Ιράν: Ανήλικη νύφη κινδυνεύει με εκτέλεση, αν δεν πληρώσει το ματωμένο τίμημα των 80.000 λιρών

Μια γυναίκα που εξαναγκάστηκε σε παιδικό γάμο, κινδυνεύει να εκτελεστεί στο Ιράν, για τη δολοφονία του κακοποιητικού συζύγου της, εάν δεν καταφέρει να συγκεντρώσει 10 δισεκατομμύρια τομάν (περίπου 80.000 λίρες) ώστε να καταβάλει την “αποζημίωση” στην οικογένεια του θύματος έως τον Δεκέμβριο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα TheGuardian, η 25χρονη Γκόλι Κούχκαν κρατείται εδώ και επτά χρόνια στη φυλακή Γκοργκάν στα βόρεια της χώρας, καταδικασμένη με θανατική ποινή.

Συνελήφθη το 2018 σε ηλικία 18 ετών, κατηγορούμενη για συμμετοχή στη δολοφονία του συζύγου της, και στη συνέχεια καταδικάστηκε σε qisas, δηλαδή σε εκδίκηση εν είδει θανάτου για το έγκλημα που διαπράχθηκε. Αυτό σημαίνει ότι η ποινή της ήταν η θανατική ποινή ως αντίποινα για τη δολοφονία του συζύγου της.

Σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η υπόθεσή της αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των διακρίσεων εις βάρος γυναικών και μειονοτήτων στο Ιράν, όπου ο παιδικός γάμος παραμένει νόμιμο.

Ο Μαχμούντ Αμίρι-Μογαδάμ, από την οργάνωση Iran Human Rights (IHR) με έδρα τη Νορβηγία, δήλωσε, “η Κούχκαν είναι γυναίκα, φτωχή και ανήκει σε εθνοτική μειονότητα – βρίσκεται στην πιο ευάλωτη θέση της ιρανικής κοινωνίας. Η περίπτωσή της συμβολίζει πώς το καθεστώς χρησιμοποιεί τη θανατική ποινή για να επιβάλει τον φόβο και να συντηρήσει τις διακρίσεις“.

Η Κούχκαν προέρχεται από τη μειονότητα των Μπαλούτς (Baluch), μία από τις πλέον περιθωριοποιημένες στο Ιράν, που αντιπροσωπεύει μόλις το 2% του πληθυσμού.

Δεν διαθέτει επίσημα έγγραφα ταυτότητας και παντρεύτηκε τον ξάδελφό της σε ηλικία 12 ετών. Έμεινε έγκυος στα 13 και γέννησε ένα αγόρι.

Σύμφωνα με το IHR, υπέστη χρόνια σωματική και ψυχολογική κακοποίηση. Όταν κάποτε προσπάθησε να δαφύγει και να επιστρέψει στο πατρικό της, ο πατέρας της τής είπε: “Σου έδωσα το χέρι με λευκό φόρεμα· πίσω μπορείς να γυρίσεις μόνο τυλιγμένη σε σάβανο”.

Την ημέρα που σκοτώθηκε ο σύζυγός της, η Κούχκαν τον βρήκε να χτυπά τον πεντάχρονο γιο τους και κάλεσε έναν ξάδελφό της για βοήθεια. Στη συμπλοκή που ακολούθησε, ο σύζυγός της σκοτώθηκε. Η ίδια κάλεσε ασθενοφόρο και ενημέρωσε τις αρχές, όμως συνελήφθη μαζί με τον ξάδελφό της.

Κατά την ανάκριση, χωρίς παρουσία δικηγόρου και υπό πίεση, υπέγραψε ομολογία, παρότι είναι αναλφάβητη. Το δικαστήριο της όρισε δικηγόρο εκ των υστέρων.

Οι δικαστές την καταδίκασαν σε θάνατο δια απαγχονισμού, ωστόσο το ιρανικό δίκαιο επιτρέπει στην οικογένεια του θύματος να χορηγήσει χάρη με αντάλλαγμα χρηματική αποζημίωση.

Οι αρχές της φυλακής διαπραγματεύτηκαν συμφωνία με την οικογένεια του συζύγου: να της χαρίσουν τη ζωή εφόσον πληρώσει 10 δισεκατομμύρια τομάν και εγκαταλείψει το Γκοργκάν. Είναι απίθανο να της επιτραπεί να ξαναδεί τον 11χρονο σήμερα γιο της, που μεγαλώνει με τους γονείς του συζύγου της.

Η Ζίμπα Μπακτιαρί, μέλος της οργάνωσης Bramsh για τα δικαιώματα των γυναικών του Μπαλουχιστάν, τονίζει πως δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη υπόθεση. “Η Κούχκαν δεν είναι εξαίρεση. Οι γυναίκες των Μπαλούτς και γενικά οι γυναίκες στο Ιράν στοχοποιούνται από το καθεστώς. Δεν έχουν φωνή, δεν έχουν δικαιώματα, δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Οι οικογένειες παντρεύουν τα κορίτσια από φτώχεια – δεν μπορούν να τα συντηρήσουν”.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το Ιράν εκτελεί περισσότερες γυναίκες από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Μόνο το 2024, τουλάχιστον 31 γυναίκες εκτελέστηκαν για αδικήματα που σχετίζονταν με ναρκωτικά, φόνο ή «ζητήματα ασφαλείας» – ο μεγαλύτερος αριθμός των τελευταίων 15 ετών.

Το 2025, έχουν ήδη καταγραφεί τουλάχιστον 30 εκτελέσεις γυναικών.

Το 2024, τουλάχιστον 419 άτομα, ανάμεσά τους ένας ανήλικος δράστης και 19 γυναίκες, εκτελέστηκαν για δολοφονίες, ο υψηλότερος αριθμός από το 2010. Μόλις το 12% αυτών των εκτελέσεων ανακοινώθηκε επισήμως. Στην ίδια χρονιά, 649 οικογένειες προτίμησαν τη συγχώρεση αντί της εκτέλεσης.

Η υπόθεση της Κούχκαν έρχεται μετά από εκείνη της Σαμίρα Σαμπζιάν Φαρντ, που καταδικάστηκε σε θάνατο τον Δεκέμβριο του 2023 για τη δολοφονία του άνδρα, που την ανάγκασαν να παντρευτεί στα 15 της. Παρόμοια μοίρα είχαν και οι Φατεμέ Σαλμπεχί και Ζεϊνάμπ Σεκανβάντ, οι οποίες εκτελέστηκαν μετά από αμφιλεγόμενες δίκες χωρίς νομική εκπροσώπηση, έχοντας ομολογήσει εγκλήματα υπό πίεση και βασανισμό.