Η Ευρώπη στρέφει το βλέμμα στην Ελλάδα λόγω προσφυγικού

Το προσφυγικό και ιδιαίτερα η διάσταση που αφορά στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκεται αυτή την εβδομάδα στο επίκεντρο των συζητήσεων στο Κολέγιο των Επιτρόπων και τη Σύνοδο Κορυφής, με την Ελλάδα και την Τουρκία να αποτελούν τις χώρες στις οποίες τα κράτη μέλη στρέφουν το βλέμμα και στις οποίες ασκούνται οι περισσότερες πιέσεις.

Στο Κολέγιο των Επιτρόπων θα συζητηθεί σήμερα η πρόταση του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για την ενίσχυση της Frontex με 2.000 αστυνομικούς από τα κράτη- μέλη και δυνατότητα δράσης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ ακόμη και χωρίς την επιθυμία του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους.

Θα συζητηθεί επίσης η πρόταση του Επιτρόπου Μετανάστευσης Δημήτρη Αβραμόπουλου για τη δημιουργία κοινής ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, η οποία σε δεύτερη φάση θα αντικαταστήσει τη Frontex και στην οποία θα συμμετάσχουν και τα 28 κράτη- μέλη.

Η πρόταση Αβραμόπουλου θα τεθεί και στη Σύνοδο Κορυφής, που ξεκινά την Πέμπτη 17 του μήνα. Η υλοποίηση της ωστόσο αποτελεί ένα μεσοπρόθεσμο ζήτημα, καθώς στη συνέχεια θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωκοινοβούλιο.

Οι πιέσεις ιδιαίτερα από τη Γερμανία για τη φύλαξη των ελληνικών -και ευρωπαϊκών- συνόρων αυξάνονται, καθώς στο Βερολίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επικρατεί η άποψη πως τα ελληνικά σύνορα είναι… σουρωτήρι.

Στην Αθήνα υπάρχει προβληματισμός για τη δραστηριοποίηση της ενισχυμένης Frontex άνευ της έγκρισης κρατών- μελών, καθώς και για τη δημιουργία της κοινής ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής-ακτοφυλακής, λόγω του ερωτήματος εάν αυτή η δύναμη θα μπορεί να λάβει αποφάσεις για κοινές περιπολίες με Τουρκία στο Αιγαίο χωρίς την έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης. Υπάρχουν όμως και φωνές που υποστηρίζουν ότι με τον τρόπο αυτό η ΕΕ αναλαμβάνει τη φύλαξη των ελληνικών συνόρων ως ευρωπαϊκά, ταύτιση που η Αθήνα επιθυμεί ως επιχείρημα έναντι της γείτονος.

Το κύριο θέμα όμως που αναμένεται να απασχολήσει τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης είναι η Τουρκία, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ θα έχουν νέα κοινή συνάντηση με τον Τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου με τον οποίο θα έχει κατ ιδίαν συνομιλίες και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Η ΕΕ έχει υποσχεθεί στην Άγκυρα τρία δις και το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων, όμως περιμένει από την τουρκική πλευρά τα πρώτα δείγματα γραφής όσον αφορά στη διαχείριση του προσφυγικού, με την ελληνική θέση για τη δημιουργία hot spots επί τουρκικού εδάφους να έχει πλέον υποστηρικτές μεταξύ των 28.

Αυτό δε σημαίνει πως δεν αναμένεται και από την ελληνική πλευρά μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου να έχει παρουσιάσει τα δικά της αποτελέσματα όσον αφορά στη δημιουργία των hot spots σε ελληνικά νησιά κλπ. Για αυτό και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα επισκεφθεί Χίο και Λέρο πριν μεταβεί στις Βρυξέλλες.

Ανθρώπινα μπαλάκια μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών

Η μετεγκατάσταση των προσφύγων και η κατανομή τους μεταξύ των χωρών της ΕΕ αποτελεί μία ακόμη… πονεμένη ιστορία, με τα κράτη- μέλη να τους μετατρέπουν σε ανθρώπινα μπαλάκια.

Το γεγονός ότι η κ.Μέρκελ στο συνέδριο των Χριστιανοδημοκρατών υποσχέθηκε ότι θα μειωθεί ο αριθμός των προσφύγων που θα υποδεχθεί η Γερμανία ενδίδοντας στις εσωκομματικές πιέσεις, προκαλεί ανησυχία καθώς Γερμανία, Αυστρία και Σουηδία ήταν οι πιο θετικές χώρες όσον αφορά στην υποδοχή προσφύγων, συγκροτώντας εν προκειμένω μία συμμαχία με Ελλάδα και Ιταλία, τις δύο πρώτες χώρες υποδοχής εκ των πραγμάτων, αλλά και αυτές που επιβαρύνονται περισσότερο από τη Συμφωνία του Δουβλίνου, η συζήτηση για αλλαγή της οποίας προχωρά με τους συνήθεις αργόσυρτους ευρωπαϊκούς ρυθμούς.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο για τη μετεγκατάσταση προσφύγων κινδυνεύει άλλωστε να εξελιχθεί σε ανέκδοτο. Και αυτό καθώς το σχέδιο αφορά τη μετεγκατάσταση 160.000 προσφύγων και μέχρι στιγμής έχουν μετεγκατασταθεί 200. Όπως έχει πει και ο Γιούνκερ, με αυτό το ρυθμό ο στόχος θα επιτευχθεί το 2100.

Στο Ευρωκοινοβούλιο, που έχει στο ζήτημα αυτό μία πιο συνολική, ευρωπαϊκή οπτική από ότι το συμβούλιο υπουργών και η Σύνοδος, όπου συγκρούονται τα εθνικά συμφέροντα (όπως τα εννοεί κάθε κράτος μέλος, συχνά με στενό τρόπο) εισηγήτρια για το θέμα της μετεγκατάστασης είναι η Σκα Κέλλερ των Πρασίνων, γνωστή στο ευρύ ευρωπαϊκό κοινό από την υποψηφιότητα της για την προεδρία της Κομισιόν, η οποια έχει μία σαφή ανθρωπιστική στάση.

Η δε πρόταση της Κομισιόν για τροποποίηση της Συμφωνίας του Δουβλίνου, η οποία ορίζει πως τις αιτήσεις ασύλου εξετάζουν οι πρώτες χώρες στις οποίες φτάνουν οι πρόσφυγες, δηλαδή Ελλάδα και Ιταλία, αναμένεται μόλις το Μάρτιο. Την εισήγηση από πλευράς Ευρωβουλής κάνει η Σεσίλια Βίκστρομ των Φιλελεύθερων, η οποια αρέσκεται να παρομοιάζει τη Συμφωνία του Δουβλίνου με ελβετικό τυρί- έκφραση που ο πρόεδρος του ALDE Γκι Φερχόφσταντ είχε χρησιμοποιήσει για τα ελληνικά σύνορα.

Εν τω μεταξύ οι αιτούντες άσυλο το πρώτο τρίμηνο του 2015 ήταν 200.000 και μεχρι τον Οκτώβριο είχαν φτάσει τους 800.000. Εφόσον συνεχιστούν οι προσφυγικές ροές με αυτό το ρυθμό, θα πραγματοποιούνται 4.500 αφίξεις καθημερινά, κυρίως μέσω Ελλάδας.

Το πιθανότερο είναι η Ευρωβουλή να κάνει θετική εισήγηση για το θέμα της μετεγκατάστασης και της αλλαγής της Συμφωνίας του Δουβλίνου, αλλά στο συμβούλιο υπουργών και τη Σύνοδο να υπάρξουν αρνητικές φωνές.

Το προσφυγικό αναδεικνύει για άλλη μία φορά και το διαχωρισμό της Ευρώπης όχι μόνο μεταξύ Βορρά και Νότου, αλλά και μεταξύ των χωρών της Δύσης και αυτών της πρώην ανατολικής Ευρώπης, καθώς οι τελευταίες δείχνουν να μην αποδέχονται την αρχή της αλληλεγγύης.

Για παράδειγμα, η Σλοβακία, στην οποία έχει ζητηθεί να υποδεχθεί μόλις 800 πρόσφυγες, δε δέχεται και απειλεί ότι θα πάει στο Ευρωδικαστήριο. Το πιθανότερο είναι να χάσει, όμως η στάση αυτή των ανατολικών χωρών εντείνει την πίεση ευρωσκεπτικιστικών και ξενοφοβικών κομμάτων στο εσωτερικό των δυτικών χωρών.

Οι Βρυξέλλες έχουν βέβαια ένα όπλο απέναντι στην απροθυμία χωρών να συμμορφωθούν: Τον εκβιασμό με τα κοινοτικά κονδύλια. Είναι όμως λύση να απειληθούν οι χώρες αυτές με αντίποινα πχ η Πολωνία με τις αγροτικές επιδοτήσεις;

Στο πλαίσιο του προσφυγικού διεξάγεται παράλληλα και μία ακόμη συζήτηση για την υιοθέτηση της οδηγίας για τα δεδομένα των επιβατών (PNR Directive) με επιχείρημα την καλύτερη συνεργασία κατά της τρομοκρατίας. Πλέον υπέρ της υιοθέτησης είναι και η Γαλλία στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων και το ζήτημα είναι η κοινή χρήση των στοιχείων και ο χρόνος για τον οποίο αυτά θα κρατούνται σε αρχεία, με το εξάμηνο.

Υπέρ της υιοθέτησης τάσσεται το ΕΛΚ, όπως λέει η ευρωβουλευτής Ελίζα Βόζενμπεργκ. Υπάρχει όμως και η ανησυχία για σύνδεση του προσφυγικού με την τρομοκρατία και αξιοποίηση της σύνδεσης αυτής από ακραίες συντηρητικές φωνές, όπως δείχνει και η σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη προς την Κομισιόν με αφορμή δηλώσεις της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας Φεντερίκας Μοντγκερίνι.

πηγή φωτογραφίας: sooc