Αν ζητούσες από έναν mainstream δημοσκόπο μια εκτίμηση για την εξέλιξη των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, εύκολα θα σου απαντούσε πως σε μερικούς μήνες η ψαλίδα με τη Νέα Δημοκρατία θα παρουσιάσει μείωση, στη συνέχεια η αξιωματική αντιπολίτευση θα έπαιρνε κεφάλι και περίπου αυτές τις ημέρες του Ιανουαρίου του 2018, θα παγιώνονταν ως διαφορά και ως τάση ένα ποσοστό ασφαλούς επικράτησης στις επόμενες εκλογές.
Αν ρωτούσες πάλι που τα στηρίζει όλα αυτά, δίχως να γνωρίζει τι θα συμβεί τα επόμενα χρόνια, θα απαντούσε πως αρκεί που ξέρει τον ΣΥΡΙΖΑ. Ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς εκλέγεται κυβέρνηση με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, σε συνθήκες πρωτοφανούς λαϊκής κινητοποίησης και ως η κύρια και μοναδική έκφραση του «Όχι» αποσπά στο δημοψήφισμα το 62%. Αλλά τελικά συμβιβάζεται, υπογράφει μνημόνιο και δεσμεύεται στην τήρηση ενός προγράμματος που μεταλλάσει το κόμμα ταυτοτικά. Στη βάση αυτών των επιλογών μάλιστα συγκροτείται ένας νέος χώρος στα αριστερά του, με περγαμηνές άσκησης αντιπολίτευσης.
Οι εκδοχές λοιπόν που ξεδιπλώνονται μπροστά είναι δύο. Είτε να τηρήσει πράγματι τα συμφωνηθέντα και να φθαρεί ακολουθώντας αντιλαϊκές πολιτικές, όπως όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις. Είτε να επικρατήσει η άποψη απαγκίστρωσης από τη συμφωνία και η κυβέρνηση να πέσει σε μια στιγμή κρίσης με τους δανειστές, δίχως όμως την κοινωνική νομιμοποίηση να προχωρήσει σε μια ρήξη που έδινε το δημοψήφισμα.
Και τι θα πρέπει να κάνει η αντιπολίτευση, είναι η τελευταία ερώτηση στον φίλο δημοσκόπο; Εύκολα επίσης θα απαντούσε πως η δεξιά αντιπολίτευση το καλύτερο που έχει να κάνει είναι απλώς να περιμένει και η αριστερή αντιπολίτευση ότι έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ από το 2012 μέχρι το 2015. Να συγκροτήσει ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση που περιλαμβάνει την πραγματική ρήξη με τους δανειστές και να εκφράσει τα συμφέροντα όσων πλήττουν οι κυβερνητικές πολιτικές.
Σχεδόν τρία χρόνια μετά, ο συμπαθής δημοσκόπος που θα ρωτούσαμε τον Σεπτέμβρη του 2015 θα είχε πέσει σε όλα έξω και ίσως για πρώτη φορά χωρίς το λάθος να αποτελεί όρο του επαγγελματικού του συμβολαίου του. Η δημοσκόπηση της ALCO για το ραδιόφωνο 24/7 έρχεται να παγιώσει την αίσθηση των τελευταίων μηνών, πως ο ΣΥΡΙΖΑ κλείνει την ψαλίδα με τη Νέα Δημοκρατία, ενώ κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως η μικρή συσπείρωση των ψηφοφόρων του, οδηγούν σε πλήρη αντιστροφή του πολιτικού σκηνικού.
Η Νέα Δημοκρατία, αντί να περιμένει την κυβερνητική φθορά, εμφανίστηκε πιο επιθετική και από τους δανειστές σε μια σειρά ζητήματα. Ανέλαβε και πέτυχε να απαλλάξει την κυβέρνηση από την εκπροσώπηση της τρόικας στο εσωτερικό της χώρας, υπηρεσία που δύσκολα συναντάς στις αντιπολιτεύσεις ανά τον κόσμο. Παράλληλα η σκληρή στάση που ακολουθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε μια σειρά από ζητήματα, σε συνδυασμό με την ηγεμόνευση του νεοφιλελευθερισμού μετά την πραγματική ήττα της συνθηκολόγησης του ΣΥΡΙΖΑ, δημιουργούν συνθήκες ανοχής στην κοινωνία. Χαρακτηριστικά τα ευρήματα της ALCO, που εμφανίζουν την κοινή γνώμη να συμφωνεί με τις αλλαγές στον τρόπο προκήρυξης των απεργιών και του ωραρίου στα φαρμακεία. Ακόμη πιο χαρακτηριστική η εμπιστοσύνη που δίνουν οι πολίτες στον Αλέξη Τσίπρα να «αντιμετωπίσει τις ανάγκες του δικού τους νοικοκυριού».
Στα αριστερά της κυβέρνησης πάλι δεν συγκροτήθηκε ποτέ ένας χώρος αντιπολίτευσης. Το περίφημο εναλλακτικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, μέσω της ρήξης με τους θεσμούς, δεν πείθει ούτε αυτούς που το εκφωνούν. Εργαζόμενοι, άνεργοι και όσοι και όσες χτυπήθηκαν από την κρίση και δεν είδαν τη ζωή τους με το ΣΥΡΙΖΑ να βελτιώνεται, σίγουρα δεν βρήκαν πολιτική στέγη στην αντικαπιταλιστική αριστερά, στη ΛΑΕ ή στο φαν κλαμπ της Κωνσταντοπούλου.
Φάνηκε ότι αριστερή και δεξιά αντιπολίτευση μπέρδεψαν τις συμβουλές του αγαπημένου μου δημοσκόπου και τα έκαναν όλα ανάποδα. Στη Νέα Δημοκρατία ζήτησαν εκλογές δύο μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Κυριάκου Μητσοτάκη, για να διαχειριστούν καλύτερα εκείνοι το μνημόνιο. Ενώ στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, αντί να κάνουνε χαμό, περίμεναν και περιμένουν να εφαρμόσουν οι πρώην σύντροφοι τόσο βάρβαρες πολιτικές, που ο κόσμος θα τους έψαχνε στα κομματικά γραφεία για να τους «αποζημιώσει» για την στάση του καλοκαιριού του 2015.
Αν αναλογιστούμε πως σε αυτή την κατάσταση, οι δημοσκοπήσεις δίνουν και ένα 17% αναποφάσιστων ψηφοφόρων, που όπως έλεγε κάποτε ένας Ιταλός κωμικός «δεν έχουν αποφασίσει ακόμη αν θα ψηφίσουν από φόβο ή από απελπισία», τότε ο ΣΥΡΙΖΑ δικαιούται να ονειρεύεται εξάντληση της τετραετίας και μια δεύτερη κυβερνητική θητεία.
*Ο Λευτέρης Αρβανίτης είναι δημοσιογράφος και υπεύθυνος του γραφείου της 24MEDIA στη Θεσσαλονίκη
