Η σύνοδος στην Κίνα έδειξε ότι ο Τραμπ χάνει έδαφος

Ο Τραμπ ξέσπασε αργά το βράδυ της Τρίτης  –  ώρα ΗΠΑ – στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την ώρα που προβάλλονταν τηλεοπτικά πλάνα του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ να φιλοξενεί ηγέτες της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας σε μια εντυπωσιακή στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο.

«Παρακαλώ δώστε τους θερμότερους χαιρετισμούς μου στον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, καθώς συνωμοτούν εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής», έγραψε ο Τραμπ σε μήνυμά του προς τον Σι.

Η ανάρτηση στο Truth Social που ακούστηκε σε όλο τον κόσμο σήμαινε ένα πράγμα: αν οι δύο μεγάλες συγκεντρώσεις ηγετών από την Κίνα, εχθρών των ΗΠΑ αλλά και πρώην συμμάχων της, είχαν στόχο να προκαλέσουν προσωπική προσβολή στον Αμερικανό πρόεδρο, τα κατάφεραν απόλυτα. Και ανέδειξαν τη ματαιότητα των προσπαθειών του να υποτάξει τους πραγματικούς «σκληρούς» της διεθνούς πολιτικής στη γοητεία του «art of the deal» και στις δηλώσεις του ότι οι στενές του προσωπικές σχέσεις με αυτούς τους ηγέτες μπορούν να αποδειχθούν καθοριστικές.

Ο Σι, με τον Κιμ και τον Πούτιν στο πλευρό του, συγκεντρώθηκαν στο Πεκίνο για την παρέλαση. Ο Τραμπ είχε συναντηθεί με τον Πούτιν στην Αλάσκα τον περασμένο μήνα, αλλά η θερμή υποδοχή με το κόκκινο χαλί δεν απέδωσε καμία πρόοδο για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Πούτιν αψήφησε τις ελπίδες του Τραμπ, κλιμακώνοντας τις επιθέσεις σε αμάχους και καθυστερώντας τις συνομιλίες με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Οι σύνοδοι κορυφής της πρώτης θητείας του Τραμπ με τον Κιμ ήταν εξίσου αποτυχημένες· ο Βορειοκορεάτης ηγέτης διαθέτει τώρα περισσότερα πυρηνικά όπλα από ό,τι πριν από την «διπλωματία» του Τραμπ.

Το διαδικτυακό παραλήρημα του Αμερικανού προέδρου συνέχισε υπενθυμίζοντας ότι οι Αμερικανοί είχαν υποστεί βαριές απώλειες στον αγώνα κατά ενός κοινού εχθρού, της ιαπωνικής αυτοκρατορίας, της οποίας η ήττα πριν από 80 χρόνια τιμήθηκε στο Πεκίνο την Τετάρτη.

«Πολλοί Αμερικανοί πέθαναν στην πορεία της Κίνας για Νίκη και Δόξα. Ελπίζω ότι τιμώνται και θυμούνται δικαίως για το Θάρρος και τη Θυσία τους!», έγραψε ο Τραμπ.

Η ειρωνεία είναι ότι η οργή του Τραμπ ξέσπασε ακριβώς επειδή οι τελευταίες ημέρες στην Κίνα χαρακτηρίστηκαν από το είδος του θεαματικού θεάτρου που ο ίδιος λατρεύει.

Ωστόσο, η συνάθροιση αντιδυτικών δυνάμεων στην Τιαντζίν και το Πεκίνο στοχεύει σε κάτι περισσότερο από το να “εκνευρίσει” τον Τραμπ. Είναι μια προειδοποίηση ότι οι πολιτικές της δεύτερης θητείας του Τραμπ, βασισμένες σε εμπορικούς εκβιασμούς, εκφοβισμό μικρότερων χωρών και τον εθνικισμό του «Πρώτα η Αμερική», μπορεί να γυρίζουν μπούμερανγκ.

«Η Κίνα αξιοποιεί τα λάθη που κάνουν οι ΗΠΑ», δήλωσε στο CNN η Τζάκι Σ.Χ. Γουόνγκ, επίκουρη καθηγήτρια διεθνών σπουδών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Σάρτζα.

Η Κίνα δοκιμάζει εναλλακτικές παγκόσμιες συμμαχίες

Κάποιες από τις πιο κινδυνολογικές αναλύσεις για τη δημιουργία ενός νέου άξονα Κίνας–Ρωσίας εναντίον των ΗΠΑ είναι υπερβολικές. Τα κράτη που συμμετείχαν στη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στην κινεζική πόλη Τιαντζίν δεν έχουν ούτε αμυντικές συμφωνίες ούτε κοινή οικονομική κυριαρχία συγκρίσιμη με του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ.

Οι εδαφικές εντάσεις Κίνας–Ινδίας αναζωπυρώνονται περιοδικά. Η Μόσχα μπορεί να χρειάζεται τη βοήθεια της Κίνας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά το Κρεμλίνο ακόμα δυσκολεύεται να αποδεχτεί τον ρόλο της «μικρότερης υπερδύναμης». Και παρά τον σιδερένιο έλεγχο του Κομμουνιστικού Κόμματος, η Κίνα αντιμετωπίζει εσωτερικές πολιτικές και οικονομικές πιέσεις, που φαίνονται από τις τακτικές εκκαθαρίσεις ανώτατων αξιωματούχων και στρατιωτικών.

Όμως, οι πρόσφατες τελετές είναι μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της Κίνας να επιδείξει τη νέα της ισχύ και να δοκιμάσει εναλλακτικές παγκόσμιες συμμαχίες και συστήματα, καθώς επιδιώκει να ξεπεράσει τη Δύση. Συγκεντρώνοντας ηγέτες από την Ασία, τη Μέση Ανατολή και αλλού, έδειξε ότι ένα μπλοκ μπορεί να αμφισβητήσει την παγκόσμια επιρροή των ΗΠΑ σε πολλά μέτωπα.

Η άνοδος της Ανατολής και τα λάθη του Τραμπ

Οκτώ δεκαετίες μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είναι φυσικό οι θεσμοί που γεννήθηκαν από τη φρίκη να χρειάζονται ανανέωση. Η άνοδος πολυπληθών αναπτυσσόμενων χωρών ήταν πάντα αναμενόμενο ότι θα απειλούσε την αμερικανική ηγεμονία και το δυτικοκρατούμενο διεθνές σύστημα.

Ωστόσο, οι επιλογές του Τραμπ στους πρώτους οκτώ μήνες της δεύτερης θητείας του επιταχύνουν τη μετατόπιση ισχύος προς την Ανατολή, ενισχύοντας την προσπάθεια του Σι να αναβιώσει την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία της Κίνας. Οι επιθέσεις του Τραμπ σε συμμάχους και η απαξίωση των αμερικανικών προγραμμάτων εξωτερικής βοήθειας προκαλούν αγανάκτηση ακόμη και σε πρώην φίλους της Ουάσινγκτον, που πλέον στρέφονται σε εναλλακτικές υπερδυνάμεις.

Κατά ειρωνικό τρόπο, η μεγαλύτερη δύναμη που υπονομεύει τη Δύση είναι ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας που εγγυήθηκε για γενιές την ελευθερία και τη δημοκρατία.

Πολλές κινήσεις του Τραμπ, με στόχο να επιδείξει την ισχύ των ΗΠΑ, τελικά την αποδυναμώνουν. Η εμπορική του επίθεση κατά του Πεκίνου βρήκε απέναντι το μόνο έθνος έτοιμο να απορροφήσει το οικονομικό κόστος για να βλάψει τις ΗΠΑ. Και τώρα διαπιστώνει ότι το Πεκίνο κρατάει το «χαρτί Τραμπ»: τον έλεγχο ενός μεγάλου μέρους των σπάνιων γαιών που χρειάζονται οι ΗΠΑ για την τεχνολογία και τις στρατιωτικές εφαρμογές.

Οι απρόβλεπτες επιθέσεις δασμών στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ και οι παρεμβάσεις στη Fed ενισχύουν τον κινεζικό ισχυρισμό ότι εκείνη, και όχι οι ΗΠΑ, είναι η σταθερή υπερδύναμη στην οποία μπορεί να βασιστεί ο κόσμος.

Χαρακτηριστική ήταν η θερμή υποδοχή στον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, που παλιότερα ο Τραμπ θεωρούσε στενό του σύμμαχο. Οι κινήσεις του προέδρου (όπως οι δασμοί 50% στις ινδικές εισαγωγές) έφεραν πιο κοντά την Ινδία με την Κίνα και τη Ρωσία.

Ο Πούτιν, μάλιστα, «έκλεψε τη δόξα» του Τραμπ, προσκαλώντας τον Μόντι στη λιμουζίνα του στο Πεκίνο, μπροστά στις κάμερες.

Η αμφισβήτηση της αμερικανικής ισχύος

Παρά τις αποτυχίες, ο Τραμπ συνεχίζει να διακηρύσσει ότι η Αμερική είναι «η πιο hot χώρα στον κόσμο αυτή τη στιγμή».

Εν τω μεταξύ, προσπαθεί να δείξει σκληρότητα με άλλες κινήσεις, όπως η στρατιωτική επιχείρηση στη Βενεζουέλα που σκότωσε 11 άτομα ή η απειλή αποστολής της Εθνοφρουράς στο Σικάγο, επιχειρώντας να κανονικοποιήσει τη χρήση του στρατού σε εσωτερικές υποθέσεις.

Παρά ταύτα, έχει πετύχει ορισμένες νίκες: τα έσοδα από δασμούς αυξάνονται, το ΝΑΤΟ αύξησε τις αμυντικές δαπάνες, και εξακολουθεί να θεωρείται ο μόνος ηγέτης που ίσως καταφέρει να φέρει όλους στο τραπέζι για την ειρήνη στην Ουκρανία.

Όμως, η «πρεμιέρα» της Κίνας ως παγκόσμιας υπερδύναμης δείχνει ότι για τις ΗΠΑ είναι κρίσιμο ο Τραμπ να επικρατήσει στον εμπορικό πόλεμο.