Έκθεση-κόλαφος: Παραβίαση δικαιωμάτων με ευρωπαϊκά κονδύλια – Τι λέει για την Ελλάδα

Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία φέρεται να έχουν διοχετευθεί σε έργα που παραβιάζουν τα δικαιώματα ευάλωτων ομάδων, όπως αποκαλύπτει νέα έκθεση-σοκ, τα βασικά συμπεράσματα της οποίας δημοσιεύει η βρετανική εφημερίδα TheGuardian.

Στο επίκεντρο της έκθεσης βρίσκονται προγράμματα που αφορούν τη στέγαση των Ρομά, ιδρύματα για ανάπηρα παιδιά και κέντρα κράτησης αιτούντων άσυλο.

Η έκθεση, που βασίζεται σε στοιχεία από οκτώ ΜΚΟ σε όλη την Ευρώπη, εξετάζει 63 έργα σε έξι χώρες, τα οποία φέρεται να έλαβαν πάνω από 1 δισ. ευρώ από χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

“Πρόκειται απλώς για την κορυφή του παγόβουνου”, δήλωσε η Ines Bulic από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Ανεξάρτητη Διαβίωση, υπογραμμίζοντας πως είναι «απαράδεκτο» να χρηματοδοτούνται τέτοια έργα με χρήματα των Ευρωπαίων πολιτών.

Στο επίκεντρο Ελλάδα και Ρουμανία

Ως παράδειγμα ανέφερε σχολείο για ανάπηρα παιδιά στην Ελλάδα, το οποίο εντάχθηκε σε επένδυση της ΕΕ για τα Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι επενδύσεις σε συμπεριληπτική εκπαίδευση – προσβάσιμα σχολεία, υποστηρικτικούς δασκάλους και άλλες υπηρεσίες που θα επιτρέπουν στα παιδιά να φοιτούν σε κανονικά σχολεία», τόνισε.

Ακόμη, γίνεται αναφορά σε ίδρυμα για ανάπηρα παιδιά στη Ρουμανία που έλαβε 2,5 εκατ. ευρώ, όπου “παιδιά απομακρύνονται από τις οικογένειές τους αντί να τους παρέχεται η στήριξη που χρειάζονται για να παραμείνουν στο σπίτι τους”. “Είναι δικαίωμα όλων των παιδιών – με ή χωρίς αναπηρία – να μεγαλώνουν στις οικογένειές τους”, πρόσθεσε.

Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης έργα όπως η κατασκευή κοινωνικής κατοικίας για Ρομά στη Ρουμανία σε απομονωμένη τοποθεσία και με τη χρήση κοντέινερ, χωρίς επαρκή θερμομόνωση ή αποχέτευση.

Παράλληλα, κέντρα υποδοχής αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές με άθλιες συνθήκες διαβίωσης.

“Η υπάρχουσα κατάσταση οφείλεται σε χαμηλή κατανόηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων”

Οι συντάκτες του πορίσματος αποδίδουν την κατάσταση αυτή στην «χαμηλή κατανόηση» των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ορισμένες κυβερνήσεις και τμήματα της ΕΕ. «Πρέπει να αποκτήσουμε κοινή αντίληψη: το να χτίζεις διαχωριστικό σχολείο για Ρομά παιδιά είναι παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως και το να χτίζεις ιδρύματα για ανάπηρα άτομα ή να φυλακίζεις ανθρώπους σε κέντρα υποδοχής όπως γίνεται στην Ελλάδα», δήλωσε ο Andor Urmos από τον οργανισμό Bridge EU.

Τα ευρήματα της έκθεσης συμβαδίζουν με πρόσφατες εκθέσεις.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης σημείωσε αυτήν την εβδομάδα ότι ο διαχωρισμός των Ρομά στα σχολεία (με ξεχωριστές τάξεις για παράδειγμα) οδηγεί σε χαμηλότερη ποιότητα εκπαίδευσης.

Πέρυσι, οργανισμός της ΕΕ διαπίστωσε αύξηση του αριθμού ανάπηρων ατόμων που ζουν σε ξεχωριστά από τον υπόλοιπο πληθυσμό και επιβλαβή περιβάλλοντα, ενώ οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών κατηγορούν επανειλημμένα τα ευρωπαϊκά κέντρα προσφύγων για παραβιάσεις δικαιωμάτων.

Η απάντηση της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ερωτηθείσα, δήλωσε ενήμερη για την έκθεση και ανέφερε πως την εξετάζει. «Η Επιτροπή δεν χρηματοδοτεί κανέναν οργανισμό που δεν σέβεται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα και αξίες», σημείωσε εκπρόσωπος. «Σε περιπτώσεις παραβίασης, έχουμε μέσα για να τερματίσουμε τη συνεργασία και να ανακτήσουμε τα χρήματα».

Η έκθεση επισημαίνει πως τα έργα αυτά υπάγονται στη λεγόμενη «κοινοτική διαχείριση», όπου η Επιτροπή βασίζεται στις εθνικές αρχές για τη νομιμότητα και κανονικότητα των έργων. «Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν διαρκώς ότι έργα ασύμβατα με τις ευρωπαϊκές αξίες ή παράνομες πρακτικές δεν λαμβάνουν στήριξη», υπογράμμισε ο εκπρόσωπος.

Ο Steven Allen, από την οργάνωση Validity Foundation που συμμετείχε στη σύνταξη της έκθεσης, προειδοποίησε για «σοβαρές ανεπάρκειες» στη διαχείριση και παρακολούθηση των κονδυλίων. «Βλέπουμε πως τόσο τα κράτη-μέλη όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτυγχάνουν να αποτρέψουν τη χρηματοδότηση σοβαρών παραβιάσεων δικαιωμάτων ευάλωτων πληθυσμών με χρήματα των φορολογούμενων», είπε.

Η έκθεση δημοσιοποιήθηκε πριν την προγραμματισμένη αναθεώρηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, που θα τεθεί σε ισχύ το 2028. «Οι φωνές όσων συχνά δεν ακούγονται πρέπει να περιλαμβάνονται στη διαδικασία λήψης αποφάσεων», τόνισε ο Allen, επισημαίνοντας πως η σωστή αξιοποίηση των κονδυλίων θα μπορούσε να μεταμορφώσει κρίσιμους τομείς όπως η εκπαίδευση και η στέγαση.

«Τα ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν απτά οφέλη στους πιο περιθωριοποιημένους πληθυσμούς και να λειτουργήσουν ως αντίδοτο στην άνοδο του εθνικισμού και της ακροδεξιάς», κατέληξε. «Πρέπει να στοχεύουν σωστά».