Η Νέα Καληδονία ανακηρύσσεται κράτος, αλλά θα παραμείνει γαλλική

Η Γαλλία ανακοίνωσε μια «ιστορική» συμφωνία με τη Νέα Καληδονία, βάσει της οποίας το υπερπόντιο έδαφος –που πέρυσι συγκλονίστηκε από φονική αυτονομιστική βία– θα παραμείνει γαλλικό, αλλά θα ανακηρυχθεί νέο κράτος.

«Ένα Κράτος της Νέας Καληδονίας εντός της Δημοκρατίας: είναι ένα στοίχημα εμπιστοσύνης», έγραψε σε ανάρτησή του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter) το Σάββατο, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία «ιστορική».

Υποδεχόμενος στη συνέχεια τους υπογράφοντες της συμφωνίας, ο πρόεδρος δήλωσε: «Ύστερα από δύο συμφωνίες και τρία δημοψηφίσματα, η Νέα Καληδονία, μέσω όσων υπογράψατε, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για το μέλλον της, σε μια ειρηνική σχέση με τη Γαλλία».

Ο Μακρόν, όπως σημειώνει ο Guardian, είχε καλέσει σε συνομιλίες προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο ανάμεσα στις δυνάμεις που είναι πιστές στη Γαλλία και σε εκείνες που επιδιώκουν την ανεξαρτησία. Αιρετοί αξιωματούχοι της Νέας Καληδονίας, καθώς και πολιτικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί εκπρόσωποι, συγκεντρώθηκαν κοντά στο Παρίσι για να διαμορφώσουν ένα νέο συνταγματικό πλαίσιο.

Ύστερα από 10 ημέρες διαβουλεύσεων, τα εμπλεκόμενα μέρη συμφώνησαν στη δημιουργία ενός «Κράτους της Νέας Καληδονίας».

Ο Μανουέλ Βαλς, υπουργός Υπερπόντιων Εδαφών, χαρακτήρισε τη συμφωνία «έξυπνο συμβιβασμό» που διατηρεί τους δεσμούς της Νέας Καληδονίας με τη Γαλλία, προσφέροντας παράλληλα μεγαλύτερη κυριαρχία στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Ειρηνικού.

Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού, χαρακτήρισε τη συμφωνία του Σαββάτου – η οποία τελεί ακόμη υπό την έγκριση του Κοινοβουλίου και της κάλπης – ως συμφωνία «ιστορικών διαστάσεων».

Προτεραιότητα πλέον αποτελεί η οικονομική ανάκαμψη της Νέας Καληδονίας. Οι περσινές ταραχές, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 14 ανθρώπους, εκτιμάται ότι κόστισε στο έδαφος 2 δισ. ευρώ (2,3 δισ. δολάρια), μειώνοντας κατά 10% το ΑΕΠ του, σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο.

Η αντιπαράθεση των Κανάκ με το γαλλικό κράτος

Η Νέα Καληδονία, με πληθυσμό περίπου 270.000 κατοίκους και απόσταση σχεδόν 17.000 χιλιομέτρων από το Παρίσι, είναι μία από τις υπερπόντιες περιοχές που εξακολουθούν να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της Γαλλίας.

Η περιοχή διοικείται από το Παρίσι από τα μέσα του 19ου αιώνα, όμως πολλοί ιθαγενείς Κανάκ εξακολουθούν να αντιδρούν στην εξουσία της Γαλλίας επί των νησιών τους και ζητούν μεγαλύτερη αυτονομία ή πλήρη ανεξαρτησία.

Ταραχές ξέσπασαν τον Μάιο του 2024 όταν το Παρίσι πρότεινε να δοθεί δικαίωμα ψήφου σε χιλιάδες μη ιθαγενείς, μακροχρόνιους κατοίκους. Οι Κανάκ φοβήθηκαν πως κάτι τέτοιο θα τους καθιστούσε μόνιμη μειονότητα, εξανεμίζοντας τις ελπίδες τους για ανεξαρτησία.

Στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας, το δικαίωμα ψήφου στη Νέα Καληδονία θα περιορίζεται σε όσους κατοικούν στο αρχιπέλαγος τουλάχιστον επί 10 έτη.

Το τελευταίο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Νέας Καληδονίας διεξήχθη το 2021, ωστόσο μποϊκοταρίστηκε από τις υπέρ της ανεξαρτησίας δυνάμεις, λόγω του αντίκτυπου της πανδημίας Covid-19 στον πληθυσμό των Κανάκ.

Ήταν το τρίτο δημοψήφισμα από το 2018, όλα τα οποία απέρριψαν την ανεξαρτησία. Παρ’ όλα αυτά, μετά το δημοψήφισμα του 2021 η πολιτική κατάσταση στο αρχιπέλαγος έχει περιέλθει σε αδιέξοδο.

Τι προβλέπει η συμφωνία για “Κράτος της Νέας Καληδονίας”

Ο πρόεδρος Μακρόν είχε δηλώσει στις αρχές Ιουνίου πως επιθυμεί ένα «νέο σχέδιο» για τη Νέα Καληδονία.

Η 13σέλιδη συμφωνία που ανακοινώθηκε το Σάββατο προβλέπει την καθιέρωση της υπηκοότητας της Νέας Καληδονίας, με δυνατότητα διατήρησης και της γαλλικής υπηκοότητας ταυτόχρονα.

Βάσει της συμφωνίας, το «Κράτος της Νέας Καληδονίας» θα κατοχυρωθεί στο γαλλικό Σύνταγμα, και άλλα κράτη θα μπορούν να το αναγνωρίσουν ως τέτοιο.

Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης ένα σύμφωνο οικονομικής και δημοσιονομικής ανάκαμψης, το οποίο προβλέπει την αναβάθμιση των δυνατοτήτων επεξεργασίας νικελίου της περιοχής.

Τα δύο σώματα του γαλλικού Κοινοβουλίου αναμένεται να συνέλθουν το τέταρτο τρίμηνο του 2025 για να εγκρίνουν τη συμφωνία, η οποία θα τεθεί σε δημοψήφισμα στη Νέα Καληδονία το 2026.