Ο μαύρος χάρτης της βίας, 50 σκίτσα και ένας κίνδυνος

Ο Αφγανός Ραφί Σακίρ, ήταν 24 ετών όταν στις 20:00 το απόγευμα της 27^ης Αυγούστου 2009, δέχθηκε επίθεση στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα, από ομάδα μαυροντυμένων ατόμων που φορούσαν κράνη και ήταν οπλισμένα. Χτυπήθηκε με μαχαίρι στο στέρνο, κοντά στην καρδιά και τον αριστερό πνεύμονα, ενώ τα άτομα που του επιτέθηκαν, τον χτύπησαν με ξύλα και σιδηρολοστούς. Αμέσως μετά την επίθεση, ένας συμπατριώτης του που βρισκόταν στο σημείο, ειδοποίησε την Αστυνομία και τον μετέφερε στο νοσοκομείο όπου ο Σακίρ παρέμεινε για τέσσερις ημέρες.

Μια ημέρα αφότου πήρε εξιτήριο, ο 24χρονος Αφγανός τέθηκε υπό κράτηση στο αστυνομικό τμήμα Αγίου Παντελεήμονα, καθώς δεν είχε άδεια παραμονής στην Ελλάδα, ενώ διατάχθηκε η απέλασή του από τον επικεφαλής του τμήματος αλλοδαπών Αττικής. Κατά την κράτησή του, διαμαρτυρήθηκε για τις συνθήκες, καταγγέλλοντας πως δεν του χορηγήθηκε καμία ιατρική αγωγή παρά το γεγονός πως είχε ειδικές οδηγίες από το νοσοκομείο.

Ο συμπατριώτης του που είχε καλέσει τις αρχές, έδωσε κατάθεση μια ώρα μετά το περιστατικό, περίπου στις 21.00 το βράδυ, κατονομάζοντας δύο άτομα ως δράστες της επίθεσης. Στις 03.00 τα ξημερώματα, ο μάρτυρας αναίρεσε την αρχική του κατάθεση, ισχυριζόμενος πλέον ότι είδε μια ομάδα πέντε με έξι μαυροντυμένων να κυνηγά άλλα άτομα, χωρίς ωστόσο να γίνεται χρήση βίας. Του ασκήθηκε ποινική δίωξη για παράνομη είσοδο στη χώρα και ψευδορκία, ενώ οι δύο που είχαν κατονομαστεί από τον ίδιο ως δράστες, του άσκησαν μήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση. Ο Αφγανός, τελικά, με νέα κατάθεση το πρωί της 28^ης Αυγούστου, βεβαίωσε τις αρχές ότι δεν είχε πει ψέματα στην πρώτη του κατάθεση στην οποία κατονόμαζε τους δράστες και περιέγραφε τα χτυπήματα στον Σακίρ.

Οι αστυνομικοί που κλήθηκαν στο περιστατικό τη νύχτα που ο Σακίρ δέχθηκε την επίθεση, επιβεβαίωσαν στην κατάθεσή τους τα τραύματα του 24χρονου. Επιβεβαίωσαν ακόμη το γεγονός πως ο μάρτυρας τους περιέγραψε την επίθεση και υπέδειξε δύο από τους δράστες με βεβαιότητα, εκτίμησαν όμως πως όσα έλεγε δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα. Το θύμα της επίθεσης ωστόσο, ουδέποτε κλήθηκε από την Αστυνομία για να αναγνωρίσει τα άτομα που είχε κατονομάσει ο συμπατριώτης του, κάτι που υπέδειξε ο ίδιος με έγγραφό τους στις αρχές, χωρίς όμως να πάρει απάντηση. Ο φάκελος της υπόθεσης πέρασε στα χέρια του Εισαγγελέα και στις 17 Σεπτεμβρίου του 2012 τέθηκε στο αρχείο

Ο Σακίρ, προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο το 2016, αποφάσισε την καταδίκη της Ελλάδας για μια σειρά από παραλείψεις που αφορούσαν την διερεύνηση της υπόθεσης, μεταξύ άλλων και για τη μη αντιμετώπισή της επίθεσης ως περιστατικό ρατσιστικής βίας. Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο υπογράμμιζε πως παρά το ότι η επίθεση παρουσίαζε ρατσιστικά χαρακτηριστικά, η Αστυνομία παρέλειψε να τη θέσει σε αυτό το πλαίσιο και τη χειρίστηκε ως μεμονωμένη περίπτωση.

Ο κίνδυνος του νέου Ποινικού Κώδικα

Η συγκεκριμένη υπόθεση, είναι μια από τις δεκάδες που μπήκαν στο αρχείο πριν την εισαγωγή στον Ποινικό Κώδικα, του άρθρου 81 Α, το οποίο από το 2014 έχει διευκολύνει την τιμωρία του ρατσιστικού εγκλήματος. Το σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα ωστόσο, που παρουσιάστηκε τις προηγούμενες ημέρες και συνοδεύτηκε από αρκετές αντιδράσεις για διάφορα σημεία του, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την απάλειψη του συγκεκριμένου άρθρου.

«Το σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα καταργεί το ισχύον 81Α ΠΚ για τα ρατσιστικά εγκλήματα -μία νομοθετική αλλαγή για την οποία παλέψαμε πολύ- και επιστρέφει σε μια παλαιά λύση, σύμφωνα με την οποία δύναται να συνυπολογιστεί ο ρατσιστικός χαρακτήρας του εγκλήματος κατά την επιμέτρηση της ποινής. Έχουμε διαπιστώσει μέσα από δεκάδες περιστατικά, όπως αυτό του Σακίρ για το οποία καταδικάστηκε η χώρα μας στο ΕΕΔΑ, ότι αυτή η λύση ήταν αναποτελεσματική και δεν βοηθούσε στη διερεύνηση και τιμωρία του ρατσιστικού κινήτρου, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται η ατιμωρησία», λέει στο News 24/7 η Ελένη Τάκου, Αναπληρώτρια διευθύντρια και υπεύθυνη συνηγορίας του HumanRights 360.

Ανάλογες ενστάσεις για την κατάργηση του άρθρου, εξέφρασαν και αρκετοί νομικοί τις ημέρες που πέρασαν, με τον υπουργό Δικαιοσύνης, Μιχάλη Καλογήρου, να τονίζει πως όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας για τον νέο Ποινικό Κώδικα, είναι η αρχή ενός διαλόγου, με τα θέματα που προβληματίζουν να λαμβάνονται υπόψη. Διευκρίνισε δε, πως η νομοπαρασκευαστική επιτροπή «θα συνεχίσει τις εργασίες της λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης η οποία πρέπει να είναι καθαρή».

Ο μαύρος χάρτης της ρατσιστικής βίας

Η επίθεση στον Σακίρ, συμπεριλαμβάνεται στις 50 ρατσιστικές επιθέσεις, τα σκίτσα των οποίων εκτίθενται από την περασμένη Τετάρτη μέχρι και την Κυριακή 17 Μαρτίου, στην έκθεση της καμπάνιας «Βάλ’τους Χ – Ο Μαύρος Χάρτης της Αθήνας» που παρουσιάζεται στην Τεχνόπολη στο Γκάζι. Τα 50 έργα, έχουν φιλοτεχνηθεί από 25 δημιουργούς κόμικ και συνοδεύονται από μια σύντομη περιγραφή της κάθε επίθεσης. Ανάμεσά τους βρίσκονται ορισμένες πολύ γνωστές, όπως η δολοφονία του Παύλου Φύσσα και του Σαχζάτ Λουκμάν αλλά και ορισμένες που δεν είδαν το φως της δημοσιότητας.

Στον χώρο που αυτές τις ημέρες εκτίθενται τα σκίτσα, δίπλα σε κάθε επίθεση βρίσκεται τυπωμένο ένα αυτοκόλλητο με το QR Code, το οποίο, αφού σκαναριστεί με το κινητό τηλέφωνο οδηγεί στην συγκεκριμένη ηλεκτρονική διεύθυνση της επίθεσης όπου υπάρχει η περιγραφή και η εικόνα της.

Η καμπάνια, που αποτελεί πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ και του HumanRights360, επιχειρεί να αναδείξει την εγκληματικότητα που συνδέεται με ρατσιστικές επιθέσεις στον δημόσιο χώρο. Όπως δήλωσε στο News 24/7 η Ηλέκτρα Αλεξανδροπούλου, Project Manager του ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Ξεκίνησε από μια αγωνία να ανέβει η δίκη της Χρυσής Αυγής στην ατζέντα της κοινωνίας. Είναι μια τοπογραφία της ρατσιστικής βίας στην πόλη, έχει να κάνει με την ιστορία της πόλης. Ξεκινήσαμε με 50 επιθέσεις και θέλουμε να συνεχίσουμε και με άλλες».