Εκλογές στην Ολλανδία: “Σαρώνει” το φιλελεύθερο D66, ο Ρομπ Γέτεν στο κατώφλι της πρωθυπουργίας

Το κεντρώο φιλελεύθερο κόμμα D66 σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο στις ολλανδικές εκλογές, παίρνοντας το προβάδισμα στον σχηματισμό κυβέρνησης, καθώς το κόμμα του ακροδεξιού Γκερτ Βίλντερς υπέστη σημαντική υποχώρηση.

Με το 90% των ψήφων καταμετρημένο το πρωί της Πέμπτης, τόσο το D66 όσο και το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) του Βίλντερς αναμενόταν να εξασφαλίσουν 26 έδρες στην 150μελή Κάτω Βουλή του ολλανδικού κοινοβουλίου.

Πρόκειται για καθαρή πτώση για τον Βίλντερς, που είχε σημειώσει ιστορικό ρεκόρ το 2023, ενώ η D66 σχεδόν τριπλασίασε τις έδρες της, υπογράφοντας τη μεγαλύτερη εκλογική άνοδο της αναμέτρησης.

Όπως μεταδίδει το Reuters, τα exit polls και τα πρώτα αποτελέσματα έδειχναν μια οριακή νίκη για την προοδευτική D66, με τον Βίλντερς να ακολουθεί από κοντά. Ωστόσο, η τελική καταμέτρηση ενίσχυσε ελαφρώς τον ακροδεξιό λαϊκιστή, χωρίς όμως να αλλάζει τη γενική εικόνα.

Η ανατροπή των πρώτων ωρών δεν αναμένεται να μεταβάλει τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης. Τα μεγάλα κόμματα του ολλανδικού πολιτικού φάσματος έχουν ήδη αποκλείσει κάθε συνεργασία με τον Βίλντερς, ο οποίος είχε ρίξει την προηγούμενη κυβέρνηση όταν αποχώρησε από τον συνασπισμό.

Το βράδυ της Τετάρτης (29/10), ο Βίλντερς παραδέχτηκε πως είναι απογοητευμένος από το αποτέλεσμα και αναγνώρισε ότι πιθανότατα δεν θα συμμετάσχει στην επόμενη κυβέρνηση. Παρ’ όλα αυτά, υποσχέθηκε να παραμείνει ενεργός από τα έδρανα της αντιπολίτευσης.

«Φυσικά θα θέλαμε να κερδίσουμε περισσότερες έδρες και λυπάμαι για την απώλεια. Αλλά δεν είναι ότι μας εξαφάνισαν από τον χάρτη», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ο Ρομπ Γέτεν γράφει ιστορία

Το αποτέλεσμα ανοίγει τον δρόμο για τον Ρομπ Γέτεν -ηγέτη της D66- να αναλάβει την πρωθυπουργία, καθιστώντας τον νεότερο πρωθυπουργό στην ιστορία της Ολλανδίας.

Ξέσπασαν ζητωκραυγές και συνθήματα «Yes, we can (Ναι, μπορούμε)» στη βραδιά των εκλογών της D66, καθώς πλήθος υποστηρικτών ανέμιζε ολλανδικές σημαίες και γιόρταζε τη νίκη.

«Δείξαμε όχι μόνο στην Ολλανδία, αλλά και σε όλο τον κόσμο, πως είναι δυνατό να νικήσεις τον λαϊκισμό και την άκρα δεξιά», δήλωσε ο Γέτεν από το βήμα.

«Εκατομμύρια Ολλανδοί γύρισαν σήμερα σελίδα και είπαν αντίο στην πολιτική της μιζέριας, του μίσους και του “όχι, δεν μπορούμε”», πρόσθεσε.

Η δημοτικότητα του 38χρονου Ρομπ Γέτεν εκτοξεύτηκε τον τελευταίο μήνα της προεκλογικής περιόδου.

Η καμπάνια του εστίασε σε λύσεις για την στεγαστική κρίση, επενδύσεις στην εκπαίδευση και ισορροπημένη μεταναστευτική πολιτική, μια ατζέντα που φάνηκε να “μιλά” στους Ολλανδούς ψηφοφόρους.

Ο Γκερτ Βίλντερς, ένας από τους μακροβιότερους λαϊκιστές ηγέτες της Ευρώπης, είναι γνωστός για τη σκληρή του στάση κατά του Ισλάμ και ζει εδώ και χρόνια υπό συνεχή αστυνομική προστασία λόγω απειλών κατά της ζωής του.

Στο προεκλογικό του πρόγραμμα είχε προτείνει να απορρίπτονται όλες οι αιτήσεις ασύλου -μέτρο που θα παραβίαζε τις συνθήκες της Ε.Ε.- να επιστρέψουν οι άνδρες Ουκρανοί πρόσφυγες στη χώρα τους και να διακοπεί η αναπτυξιακή βοήθεια προκειμένου να χρηματοδοτηθούν η ενέργεια και η υγεία.

Ο Βίλντερς είχε οδηγήσει το κόμμα του σε εντυπωσιακή πρωτιά στις εκλογές του 2023, σχηματίζοντας έναν καθαρά συντηρητικό συνασπισμό, ωστόσο οι εταίροι του αρνήθηκαν να τον στηρίξουν για πρωθυπουργό.

Τελικά, ο ίδιος κατέρριψε την κυβέρνηση τον περασμένο Ιούνιο, διαφωνώντας με την άρνησή της να υιοθετήσει τις ακραίες του θέσεις.

Δύσκολος δρόμος για τον σχηματισμό κυβέρνησης

Οι εκλογές στην Ολλανδία θεωρήθηκαν βαρόμετρο για τη δυναμική της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, αν δηλαδή μπορεί να συνεχίσει να επεκτείνεται ή αν έχει φτάσει στα όριά της.

Το αποτέλεσμα δείχνει πως η γοητεία του λαϊκισμού έχει τα όριά της.

Για να σχηματιστεί κυβέρνηση στη χώρα απαιτούνται τουλάχιστον 76 έδρες στο κοινοβούλιο, γεγονός που σημαίνει ότι θα χρειαστεί συνεργασία τεσσάρων κομμάτων.
Ένα πιθανό σενάριο είναι ένας συνασπισμός με τη D66, τους Χριστιανοδημοκράτες, το κεντροδεξιό VVD και το κόμμα Πρασίνων–Εργατικών.

Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις αναμένονται δύσκολες και χρονοβόρες, καθώς ο σχηματισμός σταθερών κυβερνήσεων παραμένει διαχρονικά ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά παζλ της Ολλανδίας.