Μπορεί η υφήλιος να νιώθει ασφαλής με έναν Ρεπουμπλικανό Πρόεδρο;

Το να προβλέψεις το πολιτικό μέλλον μίας χώρας ανήμερα των τοπικών  της Εκλογών είναι φαιδρό αν όχι  επικίνδυνο. Το να ανησυχείς όμως για  το μέλλον της διεθνούς κοινότητας, ανήμερα των προεδρικών Εκλογών των ΗΠΑ είναι κάτι φυσιολογικό, αν όχι θεμιτό.

Οι Αμερικανοί κλήθηκαν να ασκήσουν το δημοκρατικό τους δικαίωμα. Το αν θα δώσουν την Προεδρική καρέκλα  εκ νέου στον Barack Obama ή αν η 57η θητεία Προέδρου των ΗΠΑ θα περάσει στα χέρια του Mitt Romney, μένει να φανεί σε λίγες μόλις ώρες.

Αυτό που θα προσπαθήσω να εξετάσω  στις παρακάτω παραγράφους είναι  το κατά πόσο μία ενδεχόμενη νίκη του  Ρεπουμπλικανού υποψηφίου θα επιφέρει δραματικές συνέπειες στην παγκόσμια  ειρήνη. Όπως κι αν την εννοεί καθένας από εμάς.

Το κακό πρόσφατο Ρεπουμπλικανικό  παρελθόν

Όλοι γνωρίζουν ότι οι Ρεπουμπλικανοί Πρόεδροι είναι οι πλέον πολεμοχαρείς. Δεν είναι μυστικό ότι δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην Εθνική Ασφάλεια από ό,τι στην αγορά. Ούτε ότι οι χρηματοδότες του Ρεπουμπλικανικού κόμματος είναι εταιρείες που σχετίζονται με την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ. Το θέμα είναι αν ο Romney προτίθεται να διατηρήσει αυτή την κακή παράδοση αλλά και αν είναι πράγματι θέμα παράδοσης ή παγκοσμίων συνισταμένων.

Ποια παράδοση; Ας δούμε λίγο το πρόσφατο παρελθόν. George Bush: Στρατιωτικές επιχειρήσεις (μικρής ή μεγάλης κλίμακας) στο Ιράκ, το Κουβέιτ, την Λιβερία, την Σαουδική Αραβία, το Ζαίρ, την Σιέρα Λεόνε, την Σομαλία. George W Bush: Στρατιωτικές επιχειρήσεις (μικρής ή μεγάλης κλίμακας) στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, την Υεμένη, τις Φιλιππίνες, την Ακτή Ελεφαντοστού, την Λιβερία, τη Γεωργία, το Τζιμπουτί, την Αιτή, την Κένυα, την Ερυθραία, το Πακιστάν, τον Λίβανο, την Σομαλία.

Ποιος μπορεί να αμφιβάλει άραγε  για τις πολεμοχαρείς τάσεις των  Ρεπουμπλικανών, όταν οι δύο Υπουργοί Άμυνας των δύο Προέδρων Μπους, ο Τσέινι και ο Ράμσφελντ, είχαν τέτοια προσωπική σχέση με τις μεγαλύτερες εταιρείες οπλικών συστημάτων. Και οι δύο είχαν περάσει από το διοικητικό Συμβούλιο της Halliburton, εταιρίας που ανέλαβε σχεδόν εξ ολοκλήρου την οργάνωση και εξοπλισμό των Αμερικανικών Δυνάμεων σε ξένο έδαφος. Ο Τσέινι είχε σχέσεις ακόμα και με την  Lockheed, έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές οπλικών συστημάτων των ΗΠΑ.

Επί σειρά ετών, η Αμερικανική  κυβέρνηση, μέσω των Υπουργών Αμύνης, πωλούσε κομμάτια των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων σε επιχειρήσεις. Η θητεία Κλίντον ήταν απλά μία παύση στην ιδιωτικοποίηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ. Μία παύση που δεν ήταν αρκετή για να ανακόψει αυτή την εμπορευματοποίηση του πολέμου. Την ιδιωτικοποίηση των ενόπλων δυνάμεων.

Ακόμα κι αν οι Ρεπουμπλικανοί διαφωνούσαν  μεταξύ τους. Ακόμα κι αν οι Στρατηγοί  δεν έβλεπαν με καλό μάτι την θητεία Ράμσφελντ στο Υπουργείο Αμύνης μιας και είχε κηρύξει ανοιχτό  πόλεμο κατά της «Γραφειοκρατίας του Πενταγώνου» ένα εικοσιτετράωρο πριν την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, το στρατιωτικό γίγνεσθαι των ΗΠΑ άνθιζε κάθε φορά που ένας Ρεπουμπλικανός έβαζε πόδι στο οβάλ γραφείο.

Φαντάζει αφελές να μην θες να γίνει κάποιος Πρόεδρος γιατί  η παράταξή του έχει κακό παρελθόν. Αλλά αν οι συνθήκες του δίνουν στα χέρια ένα σπίρτο κι ένα φυτίλι, δεν μπορείς να πάρεις και όρκο ότι δεν θα ακολουθήσει έκρηξη.

Ο επαναπροσδιορισμός της ταυτότητας που είναι ευτυχώς αδρανής

Οι θεωρητικοί της Διεθνούς Ασφάλειας υποστηρίζουν στην πλειονότητά τους ότι η Αμερική έχει αλλάξει μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Η ανυπαρξία ενός ορατού αντιπάλου όπως ήταν κάποτε η πρώην ΕΣΣΔ, έφερε την Αμερική με τη ζώνη του Παγκόσμιου πρωταθλητή γύρω από την μέση της. Τι είναι όμως ένας Πρωταθλητής χωρίς αντιπάλους;

Όσο περίεργο κι αν ακούγεται αυτό στα αυτιά ορισμένων, η Αμερική  αναζητά αντιπάλους. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτό γίνεται στην προσπάθεια των Αμερικανών να επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητά τους. Το άλλο επιχείρημα απλά αναφέρει ότι οι ΗΠΑ δείχνουν στον κόσμο ποιος είναι το αφεντικό.

Όποια από τις δύο απόψεις  κι αν είναι σωστή, το αποτέλεσμα είναι  ίδιο. Από την πρώτη θητεία του  πατέρα Bush και ύστερα οι ΗΠΑ έχουν εμπλακεί σε αναρίθμητες πολεμικές επιχειρήσεις. Πρώτα ήταν η Μέση Ανατολή και η μάχη για τα πετρέλαια. Επί Bush junior και μετά την 11η Σεπτεμβρίου γεννήθηκε ο όρος του “war on terror”. Ενδιάμεσα είχαμε παρεμβάσεις στην Αφρική και τα Βαλκάνια στο όνομα της Δημοκρατίας και της ειρήνης. Και κάπως έτσι από το 1988 και ύστερα οι ΗΠΑ βρίσκονται διαρκώς σε πολεμική εγρήγορση.

Και αν κάποτε αυτό ήταν το alter ego μόνο των Ρεπουμπλικανών Προέδρων, στην μεταψυχροπολεμική Αμερική, η ανάγκη επιβολής εκτός συνόρων φάνηκε να συμπαρασύρει και τους Δημοκρατικούς. Ο Μπιλ Κλίντον ήταν ο πλέον «πολεμοχαρής» Δημοκρατικός Πρόεδρος των ΗΠΑ, όσο κι αν αυτό κρυβόταν υπέροχα κάτω από το πελώριο χαμόγελό του.

Στην οκταετή θητεία του αποτέλεσε  μία γέφυρα ανάμεσα στους δύο  Προέδρους Bush και δεν κατάφερε να κουμαντάρει την δράση των Στρατηγών. Βοσνία, FYROM, Σομαλία, Ιράκ, Λιβερία, Αλβανία, Κονγκό, Σιέρα Λεόνε, Σουδάν και Καμπότζη μπήκαν στο στόχαστρό του. Οι ΗΠΑ ζουν σε μία φρενίτιδα παραγωγής πολεμικού υλικού τις τελευταίες δύο δεκαετίες και μόνο ο Barack Obama φαίνεται να βάζει ένα stop σε αυτά τα σχέδια. Όσο κι αν αυτό δεν αρέσει σε πολλούς.

Ο Obama που ξέρουμε…

Στις προεκλογικές του Ομιλίες  το 2008, ο Barack Obama είχε προαναγγείλει μία σταδιακή αποχώρηση στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Έδωσε μια πληθώρα υποσχέσεων για σταδιακή εξασθένιση της στρατιωτικής πίεσης που ασκούν οι ΗΠΑ σε διεθνές επίπεδο. Τις περισσότερες από αυτές τις υποσχέσεις δεν τις έχει τηρήσει. Αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι αυτή είναι η πλέον ειρηνική αμερικάνικη τετραετία που έχει βιώσει ποτέ η γενιά των σημερινών 20άρηδων.

Επί πολλά χρόνια μπορούσες απλά να μαντέψεις την επόμενη στρατιωτική  εισβολή, απλά διαβάζοντας τις ετήσιες  συνοψίσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι χώρες που αποτελούσαν απειλή για τις ΗΠΑ ήταν γνωστές. Και  ήταν απλά θέμα χρόνου μέχρι να δεις Αμερικανικά στρατεύματα να επιχειρούν σε αυτά τα εδάφη.

Οι θεωρίες για την πολεμική απραξία των ΗΠΑ τα τελευταία  χρόνια είναι τρεις. Η πρώτη λέει ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν αυτή την στιγμή να αντέξουν οικονομικά έναν πόλεμο. Η δεύτερη λέει ότι οι ισορροπίες στην Μέση Ανατολή είναι πολύ εύθραυστες και το μέλλον απρόβλεπτο για να είναι ασφαλής μια πολεμική επιχείρηση. Η τρίτη θεωρία λέει ότι ο Πρόεδρος Barack Obama θέλει πράγματι οι ΗΠΑ να θάψουν το τσεκούρι του πολέμου. Γι’ αυτό έλαβε άλλωστε και το Νόμπελ Ειρήνης το 2009.

Όποια από τις τρεις θεωρίες  κι αν είναι σωστή, οι ΗΠΑ δεν επενέβησαν στην Λιβύη στο πραξικόπημα κατά του Gaddafi. Ούτε κατέλαβαν την βενγκάζη επειδή κάποιοι δολοφόνησαν τον Αμερικανό Πρέσβη στη Λιβύη. Δεν πήραν ως αφορμή τη δολοφονία του Οσάμα Μπιν Λάντεν για περαιτέρω εκκαθάριση. Δεν έχουν εμπλακεί σε καμία από τις εσωτερικές διενέξεις που παρατηρούνται στην αφρικανική ήπειρο, διενέξεις στις οποίες επενέβαιναν τα προηγούμενα χρόνια με χαρακτηριστική ευκολία. Παρεμβατική συμπεριφορά παρατηρήθηκε μόνο στο Ιράκ, την Σομαλία, την Ουγκάντα και την Συρία.

Όλα αυτά δίνουν ένα θετικό πρόσημο  στην εξωτερική πολιτική Obama όσον αφορά την παγκόσμια ειρήνη. Όσο αφελές κι αν ακούγεται αυτό.

 … και ο Ρόμνει που δεν  θέλουμε να μάθουμε

Είναι σαφές ότι ο Romney βασίζει πολλές από τις ελπίδες του σε εκείνους τους Αμερικανούς που δεν νιώθουν ασφαλείς. Σε εκείνους που αισθάνονται καλύτερα στο αγροτόσπιτό τους στο Μιζούρι όταν βλέπουν τα αμερικανικά στρατεύματα να προελαύνουν σε κάποιο χωριό της Αφρικής. Σε εκείνους που βλέπουν τα Αμερικανικά συμφέροντα παγκοσμίως να πλήγονται και βροντοφωνάζουν «I say we strike back».

Όχι ότι ο Romney είναι ο πολέμαρχος των ονείρων τους. Είναι ο πρώτος Ρεπουμπλικανός υποψήφιος μετά το 1952 ο οποίος δεν ανέφερε ούτε μία φορά την λέξη “πόλεμος” στην ομιλία αποδοχής του Χρίσματος. Δίνοντας έτσι το στίγμα της πολιτικής που θα ακολουθήσει.

Αλλά υπάρχουν πολλοί Αμερικανοί, συγνώμη Ρεπουμπλικανοί, οι οποίοι βάζουν τις Ένοπλες Δυνάμεις πρώτη  τους προτεραιότητα. Πολλοί στους οποίους καλλιεργήθηκε τόσο έντονα το αίσθημα του φόβου μετά την 11η Σεπτεμβρίου, τόσο έντονα η ανάγκη επιβολής και παγκόσμιας κυριαρχίας που δεν δέχονται τίποτα λιγότερα. Άνθρωποι που θεωρούν τον Πρόεδρο Obama πολύ μαλθακό για αυτή τη δουλειά.

Δεν ξέρω αν ο Obama είναι πράγματι μαλθακός, αν φοβάται την αλόγιστη δράση του Ιράν ή αν πράγματι πιστεύει ότι δεν είναι ανάγκη η Αμερική να κάνει τον παγκόσμιο Σερίφη. Πιστεύω όμως ακράδαντα ότι η Δημοκρατία και η Ελευθερία δεν επιβάλλονται σε κανένα κράτος. Είναι αξίες που κερδίζονται μέσα από αιματηρές θυσίες και κοινωνικούς αγώνες. Ακόμα και εμφυλίους πολέμους. Και νιώθω ικανοποιημένος που η Αμερικανική παρεμβατικότητα στα κράτη ανά την υφήλιο έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια.

Το παρελθόν των Ρεπουμπλικανών Προέδρων αποδεικνύει ότι η βάση στήριξης ενός υποψηφίου σαν τον Mitt Romney σίγουρα θα διαφωνούσε με αυτή την πορεία. Και σχεδόν ανοικτά διαφωνεί και τώρα. Δεν μπορώ να είμαι σίγουρος αν ο Mitt Romney θα ένιωθε όπως οι προκάτοχοί του την υποχρέωση της επίδειξης της Αμερικανικής Ηγεμονίας.

Και δεν θέλω να αναγκαστώ να το μάθω.

* Ο Χρήστος Χατζηιωάννου σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών πριν μεταβεί στο Λονδίνο για μεταπτυχιακές σπουδές στις Διεθνείς Σχέσεις και την Σύγχρονη Πολιτική Θεωρία. Εργάστηκε στον Όμιλο του Πηγάσου. Από τον Μάιο του 2011 βρίσκεται στην 24 Media και αρθρογραφεί στο Oneman.gr.