Η περιφρόνηση του Τραμπ για την Ευρώπη στο μανιφέστο 33 σελίδων

“Η Αμερική Μόνη της” θα μπορούσε να είναι η σύνοψη της νέας Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, ενός ασυνήθιστου εγγράφου που δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή και παρουσιάζει τις βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης Τραμπ στην εξωτερική πολιτική.

Σε ένα 33σέλιδο κείμενο γεμάτο καταγγελίες και βαρύγδουπη ρητορική, που παρουσιάζεται ως η επιτομή του “Πρώτα η Αμερική”, το έγγραφο περιφρονεί την Ευρώπη με υπαινιγμούς που φτάνουν στα όρια του ρατσισμού, παραδέχεται ότι οι ΗΠΑ θα χρειαστεί να μοιραστούν ισχύ με την Κίνα και αναζητά νέους εταίρους στο Δυτικό Ημισφαίριο — όπου η Ουάσιγκτον παραμένει ουσιαστικά μόνη. Κατά στιγμές, το ύφος του φλερτάρει με το χιουμοριστικό, αν και τα διακυβεύματα είναι οτιδήποτε άλλο παρά αστεία.

«Οι μέρες που οι ΗΠΑ “κουβαλούσαν στις πλάτες τους όλον τον κόσμο”, σαν τον μυθικό Άτλαντα, έχουν τελειώσει», αναφέρεται στο κείμενο, χωρίς όμως να είναι σαφές αν αυτό περιγράφει το παρελθόν ή καθορίζει μια νέα πολιτική. Ο ρόλος που επιδιώκουν τώρα για την Αμερική είναι εξίσου ασαφής: όχι ο απόλυτος κυρίαρχος, αλλά ένας παίκτης που γρυλίζει προς τους ανταγωνιστές.

“Καθώς οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν την ιδέα ότι μπορούν να κυριαρχούν μόνες τους στον κόσμο, οφείλουμε να αποτρέψουμε την παγκόσμια κυριαρχία άλλων δυνάμεων”, αναφέρει το κείμενο. “Η υπερβολική επιρροή των μεγαλύτερων, πλουσιότερων και ισχυρότερων κρατών αποτελεί μια διαχρονική πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων”. Η θεαματική άνοδος της Κίνας, προσθέτει, έγινε εις βάρος των ΗΠΑ — με ελάχιστη αναφορά βέβαια, όπως σημειώνει το CNN, στον ρόλο που έπαιξαν τα φτηνά κινεζικά προϊόντα στη βελτίωση του αμερικανικού βιοτικού επιπέδου επί δεκαετίες. Σύμφωνα με το έγγραφο, η άνοδος αυτή μπορεί απλώς να περιοριστεί, όχι να ανακοπεί πλήρως.

Ο Λευκός Οίκος ελπίζει ότι θα βρει νέους συμμάχους εντός συνόρων αλλά μάλλον θα διαψευστεί. Το “Μανιφέστο Τραμπ” επαναφέρει την παλιά άποψη ότι οι ΗΠΑ πρέπει να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στην περιοχή τους. Το έγγραφο αποσιωπά επίσης το πόσο ελάχιστους ισχυρούς συμμάχους έχουν οι ΗΠΑ στον νότο, την ώρα που απειλούν με στρατιωτικά χτυπήματα τα καρτέλ και απονέμουν χάρη στον πρώην πρόεδρο της Ονδούρας.

Το 33σέλιδο κείμενο περιέχει βαρύγδουπες διατυπώσεις και ειρωνικές αναφορές, αλλά στερείται ουσιαστικών ιδεών.

Το κείμενο, γράφει το αμερικανικό δημοσίευμα, θυμίζει μια ακαδημαϊκά “γυαλισμένη” εκδοχή των μακροσκελών μονολόγων του Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο. Και προς το τέλος, “ξεθυμαίνει απότομα”, έπειτα από περίπου 200 λέξεις που σχεδόν υπονοούν ότι αυτό που πραγματικά μετρά στην Αφρική είναι οι πόροι της — και τίποτε άλλο.

Ευρώπη: Ο αγαπημένος στόχος της αμερικανικής Δεξιάς

Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό σημείο του εγγράφου στρέφεται προς τον αγαπημένο στόχο της αμερικανικής δεξιάς: την Ευρώπη. Οι αναφορές θυμίζουν έντονα την ομιλία του αντιπροέδρου Τζ. Ντ. Βανς στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, όταν κατηγόρησε — χωρίς καμία τεκμηρίωση — τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι καταπνίγουν την ελευθερία λόγου και τη δημοκρατία, ενώ “σακατεύουν” τις οικονομίες τους με υπερβολική ρύθμιση. Το κείμενο φτάνει να ισχυρίζεται ότι οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν καν να εκφράσουν την επιθυμία τους για ειρήνη με τη Ρωσία — μια στρεβλή και επικίνδυνα απλουστευτική ανάγνωση μιας ηπείρου που προσπαθεί να αποφύγει μια νέα σύρραξη.

Σε μια ακόμη πιο ανησυχητική στροφή, η στρατηγική υιοθετεί τη ρατσιστική θεωρία της “μεγάλης αντικατάστασης”, υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη απειλείται με “εξαφάνιση της πολιτισμικής της ταυτότητας”.

“Είναι πολύ πιθανό σε λίγες δεκαετίες ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ να έχουν πλειοψηφικά μη ευρωπαϊκό πληθυσμό”. Με άλλα λόγια: η Ευρώπη θα γίνει λιγότερο λευκή και συνεπώς — σύμφωνα με το κείμενο — λιγότερο αξιόπιστη ως σύμμαχος “σε 20 χρόνια ή λιγότερο”. Το έγγραφο φτάνει μάλιστα στο σημείο να προτείνει “καλλιέργεια αντίστασης στην τρέχουσα πορεία της Ευρώπης μέσα στα ίδια τα ευρωπαϊκά κράτη”, υπονοώντας απροκάλυπτα ανάμειξη στις εσωτερικές τους υποθέσεις.

Η Ρωσία, προβλέψιμα, δεν υφίσταται αντίστοιχη κριτική και παρουσιάζεται ως χώρα με την οποία οι ΗΠΑ πρέπει να επιδιώξουν “στρατηγική σταθερότητα”. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται όχι ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, αλλά ως “μεσολαβητής” ανάμεσα στη Ρωσία και στα ευρωπαϊκά κράτη — μια εντυπωσιακά διαστρεβλωμένη αποτύπωση της πραγματικότητας. Το κείμενο επιτίθεται και σε “Ευρωπαίους αξιωματούχους με ανεδαφικές προσδοκίες για τον πόλεμο”, ισχυριζόμενο — ψευδώς — ότι οι κυβερνήσεις τους καταπνίγουν τη λαϊκή επιθυμία για ειρήνη μέσω λογοκρισίας.

Η ειρωνεία είναι έκδηλη όταν στη συνέχεια το έγγραφο κατηγορεί την Ευρώπη ότι φοβάται να υπερασπιστεί τον εαυτό της — αγνοώντας τον τρόπο με τον οποίο ο Τραμπ έχει “κανακέψει” τον Πούτιν, του οποίου η οικονομία είναι μικρότερη από της Ιταλίας και του οποίου ο στρατός δεν καταφέρνει να νικήσει καν τον ασθενέστερο γείτονά του.

Η προτεραιότητα που διατυπώνεται είναι: “Άμεση παύση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία”, επαναφορά “στρατηγικής σταθερότητας” με τη Ρωσία και διασφάλιση της “επιβίωσης της Ουκρανίας” χωρίς να εξηγεί πώς θα επιτευχθεί αυτό,

Τελικά, όπως γράφει το CNN, πρόκειται για ένα αφοπλιστικό “αστείο” έγγραφο για μια τόσο σοβαρή ιστορική στιγμή. Περιγράφει την πολιτική Τραμπ ως “πραγματιστική χωρίς να είναι πραγματιστής, ρεαλιστική χωρίς να είναι ρεαλιστική, με αρχές χωρίς να είναι ιδεαλιστική, ισχυρή χωρίς να είναι πολεμοχαρής και συγκρατημένη χωρίς να είναι ειρηνιστική” — έναν κυκεώνα αντιφάσεων.

Και, σαν προϊόν μιας εποχής διαρκών πολιτισμικών συγκρούσεων, ο Λευκός Οίκος μοιάζει να έχει σβήσει με κόκκινο μαρκαδόρο κάθε έννοια που δεν του ταιριάζει, καταλήγοντας σε ένα συνονθύλευμα λέξεων που διαφημίζει ουσιαστικά την εγκατάλειψη αρχών και συμμαχιών δεκαετιών.