους ήταν εκεί, να έρχονται με έξοδα τότε των κομμάτων (άλλες εποχές!) και να ψηφίζουν με φανατισμό για την κυβέρνηση μίας χώρας, την οποία αγαπούσαν ως μία ανάμνηση στο φαντασιακό τους και όχι ως πραγματικότητα με την οποία θα έπρεπε να ζήσουν, για αυτό έχω ισχυρές επιφυλάξεις.

Μα δεν είναι συνταγματικό δικαίωμα όλων των Ελλήνων υπηκόων; Είναι, αλλά το θέμα δεν είναι τόσο απλό. Δεν είναι άσπρο- μαύρο. Είναι σωστό να μην υπάρχουν δικλείδες και άνθρωποι που δεν έχουν καμία πρακτική και οικονομική σχέση με την Ελλάδα να παίρνουν αποφάσεις τις συνέπειες των οποίων δε θα υποστούν;

Από την άλλη ο αντίλογος είναι πως πολλοί εκ των Ελλήνων του εξωτερικού, ιδίως της νεότερης γενιάς του brain drain, έχουν οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα, με την έννοια ότι φορολογούνται, πληρώνουν ΕΝΦΙΑ κλπ. Πέραν του ερωτήματος όμως γιατί κάποιος που απλά έχει ένα σπίτι για το οποίο πληρώνει ΕΝΦΙΑ να αποφασίζει για την υγεία, την παιδεία, την καθημερινότητα που δεν ζει, υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες που να διασφαλίζουν ότι και ο Έλληνας του εξωτερικού θα μπορεί να διασφαλίσει τα συμφέροντα του, αλλά χωρίς να φτάνουμε και στο άλλο άκρο.

Για παράδειγμα οι Αμερικανοί υπήκοοι που ζουν στο εξωτερικό μπορούν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο από τον τόπο κατοικίας τους, αλλά μόνο εάν κάνουν φορολογική δήλωση στις ΗΠΑ.

Από την άλλη εφόσον πράγματι ο στόχος είναι να δοθεί στους Έλληνες του brain drain ένα κίνητρο για να μην ρίξουν μαύρη πέτρα πίσω τους και να σκεφτούν να επιστρέψουν στην πατρίδα, θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας, οι υπήκοοι της οποίας μετά από οκτώ χρόνια διαμονής στο εξωτερικό χάνουν το δικαίωμα ψήφου.

Όλοι έχουμε τουλάχιστον έναν φίλο που έφυγε “έξω” τα χρόνια της κρίσης. Προσωπικά αποχαιρέτησα μέσα σε μία δεκαετία 14 φίλους, όλους στην παραγωγική ηλικία των 30 και κάτι, εκ των οποίων ένας επέστρεψε γιατί δεν άντεξε τη μοναξιά στην άλλη άκρη της γης. Οι υπόλοιποι δεν σχεδιάζουν να επιστρέψουν (τουλάχιστον όμως έχουμε το skype να μας ενώνει), κάποιοι δεν έχουν πια καμία οικονομική σχέση με την Ελλάδα, κάποιοι ούτε καν παρακολουθουν την επικαιρότητα της πατρίδας, κάποιοι άλλοι πληρώνουν φόρους ακόμη εδώ και στέλνουν χρήματα και κάποιοι διαβάζουν μανιωδώς για την ελληνική πολιτική και οικονομία σαν να μη έφυγαν ποτέ. Δεν είναι ούτε καν αυτοί οι άνθρωποι σε ένα τσουβάλι.

Το ζήτημα δεν είναι συναισθηματικό, ούτε είναι κριτήριο ποιος αγαπά την Ελλάδα. Όλοι την αγαπάμε και όλους μας πληγώνει. Είτε τη ζούμε κάθε μέρα, είτε την έχουμε ανάμνηση ζωντανή μέσα στην καρδιά μας, αλλά καμία φορά τίποτε άλλο παρά ανάμνηση.

Πιτσιρίκια όταν επιστρέφαμε από διακοπές Ελλάδα στη Γερμανία παίρναμε μαζί μας μπουκάλια με ελληνικό αέρα και όταν μας έπιανε νοσταλγία τα ανοίγαμε για να νιώσουμε ότι αναπνέουμε τον αέρα της πατρίδας. Δεν ετίθετο θέμα, την αγαπούσαμε. Αλλά δεν τη ζούσαμε.

Τα κόμματα θα πρέπει λοιπόν να κοιτάξουν να βρουν την ισορροπία μεταξύ του συνταγματικού δικαιώματος κάθε Έλληνα υπηκόου και της πραγματικότητας που λέει ότι δεν μπορεί κάποιος να αποφασίζει για κάτι που δεν τον αφορά και δεν τον επηρεάζει στη ζωή του. Με όλο το σεβασμό στους Έλληνες του εξωτερικού, μία τέτοια απόφαση δε μπορεί να ληφθεί ελαφρά τη καρδία.

Άλλωστε την Ελλάδα την αγαπούμε και βαθιά την ευχαριστούμε, γιατί μας έμαθε και ξέρουμε, να ανασαίνουμε όπου βρεθούμε, να πεθαίνουμε όπου πατούμε και να μην την υποφέρουμε, όπως τραγουδούσε ο Παπάζογλου.