Κοντά στο ένα εκατ. ο αριθμος των γυναικών στις φυλακές – “Παγκόσμια κρίση”

Έως και ένα εκατομμύριο γυναίκες στις φυλακές σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν σεξουαλική βία και καταναγκαστική εργασία.

Ο αριθμός των φυλακισμένων γυναικών αυξάνεται πολύ πιο γρήγορα από αυτόν των ανδρών και αναμένεται, με τους τρέχοντες ρυθμούς, να ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο. Παρ’ όλο που οι γυναίκες αντιστοιχούν κατά μέσο όρο μεταξύ 2% και 9% των εθνικών πληθυσμών στις φυλακές από το 2000, ο αριθμός τους έχει αυξηθεί κατά 57%, σε σύγκριση με αύξηση 22% στον ανδρικό πληθυσμό των φυλακών.

“Αντιμετωπίζουμε μια παγκόσμια κρίση”, δήλωσε η Olivia Rope, εκτελεστική διευθύντρια της Penal Reform International. “Αν εξετάσουμε τον ρυθμό αύξησης σε σύγκριση με τους άνδρες στις φυλακές, είναι πραγματικά ανησυχητικός. Οι γυναίκες συχνά αντιμετωπίζονται ως σκέψη της τελευταίας στιγμής και βρίσκονται αντιμέτωπες με πολύ σκληρές συνθήκες, όπου στις περισσότερες περιπτώσεις οι ανάγκες τους δεν ικανοποιούνται”.

Σε συνεντεύξεις με κρατούμενες, δικηγόρους και ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ελ Σαλβαδόρ, Κένυας, ΗΠΑ, Αργεντινής και Ιράν, ο Guardian εντόπισε περιπτώσεις γυναικών που ξυλοκοπούνταν, υφίσταντο σεξουαλική κακοποίηση και χρησιμοποιούνταν ως σκλάβες-εργάτριες συχνά ενώ εξέτιαν ποινές για μικροαδικήματα.

Πριν από δεκαπέντε χρόνια, τα κράτη μέλη του ΟΗΕ υιοθέτησαν τους Κανόνες της Μπανγκόκ για τη μεταχείριση των γυναικών κρατουμένων. Ήταν το πρώτο σύνολο διεθνών κατευθυντήριων γραμμών για την κατάσταση των φυλακισμένων γυναικών.

Αν και από τότε έχει σημειωθεί κάποια περιορισμένη πρόοδος, πολλοί τομείς εξακολουθούν να αγνοούνται ή να παραλείπονται, σύμφωνα με την Rope. “Δεν είναι αποδεκτό [ότι αυτοί οι κανόνες παραβιάζονται], και πιθανότατα βρισκόμαστε στο δυσκολότερο σημείο των τελευταίων 15 χρόνων όσον αφορά τη διασφάλιση της λογοδοσίας.

Η φτώχεια και η κακοποίηση οδηγούν στη μεγάλη αύξηση του αριθμού των γυναικών που φυλακίζονται παγκοσμίως. Οι γυναίκες αντιμετωπίσουν δυσανάλογες ποινές για μικροκλοπές, για επαιτεία, για τον “πόλεμο κατά των ναρκωτικών” και για μαύρη εργασία.

Περισσότερες από 733.000 γυναίκες και κορίτσια κρατούνται σήμερα παγκοσμίως και ο πραγματικός αριθμός θεωρείται ότι είναι υψηλότερος λόγω έλλειψης αξιόπιστων δεδομένων.

Οι ΗΠΑ έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό φυλακισμένων γυναικών στον κόσμο, με 174.607. Η Κίνα έχει 145.000, καθώς και άγνωστο αριθμό γυναικών και κοριτσιών σε προφυλάκιση και «διοικητική κράτηση» (όταν κάποιος κρατείται χωρίς δίκη). Στην Αγγλία και την Ουαλία υπάρχουν 3.566 γυναίκες στη φυλακή – μόλις το 4% του συνολικού πληθυσμού των φυλακών. Το 72% εξέτιε ποινές για μη βίαια αδικήματα το 2020, σύμφωνα με το Prison Reform Trust. Στην Ευρώπη κρατούνται 94.472 γυναίκες, ενώ στην Αυστραλία υπάρχουν 3.743 γυναίκες στη φυλακή, που αντιστοιχούν στο 8% του συνολικού πληθυσμού των φυλακών.

Θύματα κακοποίησης οι γυναίκες στις φυλακές

Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητες δυσκολίες σε ένα σύστημα που έχει δημιουργηθεί από άνδρες για άνδρες. Μεγάλο ποσοστό γυναικών στις φυλακές αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας και έχει ιστορικό κακοποίησης, και στην Ευρώπη τα ποσοστά αυτοκτονίας των γυναικών στις φυλακές είναι εννέα φορές υψηλότερα από αυτά του γενικού πληθυσμού, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Για τις γυναίκες με ιστορικό κακοποίησης, οι σωματικές έρευνες κατά την είσοδο στη φυλακή μπορεί να είναι τραυματικές, όπως και ο υπερπληθυσμός, η έλλειψη φυσικού φωτός, οι μακρινοί διάδρομοι και τα μικρά ντους που μπορεί να τις κάνουν να αισθάνονται παγιδευμένες.

Οι περισσότερες γυναίκες δεν θα έπρεπε να βρίσκονται στη φυλακή, σύμφωνα με τη Sabrina Mahtani, δικηγόρο από τη Ζάμπια και το Ηνωμένο Βασίλειο και μέλος της Women Beyond Walls, ενός παγκόσμιου συνεργατικού οργανισμού αφιερωμένου στην καταπολέμηση της φυλάκισης γυναικών και κοριτσιών. “Μετά από 20 χρόνια δουλειάς με γυναίκες στις φυλακές και βλέποντας πώς εξελίσσεται αυτό σε όλο τον κόσμο, δεν νομίζω ότι η φυλακή λειτουργεί”.

“Οι περισσότερες από αυτές τις γυναίκες δεν αποτελούν κίνδυνο για την κοινωνία και πρέπει να εξετάζουμε άλλες επιλογές. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι η φυλακή είναι ένας χώρος αποκατάστασης και αντί γι’ αυτό, βλέπουμε ότι ευάλωτοι και περιθωριοποιημένοι άνθρωποι μπαίνουν και βγαίνουν πιο τραυματισμένοι”.

Πολλές γυναίκες στις φυλακές είναι οι μοναδικές φροντίστριες των παιδιών τους και εκτιμάται ότι 1,45 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως έχουν μητέρα στη φυλακή. “Όταν μια μητέρα πηγαίνει στη φυλακή, η οικογένεια συνήθως διαλύεται και τα παιδιά πρέπει να πάνε σε κοινωνικές υπηρεσίες ή σε άλλους συγγενείς”, είπε η Rope.

Οι έγκυες δεν λαμβάνουν επαρκή φροντίδα και έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου γυναίκες αναγκάστηκαν να γεννήσουν μόνες τους στα κελιά ή δένονταν σε νοσοκομειακά κρεβάτια και παρακολουθούνταν από άνδρες φύλακες κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Η σεξουαλική βία μέσα στις φυλακές είναι συχνή. Υπάρχουν αναφορές, ιδιαίτερα σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις, για γυναίκες που υφίστανται σεξουαλική κακοποίηση και βγαίνουν από τη φυλακή τη νύχτα για να εξαναγκαστούν σε πορνεία. Στην Ινδία, οι γυναίκες κρατούμενες “παραδίδονται” σε άνδρες κρατούμενους, η σεξουαλική κακοποίηση είναι συνηθισμένη και ω αποτέλεσμα εκατοντάδες παιδιά γεννιούνται στη φυλακή.

Σε πολλές χώρες, οι φυλακισμένες γυναίκες αναγκάζονται να εργάζονται στις φυλακές, εκτελώντας καθήκοντα συντήρησης και καθαρισμού με ελάχιστη ή καθόλου αμοιβή. Στην Καμπότζη, γυναίκες σε μία φυλακή εργάζονταν παράνομα για την παραγωγή ενδυμάτων προς εξαγωγή.