Μια αχτίδα ελπίδας στην Υεμένη: Η ιστορία του Ahmad και η σημασία της ψυχικής υγείας

Όταν ο Ahmad, ένας 40χρονος πατέρας τριών παιδιών, επισκέφθηκε για πρώτη φορά την κλινική ψυχικής υγείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο νοσοκομείο Al Gomhouri, στην πόλη Hajjah της Υεμένης, ήταν καταβεβλημένος από θυμό και απόγνωση.

«Ένιωθα στο χείλος του γκρεμού», λέει ήρεμα. «Κάθε μικρό πράγμα με έκανε να εκρήγνυμαι. Δεν καταλάβαινα γιατί».

Περισσότερα από δέκα χρόνια συγκρούσεων έχουν οδηγήσει στην καταστροφή κρίσιμων υποδομών στη χώρα, στον βίαιο εκτοπισμό οικογενειών, στην απώλεια αγαπημένων προσώπων και στην κατάρρευση βασικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, η συνεχής έκθεση στη βία και την αβεβαιότητα έχει αφήσει βαθιά ψυχολογικά τραύματα στις τοπικές κοινότητες.

Ο Ahmad απομακρύνθηκε σταδιακά από την οικογένεια και τους φίλους του. Έπαψε να μιλάει, περνούσε ώρες σιωπηλός και ένιωθε εγκλωβισμένος σε έναν φαύλο κύκλο θλίψης και ενοχής.

«Σκεφτόμουν ότι ήταν καλύτερο να μείνω μακριά από τους άλλους», θυμάται. «Τουλάχιστον έτσι δεν θα έβλαπτα κανέναν».

Το 2024, αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια και ξεκίνησε συνεδρίες ψυχικής υγείας στην κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Ο ψυχολόγος με άκουγε με υπομονή», λέει. «Σιγά-σιγά έμαθα να εκφράζω τα συναισθήματά μου, αντί να τα κρατάω όλα μέσα μου».

Η αόρατη διάσταση της κρίσης

Στη Υεμένη, οι άμεσες ανάγκες —όπως η ιατρική φροντίδα και η επισιτιστική βοήθεια— συχνά επισκιάζουν τη σημασία της ψυχικής υγείας. Οι σωματικές ασθένειες και οι τραυματισμοί είναι ορατοί και αναγνωρίζονται εύκολα, ενώ τα ψυχικά τραύματα παραμένουν αθέατα και, συχνά, παραμελημένα.

Το πρόγραμμα ψυχικής υγείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Hajjah προσφέρει ατομική και οικογενειακή ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική και ομαδικές συνεδρίες σε άτομα που αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχικά προβλήματα. Από το 2022 έως το 2024, οι ομάδες ψυχικής υγείας στην πόλη παρείχαν πάνω από 12.700 συνεδρίες.

Για τον Ahmad, η τακτική συμβουλευτική βοήθησε να ξαναχτίσει την εμπιστοσύνη — πρώτα στον εαυτό του και στη συνέχεια στους ανθρώπους γύρω του. Σήμερα, δηλώνει πιο ήρεμος και αισιόδοξος. Έχει επιστρέψει στη δουλειά του και περνά περισσότερο χρόνο με την οικογένειά του.

«Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα ξαναγελάσω», λέει με ένα αχνό χαμόγελο. «Θέλω οι άλλοι να ξέρουν ότι το να ζητάς βοήθεια δεν είναι αδυναμία. Είναι το πρώτο βήμα προς τη θεραπεία».

Ανταπόκριση σε μια κρίσιμη ανάγκη

Στις πόλεις Hajjah και Abs, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών ψυχικής υγείας: ατομική υποστήριξη, ψυχιατρική φροντίδα, συμβουλευτική και εξειδικευμένη ψυχοθεραπεία, ιδιαίτερα για γυναίκες με διαγνωσμένη κατάθλιψη. Στην Hajjah λειτουργεί και ένα κέντρο αποκατάστασης, όπου πραγματοποιούνται ομαδικές συνεδρίες για ασθενείς με σοβαρά ψυχικά προβλήματα.

Μόνο από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2025, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δέχτηκαν 260 νέους ασθενείς στην Hajjah και 759 στο Abs. Από αυτούς, το 60% στην Hajjah και το 22% στο Abs εμφάνιζαν σοβαρές ψυχικές διαταραχές.

Συνολικά, μεταξύ 2022 και 2024, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 27.000 ατομικές και οικογενειακές συνεδρίες και περισσότερες από 11.500 ομαδικές συνεδρίες ψυχολογικής υποστήριξης στις δύο πόλεις.

Το κόστος της απόστασης και η ανάγκη για ενίσχυση

Η πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας στην Υεμένη παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη. Πολλοί ασθενείς και οι οικογένειές τους αναγκάζονται να ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις, συχνά με υψηλό οικονομικό και σωματικό κόστος, για να λάβουν τη φροντίδα που χρειάζονται.

Παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται, οι διαθέσιμοι πόροι δεν επαρκούν για να καλύψουν την έκταση της κρίσης. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα απευθύνουν έκκληση προς δωρητές και ανθρωπιστικούς φορείς να επενδύσουν περισσότερο στην ψυχική υγεία στην Υεμένη.

Η έγκαιρη παρέμβαση —σε επίπεδο κοινότητας και πρωτοβάθμιας φροντίδας— μπορεί να αποτρέψει την επιδείνωση πολλών προβλημάτων ψυχικής υγείας, να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και να μειώσει το μακροπρόθεσμο κόστος για το σύστημα υγείας.