Δασμοί… παντού: Ο Τραμπ ξαναμοιράζει την παγκόσμια αγορά

Πιστός στον εμπορικό πόλεμο που ο ίδιος ξεκίνησε, ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε νέο κύμα δασμών σε δεκάδες εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, που ενδέχεται να προκαλέσει τις μεγαλύτερες αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.

Η νέα ιστορική εμπορική πολιτική έρχεται μετά από μήνες καθυστερήσεων στην υλοποίηση του λεγόμενου «ανταποδοτικού» πλαισίου δασμών του Αμερικανού προέδρου και αλλεπάλληλες διμερείς διαπραγματεύσεις, από τις οποίες λίγες κατέληξαν σε συμφωνίες που απέτρεψαν ακόμα υψηλότερους δασμούς.

Ο Τραμπ και οι οικονομικοί του σύμβουλοι έχουν χαιρετίσει τους ήδη αυξημένους δασμούς, επισημαίνοντας σωστά ότι έχουν αποφέρει πάνω από 100 δισ. δολάρια σε φορολογικά έσοδα, χωρίς να προκαλέσουν καταστροφικό πληθωρισμό ή ύφεση, όπως φοβούνταν ορισμένοι οικονομολόγοι.

Πλέον όμως ο πρόεδρος προχωρά σε νέους, πολύ πιο επιθετικούς δασμούς οι οποίοι, σύμφωνα με τους ειδικούς, μπορεί να επιδεινώσουν αναδυόμενα οικονομικά προβλήματα -όπως ο αυξανόμενος πληθωρισμός και η επιβράδυνση της απασχόλησης- που τώρα αρχίζουν να γίνονται πιο ορατά.

Ποιοι είναι οι νέοι δασμοί;

Μέχρι και σήμερα, Πέμπτη (7/8), τα περισσότερα προϊόντα κάθε χώρας υπόκειντο σε ελάχιστο δασμό 10%. Πλέον, τα ποσοστά διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα.

Οι υψηλότεροι δασμοί επιβάλλονται σε προϊόντα από:

• Βραζιλία (50%)
• Λάος, Μιανμάρ (40%)
• Ελβετία (39%)
• Ιράκ και Σερβία (35%)

Επιπλέον, 21 χώρες υφίστανται επιβαρύνσεις άνω του 15%, μεταξύ αυτών:

• Ινδία (25%), με επιπλέον 25% από 27 Αυγούστου λόγω αγοράς ρωσικού πετρελαίου
• Βιετνάμ (20%)
• Ταϊβάν (20%)
• Ταϊλάνδη (19%)

Ηνωμένες Πολιτείες – Ευρωπαϊκή Ένωση: Προϊόντα από 39 χώρες και τα κράτη-μέλη της ΕΕ υπόκεινται πλέον σε δασμούς 15%, σύμφωνα με λίστα που δημοσίευσε ο Λευκός Οίκος.

Για χώρες εκτός της Βόρειας Αμερικής, οι δασμοί παραμένουν στο 10%, με λίγες εξαιρέσεις.

Όσον αφορά το Μεξικό και τον Καναδά, ισχύουν ειδικές ρυθμίσεις. Αν τα προϊόντα συμμορφώνονται με την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ–Μεξικού–Καναδά, εξαιρούνται. Αν όχι, 25% δασμοί για το Μεξικό, και 35% για τον Καναδά (από 25% πριν).

Τι ισχύει με τις εμπορικές συμφωνίες;

Οι περισσότερες δεν είναι ολοκληρωμένες συμφωνίες, αλλά προκαταρκτικές συμφωνίες, που μπορεί να χρειαστούν μήνες ή και χρόνια για να οριστικοποιηθούν, αν δεν καταρρεύσουν.

Τους τελευταίους 5 μήνες, ο Τραμπ ανακοίνωσε 8 εμπορικές συμφωνίες, από τις οποίες μόνο δύο (με Ηνωμένο Βασίλειο και Κίνα) έχουν επισημοποιηθεί.

Η συμφωνία με την Κίνα, που μείωσε σημαντικά τους αμοιβαίους δασμούς, λήγει στις 12 Αυγούστου. Αν δεν ανανεωθεί, οι δασμοί θα αυξηθούν ξανά.

Οι περισσότερες συμφωνίες περιλαμβάνουν δεσμεύσεις αγοράς αμερικανικών προϊόντων: πετρέλαιο, αυτοκίνητα, αεροσκάφη Boeing, αγροτικά και στρατιωτικά προϊόντα.

Ωστόσο, είναι ασαφές κατά πόσο υπάρχει πραγματική σύγκλιση στους όρους. Για παράδειγμα, ο Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας και ο επικεφαλής διαπραγματευτής της χώρας δήλωσαν πρόσφατα ότι «βασικές λεπτομέρειες είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση», διαψεύδοντας τον ισχυρισμό του Τραμπ ότι η Ιαπωνία συμφώνησε να αγοράσει φορτηγά Ford F-150.

Υπάρχουν ωστόσο και αρκετές εξαιρέσεις. Τα smartphones εξαιρούνται εντελώς από τους νέους δασμούς.

Ορισμένα προϊόντα, όπως τα φαρμακευτικά, παραμένουν αδασμολόγητα, λόγω τομεακών ρυθμίσεων ή επειδή τελούν υπό διερεύνηση. Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ προειδοποιεί για πιθανές αυξήσεις σύντομα.

Η Ε.Ε. συμφώνησε σε δασμό 15% στις φαρμακευτικές εξαγωγές, για να αποφύγει πιθανώς βαρύτερες κυρώσεις.

Τέλος, μερική εξαίρεση ισχύει και για προϊόντα που έχουν παραχθεί στο εξωτερικό, αλλά τουλάχιστον 20% της αξίας τους προέρχεται από αμερικανικά υλικά και εργασία.

Πότε τίθενται σε ισχύ;

Οι δασμοί είναι ήδη σε ισχύ, αλλά με εξαίρεση. Όπως γράφει το CNN, προϊόντα που φορτώθηκαν σε πλοία πριν τις 12:01 π.μ. της Πέμπτης, θα συνεχίσουν να φορολογούνται με τους παλαιούς δασμούς έως τις 5 Οκτωβρίου.

Και δεν είναι το τέλος… Ο Τραμπ απειλεί και με νέους οριζόντιους δασμούς σε ημιαγωγούς και ξυλεία.

Την Τετάρτη, σε δημόσια τοποθέτηση από το Οβάλ Γραφείο, δήλωσε ότι θα επιβάλει 100% δασμό σε τσιπ και ημιαγωγούς, χωρίς να αναφέρει χρονοδιάγραμμα.

Ακόμη κι αν οι νέοι δασμοί κριθούν τελικά παράνομοι από τα δικαστήρια (καθώς εκκρεμεί σχετική προσφυγή), ο Τραμπ έχει ακόμα πολλούς μηχανισμούς στη διάθεσή του για να προωθήσει το σχέδιό του για υψηλότερη φορολόγηση των εισαγωγών.