Γιατί το παλαιστινιακό κράτος παραμένει μακρινό σενάριο, παρά τη διεθνή στήριξη

Πρώτα η Γαλλία, μετά η Μεγάλη Βρετανία και στη συνέχεια ο Καναδάς. Τρία από τα ισχυρότερα κράτη της Δύσης ανακοίνωσαν πρόσφατα τη διάθεσή τους να αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης, αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό των χωρών που έχουν προβεί στη συγκεκριμένη πράξη σε τουλάχιστον 148.

Σύμφωνα με το CNN, τα κίνητρα πίσω από αυτή την κίνηση είναι πολλά. Από την συσσωρευμένη δυσαρέσκειά τους προς το κράτος του Ισραήλ μέχρι τις εσωτερικές πιέσεις που δέχονται οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών για τους λιμοκτονούντες Παλαιστίνιους. Όποιος, όμως, κι αν είναι ο λόγος, οι Παλαιστίνιοι φαίνεται πως χαιρετίζουν τη δημόσια στήριξη των δυτικών κρατών ενώ η ισραηλινή κυβέρνηση κάνει λόγο για “επιβράβευση της τρομοκρατίας”.

Από την άλλη πλευρά, ο Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται ολοένα και περισσότερο ενοχλημένος από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου τόσο λόγω του λιμού που επικρατεί στον παλαιστινιακό πληθυσμό και τον οποίο ο Ισραηλινός πρωθυπουργός αρνείται, όσο και από το γεγονός ότι η επίτευξη ειρήνης απομακρύνεται διαρκώς από τον γεωπολιτικό ορίζοντα.

Άλλωστε ο Αμερικανός πρόεδρος θέλει να αναβιώσει τον ρόλο του “ειρηνοποιού” στη Μέση Ανατολή και να εξομαλυνθούν οι σχέσεις Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ, οραματιζόμενος επέκταση των Συμφωνιών του Αβραάμ. Όμως, το Ριάντ έχει διαμηνύσει πως δεν θα υπάρξει καμία συμφωνία χωρίς ουσιαστική προοπτική παλαιστινιακού κράτους.

Ωστόσο, οι τελευταίες κινήσεις των συμμάχων των ΗΠΑ (Γαλλίας, Βρετανίας και Καναδά), παρότι σε μεγάλο βαθμό είναι συμβολικές, έχουν αφήσει την Ουάσινγκτον απομονωμένη, λόγω της στήριξής της στο Ισραήλ.

Η ύπαρξη του κράτους της Παλαιστίνης θα μπορούσε να ενισχύσει το σενάριο τερματισμού του πολέμου και απελευθέρωσης όλων των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα, ωστόσο, όπως επισημαίνει το CNN, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η ίδια η σύλληψη της μορφής του, διότι ένα σύγχρονο παλαιστινιακό κράτος δεν έχει υπάρξει ποτέ μέχρι σήμερα.

Όταν ιδρύθηκε το Ισραήλ, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έλαβε γρήγορα διεθνή υποστήριξη ενώ την ίδια στιγμή χιλιάδες Παλαιστίνιοι βίωναν μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές στην ιστορία τους. Η Νάκμπα, όπως έγινε γνωστή, σήμανε τον αναγκαστικό εκτοπισμό εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστίνιων και των οικογενειών τους από τα σπίτια τους.

Έκτοτε, το Ισραήλ έχει επεκταθεί, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967, μεταξύ του Ισραήλ και έναν συνασπισμό αραβικών κρατών ενώ η παλαιστινιακή επικράτεια έχει συρρικνωθεί και κατακερματιστεί.

Το πλησιέστερο που έχουμε φτάσει σε αυτό που θα μπορούσε να μοιάζει σε ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος ήταν στην ειρηνευτική διαδικασία της δεκαετίας του 1990, η οποία έγινε γνωστή ως “Συμφωνίες του Όσλο”.

Σε γενικές γραμμές, το παλαιστινιακό κράτος που προβλεπόταν στις Συμφωνίες του Όσλο – και στο οποίο συμφώνησαν τόσο Παλαιστίνιοι όσο και Ισραηλινοί διαπραγματευτές – θα βασιζόταν στα σύνορα του 1967. Ο γενικός σχεδιασμός περιλάμβανε ορισμένες ανταλλαγές εδαφών.

Η ιστορική χειραψία στον Λευκό Οίκο μεταξύ του τότε πρωθυπουργού του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν και του Παλαιστίνιου ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ, παρουσία του τότε προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, παραμένει μία από τις κορυφαίες στιγμές της σύγχρονης διπλωματίας. Όμως, η δολοφονία του Ράμπιν από έναν ακροδεξιό εξτρεμιστή το 1995 στέρησε από το Ισραήλ τον ειρηνοποιό ηγέτη του.

Και ενώ το πλαίσιο των Συμφωνιών του Όσλο “επιβίωσε” σε διαπραγματεύσεις και την ακαδημαϊκή κοινότητα, σήμερα αυτό που προσφερόταν τότε, δεν θεωρείται πλέον ρεαλιστικό.

Τα τελευταία χρόνια, οι ισραηλινοί εποικισμοί στη Δυτική Όχθη έχουν επεκταθεί μαζικά, συχνά με την ενθάρρυνση της ισραηλινής κυβέρνησης, απειλώντας τις πιθανότητες δημιουργίας ενός συνεκτικού παλαιστινιακού κράτους στην περιοχή.

Κατόπιν τίθεται και το ζήτημα του ποιος θα κυβερνούσε ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος. Η Παλαιστινιακή Αρχή, που κυβερνά τμήματα της Δυτικής Όχθης δεν εμπνέει εμπιστοσύνη σε πολλούς Παλαιστινίους, που τη θεωρούν αδύναμη ή διεφθαρμένη.

Ακόμη, όμως, και χωρίς όλες αυτές τις επιπλοκές, ο Νετανιάχου δεν πρόκειται να αποδεχθεί ένα παλαιστινιακό κράτος, το οποίο έχει πρόσφατα χαρακτηρίσει «ορμητήριο για την εξόντωση του Ισραήλ».

Μερικά μέλη του υπουργικού του συμβουλίου, όχι μόνο αρνούνται την ιδέα ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, αλλά υποστηρίζουν την προσάρτηση των εδαφών της Παλαιστίνης. Αυτοί οι υπουργοί, που στηρίζουν την κυβέρνηση Νετανιάχου, έχουν δηλώσει ότι θα προτιμούσαν να λιμοκτονήσουν οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα παρά να τους προσφερθεί βοήθεια, και ότι θα κατέρριπταν τον κυβερνητικό συνασπισμό αν ο Νετανιάχου υποχωρούσε στην αυξανόμενη διεθνή πίεση προς το Ισραήλ.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δεν δείχνει καμία πρόθεση υποχώρησης και δηλώνει πως θα αντιμετωπίσει ό,τι του επιβάλλουν η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οποιοσδήποτε άλλος ως “παράσημο”.

Χωρίς έναν σύμμαχο στην ισραηλινή κυβέρνηση η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους θα αποτύχει, καταλήγει το CNN, και μπορεί ακόμη και να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση του Νετανιάχου.