Χορεύω ακόμα Μάικλ Τζάκσον. Με καμαρώνουν όλοι;

Ένα έργο τέχνης “δραπετεύει” από τον καλλιτέχνη και αποκτά δική του υπόσταση, λένε. Προσλαμβάνεται από τον καθένα διαφορετικά και ερμηνεύεται με τα “μάτια” της ψυχής, λένε. Και κάπως έτσι είναι.

Πόσοι καλλιτέχνες άλλωστε δεν θυμούνται τι ήθελαν επακριβώς να πουν όταν δημιουργούσαν ένα ποίημα ή ένα έργο ζωγραφικής; Και πόσα διαφορετικά νοήματα προκύπτουν από τις εξατομικευμένες “αναγνώσεις” του ίδιου έργου;

Το μεγαλείο μιας δημιουργίας είναι σχεδόν, αυθύπαρκτο. Στο δικό μου μυαλό, είναι λάθος να ταυτίζεται απόλυτα με εκείνον που το εμπνεύστηκε. Από τη μια, ελλοχεύει ο κίνδυνος να αποδώσουμε μεγαλύτερη αξία σε ένα έργο θαυμάζοντας υπέρμετρα την προσωπικότητα του καλλιτέχνη, ή να μηδενίσουμε την αισθητική αρτιότητα ανατρέχοντας μονάχα, στα λάθη του δημιουργού.

Η περίπτωση του Μάικλ Τζάκσον, είναι ιδιάζουσα. Πάντα ήταν. Εν ζωή αθωώθηκε. Μετά θάνατον, αποδομείται από ένα νέο ντοκιμαντέρ. “Leaving Neverland”. Αφήνουμε μαζί με τη Neverland και τη μύχια αγάπη μας για έναν από τους πιο πρωτοπόρους και ριζοσπαστικούς performer που έχει περάσει από την παγκόσμια μουσική; Ενδεχομένως ναι. Ξεχνάμε όμως και την αγάπη μας για τη μουσική του;

Σταθμοί ανά τον κόσμο άρχισαν να μποϋκοτάρουν τη δισκογραφία του. Το BBC Radio 2, αλλά και ο “δικός” μας Easy, και έπεται συνέχεια. Ο κόσμος αντιδρά, κατά βάση αρνητικά.

Είναι δύσκολο να μηδενίσεις εν μία νυκτί, μέρος των εφηβικών σου χρόνων. Γιατί τα κομμάτια του MJ έχουν συνδεθεί με την εφηβεία, τα νιάτα, τις μέρες και τις νύχτες εκατομμυρίων ανθρώπων εκεί έξω.

Η μοίρα του MJ είναι και η μοίρα του Γούντι Άλλεν, του Ρομάν Πολάνσκι, του R Kelly αλλά και του Bryan Singer, το τελευταίο πόνημα του οποίου βέβαια, σάρωσε στα Όσκαρ. Και μιλάμε για το Bohemian Rhapsody, ενός σκηνοθέτη που κατηγορήθηκε για σεξουαλικά σκάνδαλα.

Το δεδομένο είναι πως η τέχνη, δεν μπορεί να λογοκρίνεται. Να αυτολογοκρίνεται, ναι. Να πέφτει στο πυρ το εξώτερον ως τέχνη όμως, όχι. Γιατί ο κίνδυνος της γενίκευσης μπορεί να λειτουργήσει σαν τσουνάμι και να συμπαρασύρει κι άλλα έργα στο διάβα του.

Ομολογώ ότι οι πληροφορίες του Leaving Neverland με βρήκαν σχεδόν μουδιασμένο. Όπως και οι κατηγορίες εκείνες που αντιμετώπισε ο Louis CK. Εδώ όμως, μιλάμε για τα πιο ειδεχθή εγκλήματα.

Με μια κρίσιμη διαφορά.

Ο Τζάκσον δεν είναι ζωντανός για να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Σε καμία περίπτωση προσωπικά, δεν μπορώ να απορρίψω το έργο του. Θα προτιμήσω να το αντιμετωπίζω ως κάτι αυτόνομο, αυθύπαρκτο, ανεξάρτητο, σαν έναν ξεχωριστό ζωντανό οργανισμό, και θα συνεχίσω να κουνιέμαι στις νότες του Billie Jean και του Thriller, υπό αυτό το πρίσμα.

Στην αρχή λίγο μουδιασμένα. Στη συνέχεια όμως, χωρίς δεύτερες σκέψεις.

Γιατί εν προκειμένω, το έργο καθεαυτό, ξεπερνά και τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Και αν εκείνο που κάνει τη διαφορά στην ταύτιση καλλιτέχνη και έργου είναι ο χρόνος, τότε μπορούμε να μιλάμε για μια υπόθεση που δεν αναπτύσσεται πλέον με τον κατηγορούμενο στα δικαστήρια και στις αρένες.

Εν κατακλείδι, όπως έγραφε ο Όσκαρ Ουάιλντ στο “Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι”, “δεν υπάρχουν ηθικά και ανήθικα βιβλία. Υπάρχουν μόνο καλογραμμένα και κακογραμμένα”.

Κοινώς, τα κριτήρια που έχουμε για τα έργα, είναι αισθητικής και όχι ηθικής φύσης. Για την ηθική τους φύση θα κρίνονται οι άνθρωποι. Οι οποίοι θα συνεχίσουν να κρίνονται στο διηνεκές κι από τα έργα τους.

Αλλά όχι το αντίθετο. Και αυτό, επαναλαμβάνω, έχει να κάνει με την υποκειμενικότητα της πρόσληψης και μόνο.

Η οποία είναι υπόθεση προσωπική.