Γιατί οι Ευρωπαίοι ηγέτες αγάπησαν ξανά τον Τραμπ

Aπό το ένα άκρο (της ρήξης) η σχέση των Ευρωπαίων ηγετών με τον Ντόναλντ Τραμπ βρέθηκε στο άλλο (της σύμπνοιας), στις τελευταίες διαβουλεύσεις για το πώς θα γίνει να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Κάτι που είχε τάξει ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ προεκλογικά, με την αλήστου μνήμης ατάκα πως θα το πετύχει τις πρώτες ώρες της επιστροφής του στην κυβέρνηση.

Τελικά, χρειάστηκαν οκτώ μήνες, στο διάστημα των οποίων υπήρξαν τόσα σκαμπανεβάσματα που αυτά των roller coasters στα λούνα παρκ είναι ως μη γενόμενα.

Το αποτέλεσμα, βέβαια, είναι αυτό που μετράει και όλα δείχνουν πως οι Ευρωπαίοι, ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συμφώνησαν σε αυτά που τους πρότεινε ο Τραμπ.

Όπως για παράδειγμα, να αγοράσει η Ουκρανία όπλα από τις ΗΠΑ, αξίας 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων, είτε απευθείας, είτε μέσω των συμμαχικών κρατών του ΝΑΤΟ -που της τα προωθούν.

Παρεμπιπτόντως, ο Τραμπ επανέλαβε ότι δεν θυμάται να αποκάλεσε “δικτάτορα” τον Ζελένσκι.

Τα διεθνή μέσα ανέφεραν ότι έγινε στροφή του Αμερικανού προς μια ειρηνευτική συμφωνία που περιλαμβάνει εδαφικές παραχωρήσεις (δεν σταματάει να μιλάει για ανταλλαγές εδαφών –κάτι που θέλει ο Πούτιν), προκαλώντας ανησυχία μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, αν κι αυτοί χαιρέτισαν τη δέσμευσή του για εγγυήσεις ασφάλειας.

Με το αζημίωτο.

Στην ουσία, δεν αγάπησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες τον Τραμπ. Αυτό που έκαναν ήταν να γίνουν ρεαλιστές. Παραδέχθηκαν πως, αν υπήρχε μια περίπτωση να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχει για πρωταγωνιστή τον Τραμπ -που έπειτα από μήνες αναμονής κανόνισε και το κατ’ ιδίαν ραντεβού με τον Πούτιν, ως ένδειξη καλής θέλησης.

Νωρίτερα, για να πιέσει, είχε αποφασίσει να “παγώσει” την στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, με τις τοποθετήσεις του για “ανταλλαγή επαφών” να δημιουργούν μια φοβία ότι μπορεί να ευνοήσει τη Ρωσία.

Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες -παραδεχόμενοι πως μόνοι τους δεν μπορούν να τελειώσουν τον πόλεμο- παραμέρισαν τις επιφυλάξεις τους επί των προθέσεων του -θα έλεγε κανείς- ασταθούς προέδρου και επικέντρωσαν στον στόχο.

Πράγμα που φάνηκε και στην κοινή δήλωση ηγετών από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Φινλανδία, στις 10 Αυγούστου 2025. Σε αυτήν οι ηγέτες εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις προσπάθειες του Τραμπ, αναφέροντας και ότι η Ουκρανία πρέπει να συμμετέχει στις αποφάσεις.

Έπαψαν να ταλαντεύονται μεταξύ ελπίδας και φόβου, καθώς αυτό δεν οδηγούσε πουθενά –όπως έγραψε και το Politico– και εφάρμοσαν προσεκτική και στρατηγική προσέγγιση που συνδυάζει διπλωματικό ρεαλισμό, προσωπικές σχέσεις και ελπίδα για ειρήνη στην Ουκρανία.

Η στάση τους αντικατοπτρίζει την ανάγκη να διαχειριστούν έναν απρόβλεπτο, αλλά ισχυρό, ηγέτη, ενώ προστατεύουν τα συμφέροντα της Ευρώπης και της Ουκρανίας και προετοιμάζονται για την εποχή που δεν θα εξαρτώνται απόλυτα από τις ΗΠΑ, για την αμυντική τους αυτονομία.

Οι λόγοι που οδήγησαν προς αυτήν την εξέλιξη είναι πολλοί. Για παράδειγμα, μετά τη συνάντησή του Τραμπ με τον Πούτιν στην Αλάσκα, ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύτηκε για εκεχειρία και εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, κάτι που καθησύχασε εν μέρει τις ευρωπαϊκές ανησυχίες.

Σε τηλεδιάσκεψη που διοργάνωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο Τραμπ διαβεβαίωσε ότι δεν θα διαπραγματευτεί εδαφικά ζητήματα, χωρίς τη συμμετοχή της Ουκρανίας «κερδίζοντας την εμπιστοσύνη ηγετών, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Κιρ Στάρμερ».

Η δέσμευση του Τραμπ για εγγυήσεις ασφαλείας, παρόμοιες με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, κρίθηκε ως θετικό βήμα «αν και με περιορισμούς», καθώς ο Τραμπ απέκλεισε την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων.

ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ

Η προσωπική διπλωματία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις, με την Guardian να αναφέρει πως κάποιοι ηγέτες λειτουργούν ως bodyguards του Ζελένσκι.

Ο Στάρμερ, η Τζόρτζια Μελόνι και ο Αλεξάντερ Στουμπ να καλλιεργούν στενές σχέσεις με τον Τραμπ. Η Μελόνι, γνωστή του Τραμπ από τις εποχές του Mar-a Lago, φέρεται να “λειτούργησε” ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, υποστηρίζοντας την κυριαρχία της Ουκρανίας, ενώ διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον Τραμπ.

Ο Στάρμερ, με επιστολές και διπλωματικές χειρονομίες, όπως η επιστολή του βασιλιά Καρόλου με πρόσκληση για επίσημη επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ στη Βρετανία, καλλιέργησε μια εποικοδομητική σχέση.

Όσο για τον Μαρκ Ρούτε, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ επαίνεσε τον Τραμπ για την πίεση προς τα μέλη της Συμμαχίας να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες, ενισχύοντας τη συνεργασία.

Οπότε, μάλλον δεν πρόκειται για αγάπη της Ευρώπης για τον Τραμπ, αλλά για στρατηγική συνεργασία που έχει ως στόχο τη διασφάλιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων και παρεμπιπτόντως, το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.

Tι κέρδισαν Τραμπ, ΕΕ, Πούτιν και Ζελένσκι

Η διαφαινόμενη συμφωνία για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, προφανώς και προσφέρει κάτι σε όλους τους εμπλεκόμενους. Για παράδειγμα, ο Τραμπ τακτοποιεί την εικόνα του ως παγκόσμιου “ειρηνοποιού“, τίτλος που ήθελε όσο λίγα άλλα πράγματα και εμφανίζεται ως κεντρικός “παίκτης” στις διεθνείς σχέσεις. Κάτι που ενισχύει τη θέση του στο εσωτερικό των ΗΠΑ.

Το ίδιο συνέβη και με το τέλος της δωρεάν στρατιωτικής βοήθειας την Ουκρανία, μετατοπίζοντας το κόστος στην Ευρώπη. Παράλληλα, “έβγαλε” και χρήματα από την πώληση αμερικανικών όπλων μέσω NATO και την εκμετάλλευση ουκρανικών ορυκτών, μέσω της πρότασης για κοινό ταμείο ΗΠΑ και Ουκρανίας.

Ο Πούτιν μπήκε στο παγκόσμιο “κάδρο” των εξελίξεων, μετά τη διπλωματική απομόνωση που έζησε για χρόνια, ενισχύοντας τη θέση του εντός και εκτός συνόρων. Διατήρησε τη θέση του για τον έλεγχο της Κριμαίας και τμήματα του Ντονμπάς και άκουσε τον Τραμπ να του λέει πως είναι “ανοιχτός” στην “ανταλλαγή εδαφών” και ότι η Ουκρανία δεν θα μπει στο ΝΑΤΟ. Έχει καταλάβει 502 τετραγωνικά χιλιόμετρα της Ουκρανίας (το 1/5 της χώρας) και ελέγχει τους ενεργειακούς πόρους σαε αυτήν την έκταση, αξίας 12.4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο Ζελένσκι εξασφάλισε τη δέσμευση του Τραμπ για εγγυήσεις ασφαλείας που θα είναι συμβατές με το ΝΑΤΟ και κρίσιμες, για την προστασία της χώρας του από μελλοντικές επιθέσεις. Άκουσε ηγέτες της ΕΕ να τον στηρίζουν, λέγοντας πως πρέπει να συμμετέχει στις εξελίξεις, επανέλαβε πως είναι αντισυνταγματικές οι εδαφικές παραχωρήσεις, η αδυναμία του ουκρανικού στρατού και η πίεση του Τραμπ τον έκαναν… λιγότερο απόλυτο.

Σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, πέραν των “ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας”, δεν πήρε κάτι. Μόνο έδωσε (λεφτά για αμερικανικά όπλα). Δεν κατάφερε καν να εξασφαλίσει ότι η Ουκρανία δεν θα δώσει εδάφη, που εξ αρχής ήταν το βασικό αίτημα.