Σε προτάσεις για νόμιμους τρόπους μετανάστευσης προχώρησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκεκριμένα, η Κομισιόν διά του αρμόδιου Επιτρόπου της Δ. Αβραμόπουλου προτείνει πρόγραμμα επανεγκατάστασης για τουλάχιστον 50.000 πρόσφυγες, πιλοτικά προγράμματα για νόμιμες οδούς μετανάστευσης που η Κομισιόν θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει και να συντονίσει, καθώς και μέτρα για βελτίωση της πολιτικής επιστροφών.
Την ίδια στιγμή που οι διασυνοριακοί έλεγχοι στο κέντρο της Ευρώπης συνεχίζονται, η Επιτροπή προτείνει την επικαιροποίηση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, ώστε οι να προσαρμοστούν οι κανόνες περί επαναφοράς προσωρινών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα στις σημερινές ανάγκες, ώστε να ανταποκρίνονται στις εξελισσόμενες και συνεχείς σοβαρές απειλές για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια. Όπως είπε ο Δ. Αβραμόπουλος, η Σένγκεν για να λειτουργήσει σωστά θα πρέπει να ενισχυθεί και πρότεινε την είσοδο της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, καθώς και η δε Κροατία να καταστεί πλήρες μέλος όταν πληροί όλα τα κριτήρια.
Πιο συγκεκριμένα, ακολουθώντας τις επιταγές του Προέδρου Γιούνκερ, η Κομισιόν μέσω του Ελληνα Επιτρόπου κάλεσε τα κράτη μέλη να προχωρήσουν άμεσα στην αναμόρφωση του συστήματος ασύλου και να έρθουν σε επαφή με τις χώρες καταγωγής των μεταναστών, ειδικά συνεισφέροντας στην εμπιστοσύνη μεταξύ ΕΕ και Αφρικής, ενισχύοντας το σχετικό Ταμείο που έχει ιδρυθεί.
Σε σχέση με την Ζώνη Σένγκεν, θεσπίζονται επίσης αυστηρότερες διαδικαστικές εγγυήσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα παραμένουν εξαίρεση — μέτρο έσχατης ανάγκης— και χρησιμοποιούνται μόνον εφόσον είναι αναγκαίοι και αναλογικοί, περιορίζοντας τις επιπτώσεις για την ελεύθερη κυκλοφορία. Η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης ανακοίνωση σχετικά με τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί ως απάντηση στις προκλήσεις για την ασφάλεια στα εξωτερικά σύνορα και εντός του χώρου Σένγκεν, καθώς και σύσταση προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο καλύτερης εφαρμογής, εάν χρειαστεί, των ισχυόντων κανόνων σχετικά με τους προσωρινούς συνοριακούς ελέγχους.
Ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Frans Timmermans δήλωσε τα εξής: «Οι κανόνες του κώδικα συνόρων του Σένγκεν περί επαναφοράς των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σχεδιάστηκαν σε διαφορετική χρονική στιγμή, όταν οι προκλήσεις ήταν διαφορετικές. Οι εξαιρετικές περιστάσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, όπως η εντεινόμενη τρομοκρατική απειλή, μας υπαγορεύουν να προτείνουμε έναν κώδικα συνόρων του Σένγκεν περισσότερο κατάλληλο για τη νέα εποχή. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αντιδράσουν σε μια εξαιρετική κατάσταση όταν αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική τους ασφάλεια. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αναλαμβάνουν δράση μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουμε την ελεύθερη κυκλοφορία και προωθούμε την ασφάλεια στο εσωτερικό του χώρου Σένγκεν.»
Ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Ο χώρος Σένγκεν είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και έχουμε δεσμευτεί πλήρως για τη διασφάλιση, τη διατήρηση και την ενίσχυσή του. Η απουσία ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα συνιστά την ίδια την ουσία του Σένγκεν. Όμως σε έναν κοινό χώρο χωρίς ελέγχους στα σύνορα, οι ανησυχίες όσον αφορά την ασφάλεια είναι και αυτές κοινές. Γι' αυτόν τον λόγο πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να διαφυλάξουμε τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην ελεύθερη κυκλοφορία και την κινητικότητα, αφενός, και την ασφάλεια, αφετέρου. Και τούτο μπορούμε να το επιτύχουμε μόνο μέσω ενός συντονισμένου και ενωμένου πλαισίου Σένγκεν, το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.»
Ο αρμόδιος επίτροπος για την Ένωση Ασφάλειας Julian King, δήλωσε τα εξής: «Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν μέτρα προκειμένου να ενισχύσουν την ασφάλειά τους — σε εξαιρετικές περιπτώσεις, και σε ένα πλαίσιο που σέβεται την τεράστια σημασία και τα οφέλη της ζώνης του Σένγκεν.»
Με βάση τις προτάσεις που παρουσιάστηκαν σήμερα, τα κράτη μέλη θα είναι επίσης σε θέση να παρατείνουν, κατ' εξαίρεση, τους ελέγχους, εφόσον η ίδια απειλή εξακολουθεί να υφίσταται πέραν του ενός έτους και εφόσον έχουν επίσης ληφθεί ανάλογα έκτακτα εθνικά μέτρα εντός της επικράτειάς τους, όπως είναι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής. Για την παράταση αυτή θα απαιτείται σύσταση του Συμβουλίου, που θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη που διατυπώνει η Επιτροπή, και η οποία θα περιορίζεται αυστηρά σε περιόδους 6 μηνών, με δυνατότητα παράτασης έως και τρεις φορές, για μέγιστη περίοδο δύο ετών.
