Guardian: Το στέλεχος του Κρεμλίνου – πρόσωπο κλειδί πίσω από το σχέδιο για την Ουκρανία

Όταν οι σχέσεις μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντιμίρ Πούτιν επιδεινώθηκαν αυτό το φθινόπωρο, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να κατηγορεί δημόσια τη Μόσχα ότι μπλοκάρει τον δρόμο προς την ειρήνη στην Ουκρανία και να ανακοινώνει σημαντικές κυρώσεις κατά του ρωσικού πετρελαϊκού τομέα, ένας άνδρας είδε μια ευκαιρία.

Όπως γράφει ο Guardian, πρόκειται για τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του ρωσικού κρατικού ταμείου πλούτου, καταρτισμένος στις ΗΠΑ και απόφοιτος του Χάρβαρντ, ο οποίος επιβιβάστηκε σε αεροπλάνο για τη Φλόριντα στα τέλη Οκτωβρίου, όπου συνάντησε τον Στιβ Γουίτκοφ, τον επιχειρηματία ακινήτων που λειτουργούσε ως ανεπίσημος απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία. Οι δύο άνδρες, κανένας από τους οποίους δεν είχε πραγματική διπλωματική εμπειρία, άρχισαν να σχεδιάζουν ένα σχέδιο που θα επέβαλε αυστηρούς όρους στην Ουκρανία και θα έδινε στη Μόσχα ευρεία επιρροή πάνω στην πολιτική και στρατιωτική κυριαρχία της χώρας.

Το σχέδιο, το οποίο ήρθε στο φως μέσω δημοσιευμάτων την Τετάρτη, έφερε ξανά τον Ντμίτριεφ στο παγκόσμιο προσκήνιο – μια θέση που, όπως λένε αρκετοί που τον έχουν γνωρίσει όλα αυτά τα χρόνια, είχε πάντα επιθυμήσει. «Ο Ντμίτριεφ είναι εμμονικός με το να θεωρείται σημαντικός», είπε μια πηγή που τον γνώριζε από τη μοσχοβίτικη επιχειρηματική σκηνή των τέλη του 2000. «Είναι αμείλικτα φιλόδοξος», πρόσθεσε η πηγή, περιγράφοντάς τον ως «πολύ φτωχό σε ουσία αλλά εξαιρετικά καλό στο να προβάλλει τον εαυτό του». Η πηγή, όπως και άλλοι, ζήτησε να παραμείνει ανώνυμη ώστε να μπορεί να μιλήσει ελεύθερα. «Πρόβαλε κάτι μέχρι να το καταφέρεις» ήταν το μότο του Ντμίτριεφ. «Και, αντικειμενικά, έχει φτάσει πολύ μακριά».

Μπορεί να φανεί σε κάποιους έκπληξη ότι ένας από τους πιο αφοσιωμένους υποστηρικτές της Μόσχας γεννήθηκε στη Σοβιετική Ουκρανία. Γιος διακεκριμένων επιστημόνων, ο Ντμίτριεφ μεγάλωσε και σπούδασε στο ελίτ Λύκειο Νο 145 του Κιέβου, ένα ανταγωνιστικό σχολείο μαθηματικών και φυσικής, όπου έκανε εντύπωση στους φίλους του ως εργατικός μαθητής που ήταν εμμονικός με τις ΗΠΑ. «Ήταν αρκετά αλαζόνας… αλλά πολύ συστηματικός, και αν ήθελε να πετύχει κάτι, εργαζόταν γι’ αυτό», είπε ο Βολοντίμιρ Αρίεφ, που ήταν στην ίδια τάξη με τον Ντμίτριεφ και σήμερα είναι βουλευτής της Ουκρανίας.

Στα 15 του χρόνια, ο Ντμίτριεφ επιλέχθηκε από το σχολείο του για ένα ταξίδι στις ΗΠΑ – μια εμπειρία που, σύμφωνα με τον Αρίεφ, εδραίωσε τη γοητεία του για τη χώρα.

Προανήγγειλε επίσης τη φιλοδοξία του και την ικανότητά του να δημιουργεί επαφές: «Πηγαίνω επίσης στη Νέα Υόρκη για επιχειρηματική ανάπτυξη, για να δημιουργήσω στρατηγικές συμμαχίες και να συναντηθώ με πελάτες, τέσσερις φορές το μήνα».

Μετά από θητείες στη McKinsey και στη Goldman Sachs, η πραγματική του επιχειρηματική επιτυχία δεν ήρθε ούτε στη Μόσχα ούτε στη Νέα Υόρκη, αλλά στο Κίεβο. Από το 2007 έως το 2011, διηύθυνε την Icon Private Equity, ένα ουκρανικό ταμείο διαχείρισης περίπου 1 δισ. δολαρίων, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου ανήκε στον ολιγάρχη Βίκτορ Πιντσούκ, γαμπρό του πρώην προέδρου της Ουκρανίας Λεονίντ Κούσμα.

Ο Πιντσούκ τον σύστησε στον Βλαντιμίρ Ντμίτριεφ (χωρίς σχέση), τότε επικεφαλής της ρωσικής κρατικής αναπτυξιακής εταιρείας VEB, σύμφωνα με μια καλά πληροφορημένη πηγή στη Μόσχα που γνώριζε άμεσα τα γεγονότα. «Έγινε εξαιρετικά αυτοπεποίθητος, ακόμη και αλαζόνας», είπε η πηγή που γνώριζε τον Ντμίτριεφ εκείνη την εποχή.
Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 δυσκόλεψαν την πώληση ρωσικών προϊόντων στο εξωτερικό από τον Ντμίτριεφ, αλλά εκείνος είδε μια ευκαιρία με την εκλογή του Τραμπ το 2016. Ένας πρώην συνάδελφος από το RDIF είπε ότι ο Ντμίτριεφ διέταξε γρήγορα το ταμείο να εκδώσει ανακοίνωση το πρωί μετά τη νίκη του Τραμπ, εκφράζοντας υποστήριξη στον νέο πρόεδρο.

Η έκθεση του Ρόμπερτ Μιούλερ για την ανάμιξη της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές του 2016 διαπίστωσε ότι ο Ντμίτριεφ χρησιμοποίησε το δίκτυο του στα ΗΑΕ, που προέρχεται από έναν από τους κύριους επενδυτές του RDIF, για να δημιουργήσει ένα «πίσω κανάλι» προς την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ. Μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, ο Ντμίτριεφ τέθηκε υπό κυρώσεις από την Ουάσινγκτον. Αλλά η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία του έδωσε μια ακόμη ευκαιρία.

Ο Ντμίτριεφ άρχισε γρήγορα να στέλνει σήματα στον Λευκό Οίκο ότι υπήρχαν χρήματα να κερδηθούν από οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία, προβάλλοντας την προοπτική πολυδισεκατομμυρίων δολαρίων συμβάσεων στον Αρκτικό και άλλες περιοχές συνεργασίας ΗΠΑ-Ρωσίας – μια ισχυρή προσφορά για μια κυβέρνηση εμμονική με τις επιχειρήσεις.

Στοχεύοντας ειδικά να καλλιεργήσει σχέση με τον Γουίτκοφ, τον έμπιστο φίλο του Τραμπ και μακροχρόνιο επιχειρηματικό συνεργάτη, στηρίχθηκε έντονα στον ενθουσιασμό του μεγαλοκατασκευαστή για συμφωνίες.

Μαζί, οι δύο άνδρες βοήθησαν στη διευθέτηση της απελευθέρωσης του Αμερικανού δασκάλου Μαρκ Φόγκελ σε ανταλλαγή κρατουμένων τον Φεβρουάριο – μια κίνηση που παρουσίασαν ως πρώιμο βήμα για την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας. Αλλά ο Ντμίτριεφ δεν περιορίστηκε μόνο στον Γουίτκοφ. Το μεγαλύτερο μέρος της δημόσιας δραστηριότητάς του πλέον φαίνεται να επικεντρώνεται στο να κερδίσει άλλες εξέχουσες προσωπικότητες της «MAGA» και στο να ενισχύει τις θέσεις της αμερικανικής ακροδεξιάς.

Ενθουσιώδης χρήστης του X, αναρτά καθημερινά για την «κρίση» μετανάστευσης στην Ευρώπη, κατηγορεί τους «παγκοσμιοποιητές» ότι πλέκουν στα παιδιά «προγράμματα υπέρ των τρανς» και προωθεί τακτικά συνωμοσιολογικά αφηγήματα – κάποτε προσέθεσε ακόμη και ένα σύνθημα τύπου QAnon δημοφιλές στη πιο ακραία βάση του Τραμπ.
Η ουκρανική του καταγωγή δεν στάθηκε εμπόδιο στην άνοδό του. Στα 15 του είχε πει σε τοπικό δημοσιογράφο κατά το ταξίδι του στις ΗΠΑ ότι η Ουκρανία έχει μια μακρά και υπερήφανη ιστορία ανεξαρτησίας – και ότι η άνοδος του εθνικιστικού αισθήματος θα βοηθούσε να «σπάσει η δύναμη του κομμουνιστικού συστήματος» – αλλά έκτοτε έχει γίνει ένας από τους πιο πιστούς υποστηρικτές του Κρεμλίνου.

«Ο Ντμίτριεφ επέλεξε την πλευρά του Πούτιν», είπε ο Αρίεφ, ο ουκρανός βουλευτής, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι παιδικοί φίλοι έχουν εδώ και καιρό διακόψει επαφή μαζί του. Ο στενότερος φίλος του από το σχολείο έγινε στρατιώτης στον ουκρανικό στρατό και τραυματίστηκε πρόσφατα σε μάχη, πρόσθεσε ο Αρίεφ.
Η πηγή που γνώριζε τον Ντμίτριεφ στη Μόσχα τη δεκαετία του 2010 είπε ότι σχεδόν ποτέ δεν μιλούσε για τον τόπο γέννησής του. «Δεν είχε πραγματικό ενδιαφέρον για την Ουκρανία. Η προσοχή του ήταν πάντα στη Μόσχα», είπε.

Παρόλα αυτά, παρά την αφοσίωσή του στον Πούτιν, η ραγδαία άνοδός του έχει προκαλέσει εντάσεις μέσα στο γερασμένο διπλωματικό κατεστημένο της Ρωσίας. Μια πηγή κοντά στο Κρεμλίνο είπε ότι του είχαν προσφέρει βοήθεια για την επικοινωνία με τους Αμερικανούς και για τη σύνταξη ενός πιθανού σχεδίου για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία – βοήθεια που ο Ντμίτριεφ απέρριψε κατηγορηματικά.

«Θα μπορούσε πραγματικά να χρειαστεί κάποια συμβουλή στις διεθνείς σχέσεις, γιατί ο ίδιος μου παραδέχτηκε ότι δεν είναι ειδικός σε αυτό. Αλλά αποφάσισε να τα αντιμετωπίσει μόνος του», είπε η πηγή.

Η σχέση του Ντμίτριεφ με τον Σέργεϊ Λαβρόφ, τον μακροχρόνιο υπουργό Εξωτερικών, είναι επίσης γνωστά κακή. Η ρήξη μεταξύ τους είναι πλέον κοινό μυστικό στη Μόσχα και περιστασιακά έχει φανεί δημόσια.

Ο Λαβρόφ και ο Ντμίτριεφ συγκρούστηκαν τον περασμένο Φεβρουάριο κατά τις ειρηνευτικές συνομιλίες στη Ριάντ με τις ΗΠΑ, όταν ο υπουργός Εξωτερικών προσπάθησε να τον αποκλείσει αφαιρώντας την καρέκλα που είχε προοριστεί γι’ αυτόν, σύμφωνα με δύο άτομα που περιέγραψαν ξεχωριστά το επεισόδιο. Τελικά, ο Ντμίτριεφ συμμετείχε στη συνάντηση μετά από κλήση με τον Πούτιν.

«Ο Ντμίτριεφ έχει εχθρούς στη Ρωσία. Αλλά προς το παρόν είναι απρόσβλητος, επειδή αποδεικνύεται πολύ χρήσιμος για τον Πούτιν», είπε η πηγή κοντά στο Κρεμλίνο.