Η αλλαγή στάσης του Τραμπ για το Ιράν και η συμφωνία για τα πυρηνικά

Μετά το “σκληρό πρόσωπο” που επέδειξε σε βάρος του Ιράν, βομβαρδίζοντας τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του στο πλαίσιο της ακλόνητης -όπως έδειχνε- συμμαχίας του με το Ισραήλ, ο Τραμπ τώρα φαίνεται να αλλάζει στάση με την Τεχεράνη. Και μάλιστα, άρδην.

Αυτό τουλάχιστον αναφέρει δημοσίευμα του CNN, κατόπιν επικοινωνίας με τέσσερις πηγές που γνωρίζουν το θέμα. Οι πηγές υποστήριξαν για την κυβέρνηση Τραμπ ότι πλέον εξετάζει το χρηματοδότησης για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού προγράμματος που θα επικεντρώνεται στην παραγωγή ενέργειας για πολιτικούς σκοπούς, χωρίς να περιλαμβάνει εμπλουτισμένο ουράνιο.

Πέραν τούτου, ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο να χαλαρώσουν τις κυρώσεις που βρίσκονται σε ισχύ και να απελευθερώσουν περιορισμένα ιρανικά κεφάλαια, αξίας -επίσης- δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Αυτή η κίνηση -σύμφωνα πάντα με τις πηγές- αποτελεί μέρος μιας στρατηγικής να επαναφέρει την Τεχεράνη στο διαπραγματευτικό τραπέζι, παρά τις στρατιωτικές επιθέσεις που σημειώθηκαν τις περασμένες δύο εβδομάδες.

Οι αξιωματούχοι της διοίκησης Τραμπ τονίζουν ότι οι συζητήσεις βρίσκονται σε προκαταρκτικό στάδιο και συνεχώς εξελίσσονται. Παρά τις προτάσεις, υπάρχει μια σταθερή και μη διαπραγματεύσιμη γραμμή: το Ιράν δεν μπορεί να προχωρήσει σε εμπλουτισμό ουρανίου, κάτι που το Ιράν ισχυρίζεται ότι χρειάζεται για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, το ποσό που εξετάζεται κυμαίνεται από 20 έως 30 δισ. δολάρια και αναμένεται να επενδυθεί στο νέο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο θα είναι αφοσιωμένο στην παραγωγή ενέργειας. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ επισημαίνει, ωστόσο, ότι τα χρήματα αυτά δεν θα προέλθουν άμεσα από τις ΗΠΑ, αλλά θα επιδιωχθεί η χρηματοδότηση μέσω των αραβικών εταίρων της, οι οποίοι θα αναλάβουν το κόστος.

Αναφορικά με τα κίνητρα για το Ιράν, το σχέδιο περιλαμβάνει και την αφαίρεση κάποιων εκ των κυρώσεων που πλήττουν τη χώρα και την απελευθέρωση των 6 δισ. δολαρίων που το Ιράν κρατά σε ξένες τράπεζες και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει ελεύθερα λόγω των περιορισμών.

Εξετάζεται επίσης η πρόταση να αντικατασταθεί το πυρηνικό εργοστάσιο Fordow με το νέο πρόγραμμα μη εμπλουτισμένου ουρανίου. Ωστόσο, δεν είναι ακόμα σαφές αν το Ιράν θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τον χώρο του εργοστασίου ή αν αυτή η πρόταση θα προχωρήσει περαιτέρω.

Δημόσια υποβάθμιση της στρατηγικής Τραμπ

Παρά τη συνεχιζόμενη διπλωματία πίσω από τις κλειστές πόρτες, σε μια από τις πολλές δηλώσεις που έκανε ο Τραμπ τις προηγούμενες ημέρες υποβάθμισε την αναγκαιότητα για μια πυρηνική συμφωνία.

Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι «δεν με νοιάζει αν θα έχουμε συμφωνία ή όχι» και υποστήριξε ότι μια συμφωνία «δεν είναι απαραίτητη».

Παρόλα αυτά, πολλοί από τους συμβούλους του Τραμπ θεωρούν ότι η επίτευξη μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη μακροχρόνια ισχύ της κατάπαυσης του πυρός.

Οι όροι που συζητήθηκαν σε μια μυστική συνάντηση την περασμένη Παρασκευή, μερικές ώρες πριν οι ΗΠΑ εξαπολύσουν την επίθεση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιρά, περιλαμβάνουν τα βασικά σημεία της συμφωνίας, με την Ευρώπη και άλλους περιφερειακούς μεσολαβητές, όπως το Κατάρ, να βοηθούν στην επίτευξη μιας συμφωνίας και στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Εντούτοις, δεν έχουν οριστεί ακόμα ημερομηνίες για τη συνάντηση που προγραμματίζεται με το Ιράν.

Οι ελπίδες της διοίκησης Τραμπ είναι ότι, μετά τα πρόσφατα γεγονότα, το Ιράν θα είναι πιο πρόθυμο να αποδεχτεί τους όρους των ΗΠΑ και να σταματήσει τις προσπάθειές του για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.

Ωστόσο, Ιρανοί εμπειρογνώμονες προειδοποιούν για την Τεχεράνη ότι ίσως αποφασίσει τώρα να επιδιώξει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, καθώς το κοινοβούλιο της χώρας ενέκρινε το νομοσχέδιο για την αναστολή της συνεργασίας με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA), υποδεικνύοντας μια επιθυμία να κρύψει περισσότερο το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Πριν ξεκινήσει ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, οι ΗΠΑ και η Τεχεράνη είχαν πραγματοποιήσει πέντε γύρους διαπραγματεύσεων για την επίτευξη ενός πλαισίου για μια νέα πυρηνική συμφωνία. Οι ΗΠΑ είχαν καταθέσει πρόταση προς το Ιράν και αναμένονταν απαντήσεις κατά τη διάρκεια του προγραμματισμένου έκτου γύρου διαπραγματεύσεων στο Ομάν. Οι επιθέσεις του Ισραήλ απέτρεψαν τη συνέχιση αυτών των συνομιλιών.

Παρά τις συνεχείς συνομιλίες και την διπλωματία πίσω από τις κλειστές πόρτες, οι ΗΠΑ παραμένουν επιφυλακτικές για την πιθανότητα συμφωνίας και τονίζουν ότι η απόφαση θα εξαρτηθεί από τη βούληση του Ιράν να διαπραγματευτεί απευθείας με τις ΗΠΑ, και όχι μέσω ενδιάμεσων χωρών.

Το θολό τοπίο έρχονται να επιβεβαιώσουν και οι δηλώσεις του Ιρανού ΥΠΕΞ, Αμπάς Αραγτσί, με τις οποίες υποστήριξε ότι η Τεχεράνη δεν έχει ακόμη “πλάνο” για επανάληψη των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα με τις ΗΠΑ.