Ιάσονας Αποστολόπουλος: Για τον Σαλβίνι είναι αδίκημα να σώζεις ανθρώπους

“Κατάσχεση του ιστιοπλοϊκού σκάφους που διέσωσε 59 ναυαγούς πρόσφυγες”, γράφει ο Ιάσονας στα κοινωνικά δίκτυα την Κυριακή 7 Ιουλίου στις 19.33. Αυτό ήταν το τέλος της περιπέτειας για 46 ανθρώπους οι οποίοι έπιασαν στεριά έπειτα από ημέρες που περιπλανούνταν στοιβαγμένοι μεσοπέλαγα σε ένα μικρό ιστιοπλοϊκό στα ανοιχτά της Λιβύης.

Άνθρωποι με εγκαύματα στα κορμιά τους, άνθρωποι που επέζησαν του πνιγμού, που κατάφεραν τελικά να νικήσουν και τον νόμο του Σαλβίνι. Ανάμεσα τους και ο ακτιβιστής της “Mediterranea” Ιάσονας Αποστολόπουλος ο οποίος μίλησε στο Ραδιόφωνο News 24/7 στους 88,6 για την περιπέτεια αυτή που πλέον τείνει να γίνει καθημερινότητα στην Ιταλία.

Σε βρίσκουμε στο λιμάνι της Λαμπεντούζα στην Ιταλία;

– Είμαστε στο λιμάνι της Λαμπεντούζα. Την Πέμπτη στις 4 Ιουλίου εντοπίσαμε ένα φουσκωτό με 59 πρόσφυγες στα διεθνή ύδατα, 120 χλμ μακριά από τις ακτές της Λιβύης και προχωρήσαμε σε διάσωση. Ανεβάσαμε τους ανθρώπους στο κατάστρωμα του ιστιοπλοϊκού μας. Έχουμε ένα μικρό ιδιωτικό ιστιοπλοϊκό σκάφος, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να μεταφέρει πάνω από 18 ανθρώπους κι όμως αναγκαστήκαμε να διασώσουμε 59. Όλοι μαζί με το πλήρωμα 70 άνθρωποι, σε ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος που κανονικά έχει χωρητικότητα 18 ατόμων από το λιμεναρχείο. Έκτοτε περιφερόμασταν στη θάλασσα, έχουμε ενημερώσει όλες τις ευρωπαϊκές αρχές, και καμία χώρα δεν μας έδινε λιμάνι να αποβιβάσουμε τους διασωθέντες ναυαγούς. Η ιστορία αυτή κράτησε 52 ώρες.

Η κατάσταση των ανθρώπων ποια ήταν;

– Όλοι οι άνθρωποι που διασώζουμε από τη Λιβύη έχουν όλοι ανεξαιρέτως τραύματα στο κορμί τους από βασανιστήρια, είναι όλοι άνθρωποι που έχουν περάσει από ένα φρικτό κύκλο εκμετάλλευσης, απαγωγών και σκλαβοποίησης, καθώς στην Λιβύη υπάρχουν οι τέσσερις αγορές σκλάβων όπου μπορεί κάποιος να πάει και να αγοράσει άνθρωπο. Δίνουν μάλιστα και χαρτί, απόδειξη για τη συναλλαγή. Είναι εξωφρενικό αυτό που συμβαίνει. Όλοι οι άνθρωποι που διασώζουμε από τη Λιβύη, Αφρικανοί μετανάστες, είναι όλοι θύματα βασανιστηρίων, trafficking και οι περισσότερες γυναίκες έχουν βιαστεί επανειλημμένα. Συν τοις άλλοις, αυτοί οι άνθρωποι ήταν στη θάλασσα περίπου 20 ώρες χωρίς νερό, χωρίς τροφή, είχαμε 4 βρέφη, 11 γυναίκες, εκ των οποίων οι 4 ήταν έγκυες και μάλιστα οι 2 ετοιμόγεννες και είχαμε και 12 ανήλικους, πέρα από τα μωρά. Οπότε καταλαβαίνετε ότι δεν υπήρχε περιθώριο χρόνου για χάσιμο. Χρειαζόμασταν ένα λιμάνι άμεσα να αποβιβάσουμε τους ανθρώπους που έχουν τεράστια ανάγκη περίθαλψης

Η επίσημη απάντηση όταν ζητήσατε να πατήσετε έδαφος, από τον Σαλβίνι, ποια ήταν;

Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις για την έρευνα και τη διάσωση στη θάλασσα, είναι ξεκάθαρο, ο ναυαγός οφείλει να μεταφερθεί στο πλησιέστερο ασφαλές λιμάνι. Και το πλησιέστερο ασφαλές λιμάνι είναι στη Λαμπεντούζα. Πόσο μάλλον όταν δεν πρόκειται για ένα κανονικό πλοίο, μεγάλο εμπορικό πλοίο που έχει άνεση χώρου, τουαλέτες, υποδομές αλλά ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος όπου καταλαβαίνετε η κατάσταση μας ήταν τραγική. Δεν είχαμε τουαλέτες για τόσο κόσμο, δεν είχαμε τρεχούμενο νερό. Οι άνθρωποι ήταν στο κατάστρωμα κάτω από τον ήλιο, 48 ώρες σε αυτή την κατάσταση. Παρόλα αυτά, η Ιταλία δεν μας έδινε άδεια ελλιμενισμού, δεν μας έδινε άδεια να μπούμε καν στα ιταλικά ύδατα. Είναι απίστευτο αυτό που συνέβη, δεν μας έδινε άδεια να μπούμε στα ύδατα της χώρας μας, γιατί το σκάφος έχει σημαία ιταλική.

Και σε αυτή την εξωφρενική κατάσταση απόλυτης αδυναμίας που είχαμε περιέλθει -γιατί δεν μπορούσαμε να μετακινηθούμε πιο πέρα με τόσους ανθρώπους- αν η θάλασσα άλλαζε, θα πεθαίναμε όλοι. Ήμασταν τυχεροί που η θάλασσα ήταν απόλυτο λάδι εκείνη την ημέρα, είχε νηνεμία. Οπότε ήμασταν έξω από τα ιταλικά ύδατα, ζητούσαμε απεγνωσμένα άδεια να μπούμε και η Ιταλία μας έλεγε όχι, πηγαίνετε στην Μάλτα. Επειδή ο Σαλβίνι έκανε μια διακρατική συμφωνία να μας στείλει στη Μάλτα, και να πάρει αυτός από τη Μάλτα άλλους 55 πρόσφυγες. Ανταλλαγή προσφύγων απλά και μόνο για να δείξει ότι τα λιμάνια είναι κλειστά, και ότι οι ακτιβιστές του Mediterranea – επειδή το εγχείρημα αυτό έχει και μια πολιτική χροιά από την άποψη ότι είναι ξεκάθαρα ενάντια στην πολιτική του – απλά και μόνο για να μας διώξει και να δείξει ότι δεν υποχωρεί, έκανε ανταλλαγή προσφύγων. Να πάρει 55 από τη Μάλτα αρκεί να πάρει τους 41 δικούς μας που είχαν απομείνει.

Πόσες ώρες συνολικά μείνατε πάνω στο κατάστρωμα;

– Μείναμε 56 ώρες πάνω στο κατάστρωμα. Μετά από πολύ σοβαρές πιέσεις η Ιταλία δέχτηκε να εκκενώσει τις πιο ευάλωτες περιπτώσεις, τους ανθρώπους που είχαν άμεση ανάγκη περίθαλψης, κυρίως τα βρέφη και τις έγκυες γυναίκες και τους ανήλικους, μαζί με τους άντρες τους. Από τους 59 πήγαμε στους 46 ανθρώπους και μετά μας έλεγε να φύγετε ξανά στη θάλασσα, να διασχίσετε άλλα 100 μίλια ανοιχτής θάλασσας, να πάτε στη Μάλτα, υπό αυτές τις συνθήκες, που εμείς δεν μπορούσαμε καν να πλεύσουμε με τόσους ανθρώπους στο καράβι. Η Ιταλία μας διέταζε να φύγουμε και να πάμε στη Μάλτα. Η Μάλτα μας έδινε λιμάνι αλλά δεν μας έδινε ούτε βοήθεια να πάμε ως εκεί. Δηλαδή εμείς ζητούσαμε κάποιο καράβι, εμείς δεν είχαμε πρόβλημα να πάμε στη Μάλτα, αλλά να στείλουν ένα καράβι οι μαλτέζικες αρχές να μεταφέρουν τους ανθρώπους, γιατί δεν μπορούμε να πάμε εκεί, έτσι, με τόσα άτομα στο κατάστρωμα. Και μας απάντησαν ότι δεν μπορούμε γιατί δεν αναλαμβάνουν αυτοί την διάσωση. Μας είπαν ότι είναι δική μας και απλά μας δίνουν λιμάνι. Οπότε καταλαβαίνετε ότι οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν επί τόπου, δεν υπήρχε περίπτωση να συναινέσουμε σε κάτι τέτοιο. Είναι τρομερά επικίνδυνο να είμαστε μια ανάσα από την ακτή, να μπορούμε να αποβιβάσουμε κάπου τους ανθρώπους μας με ασφάλεια, πρόσφυγες που τους έχουμε διασώσει και σε ένα βαθμό είμαστε υπεύθυνοι για τη ζωή τους και να μας ζητάνε να βγούμε στην θάλασσα και να πάμε σε ένα άλλο μέρος 100 μίλια μακριά. Αν πάθουν κάτι στον δρόμο, ποιος θα είναι υπεύθυνος; Ο καπετάνιος προφανώς, γιατί ούτε οι Ιταλοί ούτε η Μάλτα ανέλαβε την ευθύνη, να μεταφέρουν τους ανθρώπους.

Αυτές τις 56 ώρες, υπήρχε νερό, υπήρχε τρόπος να φροντιστούν οι άνθρωποι;

– Μας έφεραν πόσιμο νερό οι ιταλικές αρχές και μας έφεραν και φαγητό. Αλλά το πόσιμο νερό ενώ κάλυψε πολύ βασικές ανάγκες δεν μπορούσε να προσφέρει μια λύση στο υγειονομικό ζήτημα που αντιμετωπίζαμε γιατί δεν είχαμε τουαλέτες για αυτούς τους ανθρώπους και μετά από λίγο μας τελείωσε και το τρεχούμενο νερό. Οπότε καταλαβαίνετε ότι οι υγειονομικές συνθήκες ήταν τουλάχιστον τραγικές, είχαμε ανθρώπους με δερματικά προβλήματα, και δεν μπορούσαν να πλυθούν, ήταν όλοι οι άνθρωποι κάτω από τον ήλιο. Και σε αυτές τις συνθήκες λέμε δεν γίνεται να μείνουμε άλλο, ζητάμε λιμάνι, θα μπούμε στη Λαμπεντούζα, παρά τις απαγορεύσεις απλά και μόνο για λόγους έκτακτης ανάγκης.

Και έτσι προχωρήσαμε, η αστυνομία μας έκανε φραγμό να μην περάσουμε, όπως κάνει σε κάθε πλοίο που διασώζει ανθρώπους μέσα στη θάλασσα. Εμείς μπήκαμε στο λιμάνι της Λαμπεντούζα, μας είχαν άλλες 8 ώρες αποκλεισμένους να μην αποβιβάσουμε τους ανθρώπους, δηλαδή ο Σαλβίνι επέμενε ότι εγώ θα σας δώσω νερό, πάρτε τρεχούμενο νερό να έχετε και να φύγετε να πάτε στη Μάλτα. Ενώ έχουμε φτάσει ήδη στο λιμάνι. Αυτά τα πράγματα είναι εξωφρενικά, είναι πρωτοφανή, είναι παρανοϊκές αντιδράσεις.

Όταν φτάσατε στο λιμάνι, υπήρχε στρατιωτική αστυνομία; Πως σας υποδέχτηκαν;

– Ήταν όλες οι αρχές του νησιού εκεί, η στρατιωτική αστυνομία, το λιμενικό, οι Carabinieri, έχουν πολλά ένοπλα σώματα στην Ιταλία, δεν μας άφησαν να αποβιβάσουμε τους ανθρώπους για 8-10 ώρες. Γύρω στις 4 το πρωί, δέχτηκαν τελικά να γίνει η αποβίβαση, ενώ ταυτόχρονα μας ανακοίνωσαν ότι κατάσχουν το καράβι, και ότι δεν υπακούσαμε στις εντολές των πλοίων να μείνουμε έξω από τα ιταλικά ύδατα, επειδή περάσαμε το μπλοκ και φέραμε τους ναυαγούς στην στεριά. Αυτός είναι ο επίσημος λόγος της κατάσχεσης του πλοίου και αυτή είναι η καρμπόν κίνηση των ιταλικών αρχών κάθε φορά που ένα πλοίο διασώζει μετανάστες.

Σας είπαν ότι μπορει να αντιμετωπίσετε ποινικές ευθύνες τώρα;

– Ναι υπάρχει μια στάνταρ κατηγορία σε όποιον καπετάνιο διασώζει πρόσφυγες, είτε είναι ψαράς είτε είναι καπετάνιος εμπορικού πλοίου. Δηλαδή αυτό που λέμε η ποινικοποίηση της διάσωσης στην ανατολική μεσόγειο δεν έχει να κάνει μόνο με τους διασώστες, έχει να κάνει με κάθε πλοίο που διασώζει μετανάστες. Αυτό είναι ο βασικός άξονας των ευρωπαϊκών κρατών. Οι πρόσφυγες ή θα γυρνάνε στη Λιβύη, θα γυρνάνε πίσω στα σκλαβοπάζαρα και στα κέντρα βασανιστηρίων της Λιβύης που όλοι ξέρουνε τι φρικαλαιότητες συμβαίνουν εκεί, ή θα πνίγονται στη θάλασσα. Αυτές οι δύο εκδοχές υπάρχουν, όποιος κάνει κάτι άλλο πέρα από αυτό, τον κατηγορούν για διακίνηση μεταναστών. Αυτή είναι η βασική κατηγορία, όποιος διασώζει μετανάστες πάει για διακίνηση.

Ένας καπετάνιος εμπορικού πλοίου, ενός τάνκερ διέσωσε 108 ανθρώπους στις αρχές Απριλίου και τον κατηγορούν για διακίνηση. Όποιο καράβι σώζει μετανάστες τον πάνε για διακίνηση. Έτσι συνέβη λοιπόν και σε εμάς, ο καπετάνιος μας θεωρείται ύποπτος για διευκόλυνση εισόδου στη χώρα παράνομων μεταναστών, αυτό εννοούν με τη διακίνηση ανθρώπων, οι ιταλικές αρχές θα μας επιβάλλουν πρόστιμο σύμφωνα με τον νέο νόμο του Σαλβίνι. Δεν ξέρουμε πόσο ακριβώς θα είναι, είχαν πει για 16.000 ευρώ στον καπετάνιο και στον πλοιοκτήτη, τώρα μπορεί να το ανεβάσουν, ακόμα δεν ξέρουμε. Δεν είναι κάτι επίσημο.

Πόσα άτομα ήσασταν πλήρωμα;

– Ήμασταν 11 άτομα, που δεν ήταν όλοι πλήρωμα, είχαμε τέσσερις δημοσιογράφους, μια γιατρό, τον καπετάνιο και τους διασώστες. Οπότε ουσιαστικά ήμασταν λιγότεροι για να φέρουμε εις πέρας τις ανάγκες του καραβιού και των ανθρώπων.

Ξέρουμε πως ήταν η κατάσταση της υγείας των ανθρώπων που ήταν πάνω στο πλοίο;

– Οι άνθρωποι αφενός ήταν τρομακτικά χαρούμενοι που επιτέλους για πρώτη φορά στη ζωή τους είναι ελεύθεροι. Όλοι οι άνθρωποι που διασώζονται στη μεσόγειο είναι δραπέτες, σκλάβοι. Εμείς δεν διασώζουμε μόνο ναυαγούς μετανάστες, διασώζουμε ανθρώπους που η μόνη τους ελπίδα να γλιτώσουν από τα βασανιστήρια της Λιβύης είναι η θάλασσα. Άρα, όλοι οι άνθρωποι με το που βλέπουν ότι είναι σε ένα πλοίο που δεν είναι του λιμενικού είναι πανευτυχείς, διότι είναι ελεύθεροι. Φυσικά, μετά από αυτό και όσο οι συνθήκες χειροτέρευαν,οι άνθρωποι ήταν σε άθλια κατάσταση και ψυχολογικά και σωματικά που όλοι τους ήταν εξουθενωμένοι και χρειάζονται άμεση περίθαλψη.

Είστε δηλαδή σε αναμονή για την απαγγελία κατηγοριών.

Ναι, ήδη μας έχουν πει ότι ο καπετάνιος κατηγορείται για διακίνηση ανθρώπων και ήδη έχουν αναφέρει το πρόστιμο που πρέπει να πληρώσουν, απλώς δεν ξέρουμε αν η κατάσχεση του πλοίου θα είναι μόνιμη ή προσωρινή, γιατί πρέπει ο εισαγγελέας να αναλάβει την υπόθεση, Περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί. Πάντως, γενικά, μιλάμε για μια ακραία παραβίαση του διεθνούς δικαίου, του δικαίου της θάλασσας των διαχρονικών άγραφων και μη νόμων που ορίζουν, που επιβάλλουν τη διάσωση του ναυαγού.

Δηλαδή αν δεν διασώσεις άνθρωπο που κινδυνεύει είναι αδίκημα και αυτή τη στιγμή ο Σαλβίνι έχει αντιστρέψει τους όρους και έχει κάνει αδίκημα το να διασώζεις ανθρώπους. Μιλάμε για μια εφιαλτική αντιστροφή, αυτό που ήταν αδίκημα να μην το κάνεις, δηλαδή είναι αδίκημα να βλέπεις ανθρώπους να πνίγονται και να μην τους διασώζεις σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, ο Σαλβίνι το έχει αντιστρέψει και πλέον είναι αδίκημα να διασώζεις ανθρώπους. Μιλάμε για κάτι εξωφρενικά ακραίο, το οποίο φυσικά δέχεται τα πυρά ολόκληρης της Ευρώπης πλέον, δηλαδή σήμερα όλοι οι υπουργοί και της Γερμανίας και της Γαλλίας λένε ότι εντάξει ο Σαλβίνι έχει ξεφύγει.