Το χαμένο πολιτισμικό στίγμα της πολιτικής

Σε μια περίοδο αναθεώρησης των παραδοσιακών εννοιών της Δεξιάς και της Αριστεράς, αλλά και των εν γένει πολιτικών πεποιθήσεων, οι λέξεις δεν ανταποκρίνονται πλέον σε μεγάλο βαθμό στις απαιτήσεις των ψηφοφόρων.

Το γεγονός της μεταστροφής έναντι των παραδοσιακών ιδεολογικών περιγραμμάτων, σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των ευρωπαίων. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής καθώς και η ραγδαία άνοδος των συνθηκών εργασίας διαφορές σμίκρυνε τις αποστάσεις μεταξύ των κομμάτων, ξεθωριάζοντας τη νοηματοδότηση των εννοιών.

Κατ’ αυτό τον τρόπο άρχισε η σταδιακή ανάδυση του Κέντρου. Ο Άντονι Γκίντενς ως βασικός αφηγητής του «Τρίτου Δρόμου» ενέπνευσε τον Τόνι Μπλερ στην Αγγλία και βρήκε ιδανικό «ερμηνευτή» στο πρόσωπο του γερμανού Γκέρχαρντ Σρέντερ. Τα αποτελέσματα ήταν αρχικά εντυπωσιακά, αλλά στη συνέχεια επήλθε ιδεολογική σύγχυση αφού το αφήγημα του ενδιάμεσου χώρου μπλέχτηκε στα γρανάζια της γεωπολιτικής.

Το Δεξιά- Αριστερά άρχισε πάλι να κάνει την εμφάνιση του αξιοποιώντας την πολυπλοκότητα των προβλημάτων που γεννούσε η παγκοσμιοποίηση και το φόβο που προκαλούσε το κύμα της μετανάστευσης και των προσφυγικών ροών. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ήταν αναπόφευκτο ένας αρκετά σημαντικός πολιτών να προσεγγίζει με αρνητικά συναισθήματα τα νέα δεδομένα που ανέκυπταν σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες ξεκίνησε η υποχώρηση της Δεξιάς και της Αριστεράς και έκαναν την εμφάνιση τους τα λαϊκιστικά κόμμα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Τώρα πλέον το ζητούμενο είναι αν η επανατοποθέτηση των κομμάτων σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, θα καταφέρει να πείσει τους ψηφοφόρους ότι μπορούν να προσφέρουν ένα συλλογικό όραμα για το μέλλον, όπως αυτό που περιέγραψε στην πρόσφατη ομιλία του ο Εμανουέλ Μακρόν.

Όσον αφορά την Ελλάδα η κατάσταση είναι περισσότερο προβληματική, αφού η πολιτική κουλτούρα των κομμάτων, τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς, ελάχιστη σχέση έχουν με την ιδεολογική και πολιτισμική εξέλιξη της Ευρώπης. Άλλωστε τα κόμματα στην Ελλάδα είναι περισσότερο εκλογικοί μηχανισμοί και λιγότερο θεσμικά όργανα έκφρασης των λαϊκών συμφερόντων. Ένα μείγμα πολιτικού κιτς που ωθείται με γνώμονα το συμφέρον των ηγετικών ομάδων.

Διότι στην Ελλάδα της κρίσης και των μνημονίων διανύουμε τον όγδοο χρόνο φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης και κανένα κόμμα δεν έχει αναγνωρίσει τις ευθύνες του. Όλοι επικεντρώνονται στην οικονομία αναζητώντας λύσεις που έχουν βασικό παρανομαστή τη φορολογία, αλλά κανένας δεν επιχειρεί να προσεγγίσει με διαφορετική προοπτική τη διαμορφωθείσα κατάσταση. Διότι πολύ απλά το ελληνικό πολιτικό σύστημα αγνοεί αυτό που ισχύει ως κανόνας στην Ευρώπη. Πως στην πολιτική και στην οικονομία η θεώρηση των ζητημάτων οφείλει να είναι πρωτίστως πολιτισμική και δευτερευόντως ιδεολογική.

*Ο Χάρης Παυλίδης είναι δημοσιογράφος.

(Φωτό: sooc.gr)