Έρευνα για λαθρεμπόριο καπνού: ‘Λύστε το, χωρίς χρήματα’

Χωρίς να βάλει το χέρι στην τσέπη, επιθυμεί να λυθεί το πρόβλημα του παράνομου εμπορίου στα καπνικά προϊόντα η πλειοψηφία των πολιτών, απορρίπτοντας ουσιαστικά το ενδεχόμενο αύξησης της φορολογίας προκειμένου να στελεχωθούν ειδικά τμήματα ασφαλείας για την καταπολέμηση του προβλήματος. Κι όμως, την ίδια στιγμή οι ίδιοι άνθρωποι ζητούν την …εξεύρεση πόρων για την άμεση επίλυση του ζητήματος.

Η Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από την ίδρυσή της το 2015 προσπαθεί να αντιμετωπίσει την παράνομη πώληση καπνικών. Οι επιτυχημένες συλλήψεις ολόκληρων κυκλωμάτων τα προηγούμενα χρόνια, οδήγησαν σήμερα σε μία νέα προσπάθεια, με τη συνδρομή του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

Αυτή τη φορά προχώρησε σε μία έρευνα στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, ψάχνοντας απαντήσεις από τους πολίτες, καπνιστές και μη. Τα αποτελέσματα θα αξιοποιηθούν στη χάραξη πολιτικών για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου, το οποίο έχει οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις.

Από τα συμπεράσματα της έρευνας, που παρουσιάζει σήμερα το News 24/7, προκύπτει ότι μόλις το 35.1% δεν είναι αρνητικό στην αύξηση της φορολογίας για την καλύτερη στελέχωση των υπηρεσιών, με στόχο την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου. Όπως υποστηρίζει, το παράνομο κάπνισμα είναι πρόβλημα τόσο του κράτους όσο και της κοινωνίας και θα πρέπει να υπάρξει κάποια παρέμβαση.

Αντίθετα, από το υπόλοιπο 64,9%, το 32,4% των ερωτηθέντων, αν και αποδέχεται πως τα παράνομα καπνικά προϊόντα αποτελούν ζήτημα, ασκεί κριτική στο κράτος ότι είναι προς το συμφέρον του να συντηρεί το πρόβλημα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η θέση του 9,7%, που αποτελείται από νέους εργαζομένους άνδρες ηλικίας 25-34 ετών, τεχνικής εκπαίδευσης, καπνιστές με εμπειρία καπνίσματος παράνομων προϊόντων καπνού). Η ομάδα αυτή υποβαθμίζει την εγκληματική φύση του παράνομου εμπορίου και υποεκτιμά τόσο τις αρνητικές συνέπειες όσο και την ευθύνη του καταναλωτή. Παράλληλα, θεωρεί πως το παράνομο εμπόριο καπνικών είναι αποκλειστικά πρόβλημα του κράτους και αποτέλεσμα της κρατικής διαφθοράς, ενώ εναντιώνεται στην αύξηση της έμμεσης φορολογίας.

“Όχι στη φορολόγηση, αλλά να βρεθούν πόροι”

Κι ενώ η πλειοψηφία διευκρινίζει πως δεν επιθυμεί την αύξηση της φορολογίας για την πάταξη του φαινομένου, την ίδια στιγμή κρίνει αναγκαία την εξεύρεση πόρων για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου.

Συγκεκριμένα, κατά πλειοψηφία οι ερωτώμενοι δε συμφωνούν ότι είναι προς το συμφέρον του κράτους να αφήνει το πρόβλημα ανέγγιχτο και ταυτόχρονα φαίνονται να απορρίπτουν την αύξηση της φορολογίας προκειμένου να στελεχωθούν ειδικά τμήματα ασφαλείας για την καταπολέμηση του προβλήματος. Μάλιστα, επιρρίπτουν ευθύνες στο κράτος, το οποίο “δεν έχει ενεργοποιηθεί άμεσα για την αντιμετώπιση του προβλήματος”, ενώ πίσω από την αγορά παράνομων τσιγάρων “βλέπουν” ενίσχυση εγκληματικών οργανώσεων.

Όσο για την προστασία που παρέχουν οι νόμοι και τα δημόσια όργανα, ελάχιστος φαίνεται πως είναι ο βαθμός ικανοποίησης των πολιτών, οι οποίοι υπογραμμίζουν πως δεν αισθάνονται ασφαλείς αναφορικά με τη διείσδυση των παράνομων τσιγάρων σε νεαρές ηλικίες.

Η σημασία του παράνομου εμπορίου

Όπως προκύπτει από την έρευνα της Γενικής Γραμματείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς, ελάχιστοι είναι οι πολίτες, καπνιστές ή μη, που δίνουν σημασία στο παράνομο εμπόριο. Ως σημαντικότερες διαστάσεις του καπνίσματος θέτουν την υγεία (70% οι καπνιστές – 89,4% οι μη καπνιστές), την εξάρτηση (58,5% – 68,9%) και το σεβασμό στους μη καπνιστές (50,2% – 71,5%).

Αντίθετα, μόλις ένας στους πέντε μη καπνιστές (19,8%) και μόλις ένας στους δέκα καπνιστές (9,8%) αναφέρουν την παράνομη δραστηριότητα ως σημαντικό ζήτημα σχετικά με το κάπνισμα, παρά το γεγονός ότι ιδίως τα τελευταία χρόνια η παράνομη δραστηριότητα έχει ενταθεί σημαντικά.

Τέλος, από την έρευνα διαπιστώνεται ότι:

• Το 30,6% και το 20,4% των καπνιστών αναφέρουν εμπειρία καπνίσματος παράνομων λευκών τσιγάρων και παραποιημένων τσιγάρων αντίστοιχα

• Τα παράνομα λευκά και τα παραποιημένα τσιγάρα αξιολογούνται αρνητικά ως προ τα συμπτώματα ενόχλησης και τη γεύση, ενώ το «δυνατό τους χαρτί» εμφανίζεται να είναι η χαμηλή τιμή ενώ γενικά ενδιάμεση βαθμολόγηση λαμβάνουν η ποιότητα συσκευασίας, η εμφάνιση πακέτου και η γενική τους εικόνα

• Άνδρες με επίπεδο τεχνικής εκπαίδευσης εμφανίζονται να είναι κυρίως όσοι καταγράφουν εμπειρία καπνίσματος παράνομων λευκών και παραποιημένων τσιγάρων, ενώ τα ευρήματα μας δείχνουν επιπλέον ότι οι καπνιστές των παραποιημένων τσιγάρων είναι κυρίως εργαζόμενοι με έντονη καπνιστική δραστηριότητα (21 τσιγάρα και άνω ημερησίως).