Μια ιστορία ανθεκτικότητας από την Τανζανία: “Βρίσκω νόημα στο χαμόγελο κάθε παιδιού”

Η ζωή της Antoinette Ndayumvire είναι βαθιά συνδεδεμένη με την εμπειρία της προσφυγιάς. Δύο φορές αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Μπουρούντι λόγω πολέμου και αναταραχών. Όμως, μέσα από την απώλεια και την αβεβαιότητα, βρήκε σκοπό και δύναμη στη φροντίδα των άλλων. Σήμερα, ως βοηθός νοσηλεύτρια στον προσφυγικό καταυλισμό Nduta της Τανζανίας, μετατρέπει τη δική της ιστορία φυγής σε ιστορία προσφοράς, αξιοπρέπειας και ελπίδας.

«Έχω περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου ως πρόσφυγας. Η πρώτη φορά που έφυγα από το Μπουρούντι ήταν το 1996. Ήμουν ακόμη παιδί όταν καταλήξαμε στον καταυλισμό Muyogozi, στην περιοχή Kasulu της Τανζανίας. Αργότερα, μεταφερθήκαμε στον καταυλισμό Mutabila, όπου ζήσαμε μέχρι το 2012. Τότε, όλοι οι πρόσφυγες επιστρέψαμε στο Μπουρούντι, πιστεύοντας πως ο εφιάλτης είχε τελειώσει. Κάναμε λάθος.

Το 2015, νέες αναταραχές μας ανάγκασαν να φύγουμε ξανά. Η Τανζανία μας υποδέχτηκε για δεύτερη φορά και βρεθήκαμε στον καταυλισμό Nyarugusu. Εκεί, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και συνεργαζόμενες οργανώσεις μας παρείχαν τροφή, υγειονομική περίθαλψη και βασική υποστήριξη, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να ξεκινήσουμε και πάλι από την αρχή.

Αυτή τη φορά, ο φόβος ήταν πιο έντονος. Ήξερα πολύ καλά τι σημαίνει να χάνεις τα πάντα για δεύτερη φορά. Κι όμως, μέσα σε αυτή τη δυσκολία, βρήκα τον σκοπό μου.

Λίγο καιρό αργότερα, έκανα αίτηση στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Τον Ιούνιο του 2015 άρχισα να εργάζομαι σε ένα κέντρο υγείας στον καταυλισμό Nyarugusu. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, επιλέχθηκα μαζί με άλλους πέντε εργαζόμενους από το Μπουρούντι για να βοηθήσουμε στην έναρξη των υπηρεσιών στον νέο τότε καταυλισμό Nduta.

Ξεκινήσαμε με ένα μόνο ιατρείο, για να καλύψουμε τις άμεσες ανάγκες των προσφύγων που κατέφθαναν. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, οι υπηρεσίες επεκτάθηκαν: τα κτίρια του νοσοκομείου ανακαινίστηκαν, το προσωπικό αυξήθηκε και η φροντίδα έγινε πιο ολοκληρωμένη. Καθώς έφταναν οι πρόσφυγες, ήμουν εκεί για να τους υποδεχτώ. Το δικό μου ταξίδι φυγής τελείωσε τη στιγμή που ξεκίνησε η δουλειά μου.

Με τα χρόνια, εργάστηκα σε διάφορα τμήματα: μαιευτικό, παιδιατρικό και πτέρυγα ενηλίκων. Το 2024 επέστρεψα στη μαιευτική, όπου εργάζομαι σήμερα ως βοηθός νοσηλεύτρια. Σε όλη αυτή τη διαδρομή, είχα τη στήριξη των προϊσταμένων και των συναδέλφων μου. Η συνεργασία και ο αμοιβαίος σεβασμός κάνουν τη δουλειά μας ουσιαστική, ενώ η ευγνωμοσύνη των ασθενών σε κινητοποιεί βαθιά. Υπάρχει μια ήσυχη ικανοποίηση στο να γνωρίζεις ότι οι ζωές των ανθρώπων γίνονται καλύτερες επειδή ήσουν εκεί.

Η μεγαλύτερη χαρά μου, όμως, ήταν πάντα η δουλειά με τα παιδιά. Δούλεψα για χρόνια στην παιδιατρική και υπάρχει κάτι πραγματικά μαγικό στον τρόπο που τα παιδιά ανταποκρίνονται στη φροντίδα. Στους ενήλικες, η βελτίωση συχνά είναι αργή και λιγότερο ορατή. Στα παιδιά, ακόμη και η μικρή πρόοδος φαίνεται αμέσως: ένα χαμόγελο, ένα γέλιο, λίγη παιχνιδιάρικη ενέργεια. Αυτές οι στιγμές μου θυμίζουν καθημερινά γιατί επέλεξα αυτό το επάγγελμα.

Φυσικά, δεν είναι όλες οι μέρες εύκολες. Όταν η κατάσταση ενός παιδιού επιδεινώνεται παρά τις προσπάθειές μας, ο πόνος είναι μεγάλος. Αυτή είναι η πραγματικότητα της δουλειάς μας: οι επιτυχίες και οι αποτυχίες συνυπάρχουν. Αυτές οι στιγμές έχουν καθορίσει τη ζωή μου τα τελευταία δέκα χρόνια στον καταυλισμό Nduta.

Για εμάς, η εργασία με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα δεν είναι απλώς ένας μισθός. Είναι αξιοπρέπεια. Είναι μια άγκυρα μέσα στην αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τη ζωή σε έναν καταυλισμό.

Αυτή η δουλειά με έχει βοηθήσει όσο έχει βοηθήσει και άλλους. Μου δίνει τη δυνατότητα να στηρίζω την οικογένειά μου, συμπληρώνοντας τη βοήθεια που λαμβάνουμε ως πρόσφυγες. Το μικρό εισόδημα μάς επιτρέπει να αγοράζουμε ρούχα για τα παιδιά, να βελτιώνουμε τη διατροφή μας και να προμηθευόμαστε βασικά αγαθά, όπως σαπούνι ή αλάτι, που συχνά λείπουν.

Πάνω απ’ όλα, μου δίνει τη δυνατότητα να βοηθάω τους γείτονές μου. Όταν έχω κάτι παραπάνω, το μοιράζομαι με έναν συνάδελφο πρόσφυγα που στερείται τα πιο απλά. Αυτές οι μικρές πράξεις αλληλεγγύης μειώνουν το βάρος της αβεβαιότητας και γεμίζουν την καρδιά μου με χαρά.

Χωρίς αυτή τη δουλειά, θα ήμουν συχνά κλεισμένη στο σπίτι, παγιδευμένη στη θλίψη και στο άγχος της έλλειψης. Αντί γι’ αυτό, μπορώ να επικεντρώνομαι στη φροντίδα των άλλων.

Η 10η επέτειος του καταυλισμού Nduta είναι απόδειξη της ανθεκτικότητας της κοινότητάς μας. Ελπίζω οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, που δραστηριοποιούνται στην Τανζανία από τη δεκαετία του 1990, να συνεχίσουν να προσφέρουν αυτές τις ζωτικής σημασίας υπηρεσίες και να ενδυναμώνουν περισσότερους πρόσφυγες όπως εμένα. Η καλή φήμη που έχουν στην κοινότητα είναι απόλυτα δικαιολογημένη.

Σε αυτά τα δέκα χρόνια, έχω δημιουργήσει φιλίες με Τανζανούς, πρόσφυγες και ανθρώπους από άλλες χώρες. Μαζί, χτίσαμε μια κοινότητα βασισμένη στη συνεργασία, την εμπιστοσύνη και το αίσθημα του «ανήκειν». Το να βλέπω μητέρες να γεννούν με ασφάλεια, μωρά να μεγαλώνουν υγιή και οικογένειες να χαμογελούν είναι ανταμοιβές που καμία υλική απολαβή δεν μπορεί να αντικαταστήσει.

Συχνά λέω στον εαυτό μου: «Δεν έχασα τον χρόνο μου πηγαίνοντας στο σχολείο και κάνοντας αυτή τη δουλειά». Κοιτάζοντας πίσω τη δεκαετία που πέρασα εδώ, βλέπω τη διαφορά που έκανε αυτή η πορεία τόσο στη ζωή των άλλων όσο και στη δική μου.

Για μένα, αυτό δεν είναι απλώς μια δουλειά. Είναι ένα κάλεσμα. Δέκα χρόνια μετά, είμαι περήφανη που είμαι μέρος της ιστορίας του Nduta, περήφανη που είμαι βοηθός νοσηλεύτρια και που είχα την ευκαιρία να δω το θάρρος και την ανθεκτικότητα να ανθίζουν ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην Τανζανία

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν μακρά ιστορία στην Τανζανία, ανταποκρινόμενοι σε προσφυγικές κρίσεις και παρέχοντας βασική υγειονομική περίθαλψη. Από τη δεκαετία του 1990 έως το 2015, βοήθησαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από το Μπουρούντι, τη Ρουάντα και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, παρέχοντας ιατρική περίθαλψη, διατροφικά προγράμματα και υποστήριξη σε θέματα υγιεινής. Μετά τη μείωση της δράσης τους με το κλείσιμο των καταυλισμών, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα επέστρεψαν το 2015 για να ανταποκριθούν σε ένα νέο κύμα 400.000 προσφύγων από το Μπουρούντι, φτιάχνοντας τον καταυλισμό Nduta στην περιοχή Kibondo. Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, παρέχουν πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη, μαιευτική και παιδιατρική φροντίδα, υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, αντιμετώπιση επιδημιών και προγράμματα προαγωγής της υγείας. Ο καταυλισμός Nduta έχει πληθυσμό 56.000 προσφύγων.