Γιατί η επίσκεψη του υπουργού των Ταλιμπάν στην Ινδία είναι καθοριστική

Η επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών των Ταλιμπάν, Αμίρ Χαν Μουτάκι, στην Ινδία για μια σειρά συνομιλιών πρόκειται για την υψηλότερου επιπέδου επίσκεψη των Ταλιμπάν στη χώρα από τότε που κατέλαβαν την εξουσία το 2021.

Κατά την οκταήμερη παραμονή του εκεί, ο Μουτάκι πρόκειται να συζητήσει διπλωματικές, εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με Ινδούς αξιωματούχους.

Την Παρασκευή (10/10), μετά τη συνάντηση του Μουτάκι, συνοδευόμενος από αξιωματούχους των αφγανικών υπουργείων Εμπορίου και Εξωτερικών, με τον Ινδό Υπουργό Εξωτερικών Σ. Τζαϊσανκάρ, το Νέο Δελχί ανακοίνωσε ότι θα ανοίξει ξανά την πρεσβεία του στην Καμπούλ, η οποία είχε κλείσει πριν από τέσσερα χρόνια, όταν οι Ταλιμπάν επέστρεψαν στην εξουσία.

“Η στενότερη συνεργασία μας συμβάλλει στην εθνική σας ανάπτυξη καθώς και στη σταθερότητα και ανθεκτικότητα της περιοχής”, δήλωσε ο Τζαϊσανκάρ, ενώ επανέλαβε επίσης τη “πλήρη δέσμευση της Ινδίας στην κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία του Αφγανιστάν”.

Από την άλλη το Πακιστάν, ως αντίπαλη χώρα η οποία διατηρούσε στενούς δεσμούς με τους Ταλιμπάν, παρακολουθεί στενά την συγκεκριμένη επίσκεψη.

Ο Μουτάκι, στον οποίο δόθηκε προσωρινή εξαίρεση από τις κυρώσεις του ΟΗΕ που του επιτρέπει να ταξιδεύει, πέταξε στο Δελχί από τη Ρωσία, τη μοναδική χώρα μέχρι στιγμής που έχει αναγνωρίσει πλήρως την κυβέρνηση των Ταλιμπάν.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι ούτε το Ισλαμαμπάντ, ούτε το Δελχί, αλλά ούτε και οι Ταλιμπάν θα μπορούσαν να προβλέψουν ότι οι σχέσεις των Ταλιμπάν με το Πακιστάν θα επιδεινώνονταν σε τέτοιο βαθμό και σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα μετά την ανάληψη της εξουσίας, ενώ η Ινδία θα οικοδομούσε μια πολυεπίπεδη σχέση με τη νέα κυβέρνηση στην Καμπούλ.

Το Νέο Δελχί που φαίνεται πως υποστήριζε την -υπό την στήριξη της Δύσης- κυβέρνηση του Αφγανιστάν και την οποία οι Ταλιμπάν ανέτρεψαν με την επίσκεψη αυτή να δείχνει πραγματισμό και μια πολιτική στρατηγική που επικεντρώνεται στην επίτευξη στόχων με ρεαλιστικά μέσα και από τις δύο πλευρές, υποδηλώνοντας σοβαρή πρόθεση αναβάθμισης των διπλωματικών, πολιτικών και εμπορικών τους σχέσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες του BBC, Ο Μουτάκι, από την πλευρά του, χαρακτήρισε την Ινδία “στενό φίλο” και πρόσθεσε ότι η επίσκεψή του θα βελτιώσει τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Παράλληλα, η αφγανική αντιπροσωπεία πρόκειται να συναντηθεί και με εκπροσώπους της ινδικής επιχειρηματικής κοινότητας.

Η προσπάθεια οικοδόμησης των σχέσεων

Αν και η Ινδία δεν έχει αναγνωρίσει επίσημα τους ηγέτες των Ταλιμπάν, διατηρεί κάποιες διπλωματικές ή ανεπίσημες σχέσεις μαζί τους. Η Ινδία έχει μια μικρή αποστολή στην Καμπούλ και παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια στο Αφγανιστάν μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου.

Η συνεργασία μεταξύ της δεξιάς κυβέρνησης της Ινδίας και των Ταλιμπάν άρχισε λίγο μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία στην Καμπούλ.

Η επίσκεψη αυτή γίνεται σε ένα πλαίσιο που οι σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, καθώς και μεταξύ Πακιστάν και Ταλιμπάν, επιδεινώνονται.

“Η επιδείνωση των σχέσεων με το Πακιστάν βοηθά τους Ταλιμπάν να δείξουν ότι δεν εξαρτώνται πια από το Πακιστάν για την επιβίωσή τους και να δημιουργήσουν μια ταυτότητα ανεξάρτητη από την υπερβολική εξάρτηση από το Πακιστάν”, έγραψαν οι Χαρς Β. Παντ και Σιβαμ Σεκαβάτ από το think tank Observer Research Foundation.

Η συνεργασία με την Ινδία δίνει στους Ταλιμπάν την ευκαιρία να δημιουργήσουν μια εικόνα νομιμότητας για τους ανθρώπους τους, σύμφωνα με τους Παντ και Σεκαβάτ.

Παράλληλα ο αναλυτής Μπράχμα Τσελανέι δήλωσε στο Χ πως η επίσκεψη “είναι πλήγμα για το Πακιστάν και σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την αναγνώριση του καθεστώτος των Ταλιμπάν”.

Η επίσκεψη δείχνει μια “προσεκτική αλλαγή στις σχέσεις Ινδίας-Ταλιμπάν”, με τις δύο χώρες να επικεντρώνονται σε πρακτικές λύσεις για να προωθήσουν τα στρατηγικά τους συμφέροντα, πρόσθεσε ο Τσελανέι. Επίσης, η επίσκεψη μπορεί να φέρει αλλαγές στις περιφερειακές ισορροπίες ισχύος του Αφγανιστάν.

Πριν από τέσσερα χρόνια, τίποτα από όλα αυτά δεν φαινόταν δυνατό.

Τα τελευταία τρία χρόνια, οι δύο χώρες έχουν κάνει βήματα για την αποκατάσταση των σχέσεών τους, με Ινδούς αξιωματούχους και διπλωμάτες να πραγματοποιούν σημαντικές συναντήσεις στο εξωτερικό, όπως η συνάντηση του Μουτάκι με τον Ινδό Υφυπουργό Εξωτερικών Βικράμ Μίσρι στο Ντουμπάι τον Ιανουάριο.

Μάχη για επιρροή

Η Ινδία και το Πακιστάν ανταγωνίζονται εδώ και χρόνια για την άσκηση επιρροής τους στο Αφγανιστάν. Οι Ταλιμπάν, λόγω των στενών δεσμών τους με το Πακιστάν, θεωρούνταν από την Ινδία ένα πακιστανικό «εργαλείο» για την απομάκρυνση της Ινδίας από την περιοχή.

Ταυτόχρονα, η Ινδία, μαζί με τη Ρωσία και το Ιράν, υποστήριζε τις δυνάμεις που πολεμούσαν τους Ταλιμπάν μέχρι την αμερικανική εισβολή το 2001, και στη συνέχεια υποστήριξε την κυβέρνηση του Αφγανιστάν που είχε τη στήριξη των ΗΠΑ. Παρά τις καλές σχέσεις του Πακιστάν με τους Ταλιμπάν, οι σχέσεις μεταξύ τους επιδεινώθηκαν λόγω του Πακιστανικού Ταλιμπάν (TTP) και των επιθέσεων που εξαπέλυσε από το αφγανικό έδαφος.

Η Ινδία από τν πλευρά της διατηρεί καλές σχέσεις με τους Ταλιμπάν για λόγους ασφαλείας, αφού οι Ταλιμπάν διαβεβαίωσαν την Ινδία ότι δεν θα επιτρέψουν τρομοκρατικές επιθέσεις κατά της χώρας. Οι σχέσεις αυτές ενισχύουν επίσης τις επαφές της Ινδίας με το Ιράν και την Κεντρική Ασία, για να ανταγωνιστεί την επιρροή της Κίνας και του Πακιστάν στην περιοχή.

Παρά τη βελτίωση των σχέσεων, οι δύο πλευρές παραμένουν επιφυλακτικές, λόγω των παρελθόντων εμπειριών και των πιθανών εξωτερικών επιπτώσεων.