Μαζεύουν καλύτερα τα σκουπίδια μας οι ιδιώτες;

Tώρα που ο κόμπος έφτασε στο χτένι ή, αν προτιμάτε, όλοι εμείς οι απέξω συνειδητοποιήσαμε και πάλι έξι χρόνια μετά από την προηγούμενη μεγάλη απεργία των εργαζομένων στην καθαριότητα των δήμων, ότι υπάρχουν κάποιοι που μαζεύουν τα σκουπίδια που πετάμε μέσα ή και έξω από τους κάδους, καλό να είναι να κάνουμε μία συζήτηση με το ερώτημα που θέτει ο τίτλος του άρθρου. «Ποιος, λοιπόν, μαζεύει καλύτερα τα σκουπίδια μας: Οι μόνιμοι υπάλληλοι; Οι συμβασιούχοι; Ή μήπως οι ιδιωτικές εταιρείες;»

Κι επειδή τις τελευταίες ημέρες ακούστηκαν και γράφτηκαν διάφορα. Κι επειδή στο παρελθόν, τότε που τα φώτα της δημοσιότητας δεν ήταν πάνω στα σκουπίδια μας και σε αυτούς που τα μαζεύουν, έγιναν πολλά, καλό είναι να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους.     

Είναι προφανές ότι για το πώς θα λειτουργήσει ο τομέας καθαριότητας στο Δημόσιο και στους δήμους, υπάρχουν δύο απόψεις: Η μία λέει ότι τα σκουπίδια τα μαζεύουν καλύτερα, κυρίως, οι ιδιώτες. Είναι η άποψη της ΝΔ και ενός τμήματος (;) του ΠΑΣΟΚ που μέχρι τώρα δεν έχει πάρει θέση επί του θέματος με αφορμή το πρόβλημα που έχει προκύψει, αλλά και του Ποταμιού. Πριν μερικά χρόνια, άλλωστε, επιχείρησε να την εφαρμόσει η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου σε δημόσιους φορείς όπως υπουργεία και νοσοκομεία, με το επιχείρημα της μείωσης του κόστους. Κορυφαίο παράδειγμα οι περίφημες καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών. Τελικώς, ούτε η μείωση του κόστους ήρθε (σ.σ.: μάλλον το αντίθετο έγινε), ούτε, βεβαίως, η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Το μόνο που έμεινε από αυτή την προσπάθεια ήταν κάποιοι δύστυχοι, κυρίως, Πακιστανοί ή Μπαγκλαντεσιανοί εργάτες, οι οποίοι για ένα κομμάτι ψωμί κλήθηκαν εσπευσμένα να προσφέρουν σχεδόν δωρεάν την υπεραξία της εργασίας τους στους εργοδότες τους. Το μόνο που έμεινε ήταν κάποιες καταγγελίες για πολιτικά πρόσωπα που μέσω στενών τους συγγενών που είχαν τέτοιες εταιρείες, έπαιρναν δουλειές από το Δημόσιο και τους δήμους.

Άλλωστε, το ίδιο με το κεντρικό κράτος επιχείρησαν τότε και εφαρμόζουν και σήμερα κάποιοι, κυρίως «γαλάζιας» απόχρωσης, δήμαρχοι, με κορυφαίο παράδειγμα τον δήμαρχο Κασσάνδρας, ο οποίος αφού απέλυσε τους συμβασιούχους, δηλώνει τώρα ιδιαίτερα ευχαριστημένος από τον εργολάβο του (σ.σ.: αν και δεν ξέρει ή δεν θέλει να ξέρει ποιες εργασιακές σχέσεις εφαρμόζει στην εταιρεία του) προαναγγέλλοντας μάλιστα και μειώσεις στα δημοτικά τέλη. Ενώ κάποιοι «τολμηροί» κεντροαριστεροί ή κεντροδεξιοί, όπως ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ακολουθώντας το παράδειγμα του Γιάννη Στουρνάρα στο Υπουργείο Οικονομικών με τις καθαρίστριες, φλέρταραν και συνεχίζουν να φλερτάρουν με την ιδέα, αλλά μπροστά στις αντιδράσεις, συνήθως οπισθοχωρούν. Οι επαΐοντες λένε ότι δεν είναι μόνο οι αντιδράσεις των εργαζομένων αλλά και το γεγονός ότι για να βρεις σοβαρή, με εξοπλισμό, τεχνογνωσία και εξειδικευμένο προσωπικό, εταιρεία καθαριότητας πρέπει να ψάξεις εκτός και όχι εντός συνόρων. Δεν είναι, μάλιστα, τυχαίο ότι υπάρχουν καταγγελίες ότι εταιρείες καθαριότητας που υπέγραψαν συμβάσεις με δήμους, χρησιμοποιούν παρανόμως τα απορριμματοφόρα του γιατί οι ίδιες είτε δεν έχουν επαρκή αριθμό είτε αυτά που έχουν δεν μπορούν να κάνουν την δουλειά!

Πάμε, όμως, και στην άλλη πλευρά του λόφου, εκεί που η βασική θέση είναι ότι οι υπηρεσίες καθαριότητας πρέπει να παρέχονται από το κράτος και τους δήμους και μάλιστα με μόνιμο προσωπικό. Βασικοί της εκφραστές τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο, βεβαίως, το ΚΚΕ. Στο πλαίσιο αυτό η σημερινή κυβέρνηση προχώρησε σε τρεις απανωτές παρατάσεις συμβάσεων των εργαζόμενων της καθαριότητας, με αποτέλεσμα να γνωστά προβλήματα με την απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Είναι σαφές ότι, σύμφωνα με την άποψη που έχει διατυπώσει ο υπογράφων και στο παρελθόν, η κυβέρνηση έπρεπε να είχε προχωρήσει τις διαδικασίες προσλήψεων μόνιμων στην καθαριότητα των δήμων μέσω ΑΣΕΠ από πέρυσι. Όταν ακόμη η αντισυνταγματικότητα ήταν στα σκαριά και όχι τελειωμένη υπόθεση όπως σήμερα, όταν είχε «ξεπαγώσει» τις προσλήψεις στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των δήμων και όταν, ακόμη και να εφάρμοζε τον κανόνα 1 προς 5, τις είχαν μείνει 4.646 προσλήψεις.

Καθαρίζουν, όμως, καλύτερα οι μόνιμοι ή οι συμβασιούχοι που εργάζονται στο Δημόσιο από τις ιδιωτικές εταιρείες; Η απάντηση είναι, κατά κανόνα, «ναι». Γιατί έχουν καλύτερο εξοπλισμό, σταθερές εργασιακές σχέσεις, καλύτερη αμοιβή από τους εργαζόμενους στις ιδιωτικές εταιρείες. Εξαιρέσεις, βεβαίως, υπάρχουν. Είναι κοινό μυστικό ότι στην «Ελλάδα των παχιών αγελάδων» πολλοί μόνιμοι από την καθαριότητα μετακινούνταν σε διοικητικές θέσεις των δήμων, με αποτέλεσμα τη δουλειά που έπρεπε να κάνουν να την επωμίζονται συμβασιούχοι οι οποίοι στη συνέχεια, με το δίκιο τους, επιζητούσαν μονιμοποίηση. Όλα αυτά, βεβαίως, σταμάτησαν με την απομάκρυνση των συμβασιούχων επί υπουργίας Ραγκούση, όταν, δηλαδή, η χώρα μας έμπαινε στο μνημόνιο.

Ωστόσο, είναι επίσης κοινό μυστικό ότι ακόμη και σήμερα κάποιες υπηρεσίες καθαριότητας, αν και λειτουργούν πλημμελώς, αποτελούν «άβατα» για τις δημοτικές Αρχές, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κάνουν διορθωτικές κινήσεις. Και γι’ αυτό, είναι ευκαιρία η παρούσα κρίση να έχει θετικό αποτέλεσμα: Οι δήμοι να επικαιροποιήσουν τα οργανογράμματά τους, να προσλάβουν το προσωπικό που χρειάζονται, μιας και ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει «ταβάνι» στον αριθμό των προσλήψεων, και να εξορθολογήσουν την λειτουργία στον τομέα καθαριότητας, ώστε να επιτύχουν το μέγιστο δυνατό όφελος για τους εργαζόμενους και, κυρίως, για τους πολίτες.

Αυτοί, άλλωστε, οι τελευταίοι πληρώνουν για τις υπηρεσίες καθαριότητας μέσω των δημοτικών τελών. Και αυτοί, αν δεν τους ικανοποιούν, μπορεί να ζητήσουν, μέσω της ψήφου τους στις επόμενες δημοτικές εκλογές, να τις παρέχουν άλλοι. Δηλαδή, ιδιώτες.

*O Χρίστος Βούζας είναι δημοσιογράφος και διευθυντής της, βραβευμένης από το Ίδρυμα Μπότση, ιστοσελίδας aftodioikisi.gr, της οποίας είναι και ιδρυτής.