Ιράν: Χάος και μαζική έξοδος αμάχων από την Τεχεράνη – “Ο αέρας μυρίζει θάνατο”

Η Τεχεράνη βυθίζεται στο χάος καθώς οι ισραηλινές επιδρομές συνεχίζονται, σηματοδοτώντας μία από τις πιο επικίνδυνες φάσεις στη μακροχρόνια εχθρότητα μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Οι πολίτες της ιρανικής πρωτεύουσας ζουν υπό τον διαρκή ήχο εκρήξεων και με τον φόβο μιας νέας επίθεσης, ενώ οι εικόνες απόλυτης αβεβαιότητας και φυγής θυμίζουν ζώνη πολέμου.

Μέσα από μαρτυρίες κατοίκων, ρεπορτάζ του Guardian καταγράφει την αγωνία, τον πανικό και την οργή ενός λαού που βλέπει την καθημερινότητά του να διαλύεται, καθώς η σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ απειλεί να εξελιχθεί σε περιφερειακή ανάφλεξη με απρόβλεπτες συνέπειες.

«Πρόκειται για σφαγή. Οι εκρήξεις δεν σταματούν. Τα παιδιά κλαίνε και φοβόμαστε ότι έχουν σκοτωθεί πολλοί άμαχοι. Ο αέρας μυρίζει θάνατο. Δεν μπορώ να σταματήσω να κλαίω», δήλωσε στο διεθνές μέσο η 25χρονη Ναχίντ (το όνομα ενδέχεται να έχει αλλαχθεί), αναλύτρια χρηματοοικονομικών σε εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου στην Τεχεράνη.

Ήταν λίγο μετά τις 16:00 όταν τα παράθυρα στο σπίτι της Ναχίντ άρχισαν να τρέμουν. Μια ισραηλινή βόμβα έπληξε ένα κτίριο κοντά — δεν μπορούσε να δει πού ακριβώς — και σύντομα το σπίτι της άρχισε να γεμίζει καπνό. Ήταν η τρίτη ημέρα των ισραηλινών βομβαρδισμών στο Ιράν και η κατάσταση στην Τεχεράνη χειροτέρευε συνεχώς.

Την Κυριακή, κάτοικοι της Τεχεράνης άρχισαν να εγκαταλείπουν την πόλη και να κατευθύνονται προς την ύπαιθρο, καθώς οι ισραηλινές επιθέσεις στην ιρανική πρωτεύουσα εντάθηκαν, με βόμβες να πέφτουν τόσο σε κατοικημένες περιοχές όσο και σε κυβερνητικά κτίρια.

Οι Αρχές δεν έδωσαν επίσημο απολογισμό νεκρών, αλλά τουλάχιστον 138 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και εκατοντάδες έχουν τραυματιστεί από τις επιθέσεις στο Ιράν από την Παρασκευή.

Οι βομβαρδισμοί ξεκίνησαν νωρίς το πρωί της Παρασκευής, όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε εκατοντάδες πλήγματα σε μια επιχείρηση που, όπως είπε, αποσκοπούσε στην αποτροπή του Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικό όπλο. Το Ιράν απάντησε γρήγορα με καταιγισμό βαλλιστικών πυραύλων και συνέχισε να χτυπά το Ισραήλ, σκοτώνοντας 10 ανθρώπους, μεταξύ αυτών και τρία παιδιά, σε επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές το βράδυ του Σαββάτου.

Καθώς η σύγκρουση κλιμακωνόταν, οι ιρανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι θα ανοίξουν τους σταθμούς του μετρό και τα σχολεία της Τεχεράνης για να χρησιμοποιηθούν ως καταφύγια. «Δυστυχώς, στην Τεχεράνη και σε άλλες πόλεις δεν έχουμε καταφύγια», δήλωσε ο Μεχντί Τσαμράν, πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου της πόλης, καλώντας τους πολίτες να χρησιμοποιούν σήραγγες και υπόγεια ως πρόχειρα καταφύγια.

Η σφοδρότητα της ισραηλινής επίθεσης αιφνιδίασε τόσο τους πολίτες όσο και την κυβέρνηση του Ιράν, καθώς τα ισραηλινά μαχητικά πετούσαν σχεδόν ανεμπόδιστα πάνω από τα ιρανικά εδάφη. Παρά το γεγονός ότι ιρανικοί πύραυλοι εκτοξεύονταν προς το Ισραήλ, ο στρατός του Ιράν φαινόταν ανίκανος να σταματήσει τις ισραηλινές επιθέσεις.

«Δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη ότι τα τζαμιά, τα σχολεία ή οι σταθμοί του μετρό είναι ασφαλή. Εγώ και οι αδελφές μου θα προσπαθήσουμε να πείσουμε τους γονείς και τους γείτονές μας να φύγουν από τα σπίτια τους», είπε η Ναχίντ.

Από την πρώτη επίθεση του Ισραήλ και έπειτα, σκηνές χάους και πανικού επικρατούν στους δρόμους της Τεχεράνης, καθώς οι κάτοικοι έτρεχαν να αγοράσουν τρόφιμα εν μέσω βομβαρδισμών πριν κλείσουν τα καταστήματα. «Ο κόσμος τρέχει στους δρόμους και ουρλιάζει. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να βγεις έξω τώρα, αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή», δήλωσε ο Ρεζά (το όνομα ενδέχεται να έχει αλλαχθεί), φοιτητής του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης. Ο 21χρονος περιέγραψε μεγάλες ουρές στα πρατήρια καυσίμων, καθώς αυτός και άλλοι γέμιζαν τα αυτοκίνητά τους πριν φύγουν από την πόλη.

Ενώ οι κάτοικοι σχημάτιζαν ουρές για καύσιμα ή για μετρητά στα ΑΤΜ, ένα κύμα πανικού εξαπλωνόταν καθώς οι αεροπορικές επιθέσεις συνοδεύονταν και από παγιδευμένα αυτοκίνητα, που, σύμφωνα με πληροφορίες, είχαν στόχο Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες. Οι πολίτες δυσκολεύονταν να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους, καθώς το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας του Ιράν παρουσίαζε σοβαρά προβλήματα, με κάλυψη μόνο κατά διαστήματα.

Η επίθεση του Ισραήλ σε μία κρίσιμη στιγμή για το Ιράν

Οι ειδικοί ανέφεραν ότι η επίθεση του Ισραήλ ήρθε σε μια κρίσιμη στιγμή για την ιρανική κυβέρνηση, η οποία έχει συγκλονιστεί τα τελευταία χρόνια από διαδηλώσεις και μια όλο και πιο βαθιά οικονομική κρίση.

«Αυτός ο πόλεμος ξεσπά σε μια ιδιαίτερα οξεία εσωτερική συγκυρία, καθώς βιώνουμε τη σοβαρότερη οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών», δήλωσε ο Δρ Αλί Φατολάχ-Νεζάντ, ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου για τη Μέση Ανατολή και την Παγκόσμια Τάξη.

Οι τιμές των τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών έχουν εκτοξευθεί το τελευταίο έτος, καθώς το ιρανικό νόμισμα, έχει υποτιμηθεί ραγδαία. Ο Τραμπ υπέγραψε γρήγορα προεδρικό διάταγμα μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, το οποίο ενίσχυσε τις κυρώσεις κατά του Ιράν, “στραγγαλίζοντας” τις εξαγωγές πετρελαίου από μια ήδη καταπονημένη οικονομία. Ο Φατολάχ-Νεζάντ δήλωσε ότι η οικονομική κρίση υπήρξε ένας από τους βασικούς παράγοντες —μαζί με τη στρατιωτική πίεση— που ώθησαν την ιρανική κυβέρνηση προς τη διπλωματία με τις ΗΠΑ, με τις οποίες διαπραγματευόταν για το πυρηνικό της πρόγραμμα τους τελευταίους μήνες.

Οι Ιρανοί κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ειρωνείες για το κατά πόσο η κυβέρνηση ήταν απροετοίμαστοι, ανεβάζοντας βίντεο με κορυφαίους στρατιωτικούς αξιωματούχους να λένε ότι το Ισραήλ «δεν θα τολμήσει ποτέ» να επιτεθεί στο Ιράν. Στο παρελθόν, αξιωματούχοι επαίρονταν για την ικανότητα του Ιράν να αποτρέπει επιθέσεις χάρη στις ισχυρές στρατιωτικές του δυνατότητες.

Το αίσθημα ότι η χώρα βρίσκεται υπό επίθεση έχει ενισχύσει την ενότητα μεταξύ ορισμένων Ιρανών. «Ακούμε συνεχώς φήμες για αλλαγή καθεστώτος, ιδίως από Ισραηλινούς και Αμερικανούς. Μας φαίνεται περισσότερο σαν αστείο», δήλωσε ο Χαντί (το όνομα ενδέχεται να έχει αλλαχθεί), κάτοικος της Τεχεράνης, γύρω στα 60.

Πρόσθεσε ότι, μεταξύ των φίλων του, όσοι ήταν αρχικά αντίθετοι με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων από το Ιράν, πλέον πιστεύουν ότι η χώρα χρειάζεται ένα πυρηνικό οπλοστάσιο για να αμυνθεί απέναντι στο Ισραήλ.

«Πολλοί Ιρανοί μπορεί να ασκούν κριτική στην κυβέρνηση και να διαφωνούν με τις στρατηγικές της, αλλά η ιστορία έχει δείξει ότι οι Ιρανοί ενώνονται όταν δέχονται επίθεση από ξένη χώρα», είπε ο Χαντί.