Fordo: Το ιρανικό πυρηνικό οχυρό που το Ισραήλ θέλει να καταστρέψει

Κλιμακώνεται η ένταση στη Μέση Ανατολή μετά τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις σε κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Με την επιχείρηση να βρίσκεται σε εξέλιξη, το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στο υπόγειο συγκρότημα του Fordo — μία από τις πιο οχυρωμένες και στρατηγικής σημασίας πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης.

Το Ισραήλ δήλωσε ανοιχτά την πρόθεσή του να στοχεύσει το Fordo, το οποίο θεωρεί καθοριστικό εμπόδιο στην προσπάθεια να ανακοπεί η ιρανική πυρηνική πρόοδος.

Πιο συγκεκριμένα, αφού έπληξε τοποθεσίες κρίσιμες για το πυρηνικό οπλικό πρόγραμμα του Ιράν νωρίς την Παρασκευή, το Ισραήλ υπαινίχθηκε ότι επόμενος στόχος του θα είναι το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου.

Πράγματι, το Ιράν επιχείρησε στις πρόσφατες επιθέσεις του να πλήξει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Fordo αλλά κατάφερε μόνο περιορισμένες ζημιές, όπως μετέδωσε το ημιεπίσημο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA, επικαλούμενο εκπρόσωπο της υπηρεσίας ατομικής ενέργειας της χώρας.

«Υπήρξε περιορισμένη ζημιά σε ορισμένες περιοχές στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού του Fordo», δήλωσε ο εκπρόσωπος της κρατικής υπηρεσίας ατομικής ενέργειας Μπεχρούζ Καμαλβαντί.

«Είχαμε ήδη μεταφέρει εκτός σημαντικό μέρος του εξοπλισμού και των υλικών, και δεν υπήρξε εκτεταμένη ζημιά και δεν υπάρχουν ανησυχίες για μόλυνση», σημείωσε ο ίδιος.

Οι εγκαταστάσεις του Fordo – που βρίσκονται υπογείως ώστε να αποτραπούν τέτοιου είδους επιθέσεις – είναι το σημείο όπου το Ιράν έχει αποθηκεύσει ουράνιο οπλικής ποιότητας και όπου, σύμφωνα με ειδικούς, θα μπορούσε γρήγορα να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα. Το Fordo αποτελεί επίσης το μεγαλύτερο εμπόδιο του Ισραήλ για τον πλήρη τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

Καθώς το Ισραήλ συνέχιζε τις επιθέσεις κατά του Ιράν, ο Μάικλ Λάιτερ, πρέσβης του Ισραήλ στις Ηνωμένες Πολιτείες, επιβεβαίωσε την πρόθεση της χώρας του να στοχεύσει την εγκατάσταση.

«Ολόκληρη η επιχείρηση», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Fox News, «πρέπει πραγματικά να ολοκληρωθεί με την εξουδετέρωση του Fordo».

Fordo: Τι γνωρίζουμε για την στρατηγικής σημασίας πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν

Οι εγκαταστάσεις, θαμμένες βαθιά κάτω από το έδαφος μέσα σε βουνό στο χωριό Fordo, απέχουν περίπου 32 χιλιόμετρα από την ιερή πόλη Κομ.

Αν και είναι πιθανό ότι η κατασκευή της μονάδας ξεκίνησε ήδη από το 2006, η ύπαρξή της αποκαλύφθηκε δημόσια το 2009.

Το Fordo είναι κέντρο εμπλουτισμού ουρανίου όπου το Ιράν έχει αναπτύξει φυγοκεντρητές για την επεξεργασία ουρανίου οπλικής ποιότητας με καθαρότητα έως και 60% — πολύ υψηλότερη από το 3,7% που απαιτείται για ειρηνική χρήση.

Η μονάδα έχει σχεδιαστεί για να φιλοξενεί περίπου 3.000 φυγοκεντρητές, οι οποίοι περιστρέφονται με μεγάλη ταχύτητα για την παραγωγή καυσίμου για πυρηνικά όπλα ή αντιδραστήρες, σύμφωνα με τον ειδικό για το Ιράν Ρίτσαρντ Νέφγιου από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια.

Το Ιράν, όπως είπε, είχε σχέδια να εγκαταστήσει ακόμη πιο προηγμένους φυγοκεντρητές, τους λεγόμενους IR6, που μπορούν να επεξεργάζονται ουράνιο τρεις έως πέντε φορές πιο αποδοτικά από την υπάρχουσα τεχνολογία.

Λόγω του μεγέθους και της διάταξης του συγκροτήματος, ο Νέφγιου δήλωσε ότι είναι κατάλληλο για την παραγωγή όπλων.

«Αν δεν αντιμετωπίσεις το Fordo», είπε, «έχει αρκετούς φυγοκεντρητές ώστε να μπορέσει να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο πολύ γρήγορα».

Αν και δεν είναι ξεκάθαρο ποιος ακριβώς έχει τον επιχειρησιακό έλεγχο της εγκατάστασης, ειδικοί αναφέρουν πως είναι πιθανό να εμπλέκονται ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, ο στρατός και επιστήμονες της εγκατάστασης.

Την ασφάλεια της εγκατάστασης, σύμφωνα με τον Νέφγιου, διασφαλίζει το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης.

Μπορεί το Ισραήλ να καταστρέψει το Fordo;

Λόγω της θέσης και των οχυρώσεών του, θα ήταν δύσκολο για το Ισραήλ να το πλήξει με παραδοσιακές αεροπορικές επιθέσεις, ανέφερε ο ειδικός ασφάλειας Ντάνιελ Σαπίρο του Atlantic Council.

Σε σύγκριση με την Νατάνζ, τη μεγαλύτερη πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν την οποία το Ισραήλ έπληξε νωρίς την Παρασκευή, το Fordo είναι πολύ πιο προστατευμένο. Η καταστροφή του θα απαιτούσε ειδικό εξοπλισμό για τη διάνοιξη καταφυγίων.

«Αν απλώς ρίξεις βόμβες, δεν θα το διαπεράσουν», είπε ο Νέφγιου.

Ωστόσο, ακόμη κι αν το Ισραήλ δεν μπορέσει να διαρρήξει τα βαθύτερα τμήματα, ίσως καταφέρει να καταστήσει το Fordo μη προσβάσιμο καταστρέφοντας την είσοδό του.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ένα σχέδιο για την εξουδετέρωση της εγκατάστασης — πιθανώς με συνδυασμό ειδικών και μυστικών επιχειρήσεων — θα ήταν ουσιώδες για τον τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

«Οι Ισραηλινοί έχουν σχέδιο για εκστρατεία πολλών ημερών», είπε ο Νέφγιου. «Είναι αδιανόητο να ξεκίνησαν την επίθεση χωρίς να ξέρουν πώς θα αντιμετωπίσουν το Fordo».