Γιατί ‘πυροβολούν’ τις Ανεξάρτητες Αρχές

Δεν είναι η πρώτη φορά που μέλη του ΕΣΡ δείχνουν ότι εχθρεύονται την κουλτούρα της  ανεκτικότητας. Πολύ πριν απορριφθεί το τηλεοπτικό spot του Athens Pride – για να μη διασαλευτούν, προφανώς, τα ιερά και τα όσια της ελληνικής “κανονικότητας” – υπήρξαν αποφάσεις του Συμβουλίου, που έμειναν στην ιστορία ως δείγμα μιας Ελλάδας που έρχεται από παλιά και θέλει να πάει ακόμα παλιότερα.

Η απόφαση του ΕΣΡ, ωστόσο, δεν τραβάει πάνω της τους προβολείς, απλώς και μόνο επειδή μεταδίδει μηνύματα φοβικών προκαταλήψεων, αλλά και επειδή εκδίδεται από μία Ανεξάρτητη Αρχή, η οποία, στην ουσία, δεν… υπάρχει. To παραδέχεται και η ίδια: όπως ειπώθηκε τηλεφωνικά στα μέλη του Athens Pride που ζήτησαν εξηγήσεις, την απόρριψη του spot δεν υπογράφει το Συμβούλιο, αλλά κάποια απροσδιόριστη υποεπιτροπή του. Η ολομέλεια, λέει, προβλέπεται να συνέλθει τον Οκτώβρη!

Tο ΕΣΡ, λοιπόν, ζει σε συνθήκες παρατεταμένης νάρκης… Δεν πρωτοτυπεί, άλλωστε. Εγκλωβισμένες στη δίνη της πολιτικής αντιπαράθεσης, για την οποία προφανώς δεν ευθύνονται οι ίδιες, οι περισσότερες Ανεξάρτητες Αρχές μοιάζουν παράλυτες ή, στην καλύτερη περίπτωση, υπολειτουργούν. Θύματα κι αυτές μιας πόλωσης χωρίς τέλος, εκδίδουν, όποτε εκδίδουν, αποφάσεις οριακής νομιμότητας – πολλές των οποίων ανατρέπονται στη συνέχεια από το Συμβούλιο της Επικρατείας – καθώς η θητεία των επικεφαλής των έχει λήξει και δεν υπάρχει διαδοχή ή νόμιμη σύνθεση.

Το Σύνταγμα – προϊόν μιας εποχής δικομματικής εναλλαγής, που πρόσφερε γενικά δυνατότητες ευχερέστερων συμπτώσεων – ορίζει ότι η εκλογή των διοικήσεων των συνταγματικά προβλεπόμενων Ανεξάρτητων Αρχών πρέπει να γίνεται συναινετικά, ώστε αυτές να περιβάλλονται με αυξημένο κύρος και να λειτουργούν σε καθεστώς ανεξαρτησίας έναντι της εκτελεστικής εξουσίας. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο, καθιερώνει ειδική πλειοψηφία, ορίζοντας ότι για την εκλογή των επικεφαλής των Αρχών απαιτείται η συναίνεση των τεσσάρων πέμπτων (4/5) της διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής.

Ο συνταγματικός αυτός κανόνας έτυχε πλήρους σεβασμού από όλες τις κυβερνήσεις και αντιπολιτεύσεις και οι περισσότερες Ανεξάρτητες Αρχές, με κορυφαίες τον Συνήγορο του Πολίτη και το ΑΣΕΠ, έδωσαν επί χρόνια σπάνια δείγματα ανεξαρτησίας, εισάγοντας μια αυθεντικά νέα κουλτούρα στο χώρο του Δημοσίου. Η πορεία αυτή διακόπηκε βίαια το τελευταίο διάστημα, καθώς η «πολιτικοποίηση» του θέματος της εκλογής του ΕΣΡ και η σύνδεσή του με τη διαδικασία αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών, συμπαρέσυρε και άλλες αρχές.

Στην περίπτωση, για παράδειγμα, του  Συνηγόρου του Πολίτη, η Αρχή καταβάλει το κόστος της σύγκρουσης κυβέρνησης – αντιπολίτευσης και παραμένει μήνες τώρα ακέφαλη, σπαταλώντας το κεφάλαιο της κοινωνικής αποδοχής, που, επί χρόνια και με κόπο, συγκέντρωσαν οι επικεφαλής και τα στελέχη της.

Δεν είναι, απλώς, κρίμα. Είναι αντισυνταγματικό! Γιατί η μετατροπή της διαδικασίας εκλογής των Διοικήσεων των Αρχών σε εργαλείο πολιτικής αναμέτρησης δεν αντιβαίνει μόνο στη βούληση του συνταγματικού νομοθέτη, που θέλησε  να τεθούν οι Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές εκτός πολιτικής διαμάχης. Παράλληλα, απειλεί με διάλυση πολύτιμους θεσμούς για τη δημοκρατία και την προστασία των πολιτών έναντι της κρατικής αυθαιρεσίας.

*Ο Χρήστος Μαχαίρας είναι δημοσιογράφος