ΗΠΑ: Τρία συμπεράσματα από τη συμφωνία για το shutdown

Μετά την υπερκομματική ψήφιση του Κογκρέσου για τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, το μακροβιότερο “λουκέτο” (shutdown) στην ιστορία των ΗΠΑ δείχνει να φτάνει στο τέλος του.

Οι χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι που είχαν τεθεί σε αναγκαστική άδεια επιστρέφουν στις δουλειές τους. Εκείνοι που κρίθηκαν “απαραίτητοι” και συνέχισαν να εργάζονται χωρίς μισθό, θα αρχίσουν ξανά να πληρώνονται, μαζί με τα δεδουλευμένα.

Οι πτήσεις στις ΗΠΑ θα επιστρέψουν σε μια υποφερτή κανονικότητα. Η επισιτιστική βοήθεια προς τους χαμηλόμισθους θα ξαναρχίσει. Τα εθνικά πάρκα θα ανοίξουν ξανά.

Οι μικρές, αλλά και μεγάλες ταλαιπωρίες που προκάλεσε το λουκέτο για εκατομμύρια Αμερικανούς τελειώνουν. Όμως οι πολιτικές συνέπειες αυτής της πρωτοφανούς αναμέτρησης θα συνεχίσουν να πλανώνται, ακόμη κι αν η κυβέρνηση επιστρέφει σε ρυθμούς εργασίας.

Τρία είναι τα βασικά συμπεράσματα τώρα που φαίνεται πως διαγράφεται η έξοδος από την κρίση.

Οι Δημοκρατικοί διχασμένοι

Στο τέλος, οι Δημοκρατικοί έκλεισαν πρώτοι το μάτι. Ή, έστω, αρκετοί κεντρώοι, απερχόμενοι ή πολιτικά ευάλωτοι γερουσιαστές ώστε να δώσουν στους Ρεπουμπλικανούς την πλειοψηφία που χρειάζονταν για να ξανανοίξει η κυβέρνηση.

Για όσους ψήφισαν μαζί με τους Ρεπουμπλικανούς, το κόστος του shutdown είχε γίνει δυσβάστακτο. Για άλλους, η υποχώρηση θεωρήθηκε προδοσία.

«Δεν μπορώ να στηρίξω μια συμφωνία που αφήνει εκατομμύρια Αμερικανούς να αναρωτιούνται πώς θα πληρώσουν την υγεία τους ή αν μπορούν καν να αρρωστήσουν», δήλωσε ο γερουσιαστής Μαρκ Γουόρνερ από τη Βιρτζίνια.

Ο τρόπος με τον οποίο τελειώνει αυτό το shutdown ανοίγει ξανά παλιές πληγές ανάμεσα στη ριζοσπαστική βάση του κόμματος και το μετριοπαθές, θεσμικό του κέντρο. Οι διαχωριστικές γραμμές βαθαίνουν, μόλις λίγες μέρες μετά τις εκλογικές νίκες των Δημοκρατικών στη Βιρτζίνια και το Νιου Τζέρσεϊ.

Οι Δημοκρατικοί είχαν ήδη εξοργιστεί με τις περικοπές προγραμμάτων και τη μείωση της ομοσπονδιακής απασχόλησης που επέβαλαν οι Ρεπουμπλικανοί. Κατηγορούν τον Ντόναλντ Τραμπ ότι δοκιμάζει και ξεπερνά τα όρια της προεδρικής εξουσίας, οδηγώντας τη χώρα προς έναν αυταρχικό ορίζοντα.

Για την αριστερή πτέρυγα, το shutdown ήταν μια ευκαιρία να χαραχθεί μια γραμμή άμυνας. Τώρα που η κυβέρνηση ανοίγει ξανά χωρίς ουσιαστικές παραχωρήσεις ή περιορισμούς για τον Τραμπ, πολλοί το βλέπουν ως χαμένη μάχη κι αυτό είναι κάτι που εξοργίζει.

Η σκληρή γραμμή του Τραμπ αποδίδει

Κατά τη διάρκεια των 40 ημερών του shutdoen, ο Τραμπ ταξίδεψε στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Ασία. Έπαιξε γκολφ, πέρασε χρόνο στις ιδιοκτησίες του, φιλοξενώντας ακόμη και μια πολυτελή φιλανθρωπική βραδιά τύπου «Γκρέιτ Γκάτσμπι» στο Μαρ-α-Λάγκο.

Αυτό που δεν έκανε ήταν να πιέσει το κόμμα του να συμβιβαστεί. Και, τελικά, όπως γράφει το BBC, αυτή η αδιαλλαξία φάνηκε να τον ωφελεί.

Ο Λευκός Οίκος συμφώνησε να αποσύρει τις ακαριαίες απολύσεις που είχε προαναγγείλει. Οι Ρεπουμπλικανοί της Γερουσίας υποσχέθηκαν μια ψηφοφορία για τις κρατικές επιδοτήσεις ασφάλισης υγείας, χωρίς ωστόσο να δεσμεύονται για το αποτέλεσμά της.

Στην πράξη, ο Τραμπ δεν έδωσε τίποτα που δεν θα μπορούσε να είχε παραχωρήσει από την πρώτη μέρα. Οι Δημοκρατικοί που τελικά διαφοροποιήθηκαν, παραδέχθηκαν ότι δεν έβλεπαν προοπτική συμφωνίας.

«Δεν λειτουργούσε», είπε ο ανεξάρτητος γερουσιαστής Άνγκους Κινγκ, που συντάσσεται συνήθως με τους Δημοκρατικούς. Η Ζαν Σαχίν από το Νιου Χάμσαϊρ χαρακτήρισε τη συμφωνία της Κυριακής «τη μόνη ρεαλιστική λύση στο τραπέζι».

«Αν περιμέναμε περισσότερο, απλώς θα επιμηκύναμε τον πόνο των Αμερικανών», πρόσθεσε.

Στο παρασκήνιο, κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς περνούσε από το μυαλό του Τραμπ και της ηγεσίας των Ρεπουμπλικανών. Κάποιες στιγμές φαινόταν να αλλάζει στάση, να προτείνει, π.χ., αντικατάσταση των επιδοτήσεων με άμεσες πληρωμές προς τους πολίτες ή ακόμη και να καταργήσει την κοινοβουλευτική τακτική της καθυστέρησης της ψηφοφορίας που δίνει δύναμη στους Δημοκρατικούς.

Όμως, τελικά, οι Ρεπουμπλικανοί έμειναν ενωμένοι και κατάφεραν να πείσουν αρκετούς Δημοκρατικούς ότι δεν υπήρχε περιθώριο υποχώρησης.

Οι επόμενες μάχες

Το ρεκόρ αυτό του shutdown ίσως τελειώνει, αλλά οι πολιτικές ισορροπίες που το προκάλεσαν παραμένουν.

Ο συμβιβασμός που εγκρίθηκε χρηματοδοτεί τη λειτουργία της κυβέρνησης μόνο μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, όσο χρειάζεται δηλαδή για να περάσουν οι γιορτές και λίγες εβδομάδες ακόμη. Μετά, το Κογκρέσο μπορεί να ξαναβρεθεί στο ίδιο αδιέξοδο.

Οι Δημοκρατικοί μπορεί να υποχώρησαν αυτή τη φορά, αλλά δεν πλήρωσαν το πολιτικό κόστος. Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν πτώση της δημοφιλίας του Τραμπ, ενώ το κόμμα τους σημείωσε επιτυχίες στις τοπικές εκλογές της περασμένης εβδομάδας.

Και τώρα, με την αριστερή βάση να κατηγορεί την ηγεσία για αδράνεια και λίγους βουλευτές να στηρίζουν την τωρινή συμφωνία, δεν αποκλείεται νέα σύγκρουση ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του επόμενου έτους. Με την επισιτιστική βοήθεια εξασφαλισμένη μέχρι τον Οκτώβριο, ένα από τα πιο ευαίσθητα σημεία πίεσης έχει ήδη εξαλειφθεί.

Είχαν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από το προηγούμενο κυβερνητικό shutdown, στην πρώτη θητεία του Τραμπ. Το επόμενο, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα αργήσει τόσο.