Η ευεργετική επίδραση του ισχυρού μελτεμιού στην αλιεία

Δροσερές εμφανίζονται οι περισσότερες περιοχές του Ανατολικού Αιγαίου το τελευταίο χρονικό διάστημα , λόγω της διατήρησης των ενισχυμένων βοριάδων στο Αιγαίο όπως παρουσιάζεται στην παραπάνω δορυφορική εικόνα. Κάποιες φορές παραπονούμαστε γι’ αυτή την πρόσκαιρη μεταβολή της θερμοκρασίας της θάλασσας, που παρόλα αυτά δεν είναι αποτρεπτική για τα μπάνια μας. Το μελτέμι διατηρεί την θερμοκρασία σε πολύ καλά επίπεδα και όπως θα δούμε παρακάτω η κατάσταση αυτή είναι χρήσιμη και απαραίτητη για τον βιολογικό κύκλο στη θάλασσα που έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη παραγωγικότητα των περιοχών αυτών.

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι ισχυροί βοριάδες που επικρατούν στο Αιγαίο προκαλούν πτώση της θερμοκρασίας της θάλασσας. Ανάλογα χαμηλές θερμοκρασίες παρουσιάζονται και στο Βόρειο Ιόνιο λόγω του ΒΔ επιφανειακού ρεύματος που επικρατεί. Ο παράγοντας που προκαλεί τις χαμηλότερες θερμοκρασίες οφείλεται στο ότι τα επιφανειακά νερά έρχονται από περιοχές όπου υπάρχουν μεγάλες απορροές ποταμών όπως πχ. συμβαίνει στη Μαύρη θάλασσα.

Ο σημαντικότερος λόγος που προκαλεί πτώση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας είναι ότι δημιουργείται άνοδος των υπογείων υδάτων από μεγαλύτερα βάθη λόγω του φαινομένου της άντλησης (Upwelling) στις παράκτιες περιοχές. Αυτή καλείται µεταφορά Ekman.

Αν για παράδειγμα άνεμος βόρειας συνιστώσας πνέει σε παράκτια περιοχή παράλληλα στην ακτογραμμή και έχει στα αριστερά του την χέρσο, τότε τα νερά θα παρασυρθούν προς τα δεξιά. Αυτό δημιουργεί µια ταπείνωση στην επιφάνεια της θάλασσας κοντά την ακτή. Τότε για να αποκατασταθεί η ισορροπία αντλούνται νερά από τα βαθύτερα στρώματα προς την επιφάνεια. Τα νερά που αντλούνται δεν προέρχονται από πολύ μεγάλο βάθος αλλά από τα 300 ως τα 500m , τα οποία ωστόσο είναι αρκούντως τόσο ψυχρά ώστε να μπορούν να καταγραφούν από τους δορυφόρους.

Ο άνεμος, εκτός από τα κύματα που δημιουργεί, παρασύρει το επιφανειακό νερό µε την τριβή που ασκεί στην επιφάνεια της θάλασσας. Η διεύθυνση της κίνησης του νερού, δεν ταυτίζεται µε τη διεύθυνση του ανέμου. Η τριβή του ανέμου σε συνδυασμό µε τη δύναμή Coriolis παρασύρουν τα νερά, και τα εκτρέπουν προς τα δεξιά στο βόρειο ημισφαίριο. Καθώς η κίνηση µεταδίδεται σε βάθος, το κάθε στρώμα παρασύρει µε τριβή το επόμενο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή εκτροπή προς τα δεξιά της κίνησης των βαθύτερων στρωμάτων, µε ταυτόχρονη εκθετική µείωση της ταχύτητας.

Το φαινόμενο αυτό µελετήθηκε από τον Ekman, ο οποίος προσδιόρισε την κίνηση κάθε στρώµατος στο βάθος. Το αποτέλεσµα γίνεται εµφανές αν κατασκευάσουµε ένα τρισδιάστατο σχήµα και τοποθετήσουµε σε ένα κάθετο άξονα, τα ανύσµατα της ταχύτητας του νερού στα διάφορα βάθη, τότε αυτά σχηµατίζουν ένα σπιράλ. Το επιφανειακό τµήµα του σπιράλ είναι µεγαλύτερο και βαίνει µειούµενο εκθετικά µε το βάθος, ώσπου σβήνει. Παρόµοια συµπεριφορά συµβαίνει και όταν το βάθος του νερού είναι µικρό και δεν µπορεί να αναπτυχθεί πλήρως το σπιράλ του Ekman. Η τριβή του νερού στον πυθµένα προξενεί επιβράδυνση, µε αποτέλεσµα την προς τα αριστερά απόκλιση της κίνησης των βαθύτερων στρωµάτων και αναστροφή του σπιράλ (στο βόρειο πάντα ηµισφαίριο). Έτσι στα ρηχά νερά η µέση διεύθυνση της κίνησης του νερού έχει πολύ µικρή απόκλιση από τη διεύθυνση του ανέµου.

Η άντληση, ή upwelling όπως είναι διεθνώς γνωστή, είναι ένα πολύ σηµαντικό φαινόµενο για την επαύξηση της ζωής στις περιοχές που συµβαίνει και συνίσταται στην εξαναγκασµένη άνοδο ψυχρών και πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά νερών από τα βαθύτερα στρώµατα στην επιφάνεια.

Στην ελληνική βιβλιογραφία συναντάται και σαν ανάδυση ή ανάβλυση. Θεωρούµε πιο πετυχηµένο τον όρο άντληση γιατί πρόκειται για εξαναγκασµένη άνοδο νερών από το βάθος. Το φαινόµενο αυτό συµβαίνει σε συγκεκριµένες παράκτιες περιοχές αλλά και στον ανοικτό ωκεανό, κυρίως στην ζώνη του ισηµερινού. Οι ψυχρές θαλάσσιες µάζες που έρχονται στην επιφάνεια επηρεάζουν επίσης και το κλίµα των γειτονικών περιοχών. Η ζωή στα βαθύτερα στρώµατα της θάλασσας είναι πιο περιορισµένη από ότι στην επιφάνεια. Έτσι τα θρεπτικά συστατικά βρίσκονται σε σχετική αφθονία γιατί δεν υπάρχουν αρκετοί οργανισµοί να τα καταναλώσουν.

Όταν λοιπόν τα νερά αυτά µε το φαινόµενο της άντλησης έρθουν στην επιφάνεια τροφοδοτούν µε θρεπτικά συστατικά τον βιολογικό κύκλο, µε αποτέλεσµα τη µεγάλη παραγωγικότητα των περιοχών αυτών. Το µεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσµιας αλιείας προέρχεται από περιοχές όπου συµβαίνει upwelling παρά του ότι αντιπροσωπεύουν µόνο το 3% της επιφάνειας των ωκεανών.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις