Νόμπελ Ειρήνης: Γιατί οι ειδικοί δεν “ποντάρουν” στην υποψηφιότητα Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ, επανέλαβε στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ότι αξίζει να λάβει το Νόμπελ Ειρήνης, δήλωση που όσες φορές και αν έχει ακουστεί από τα χείλη του Αμερικανού προέδρου, δημιουργεί έκπληξη και αντιδράσεις διεθνώς.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα κερδίσει το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο επιθυμεί τόσο πολύ, δήλωσαν ειδικοί στο Reuters, όσο «διαλύει» την παγκόσμια τάξη, την οποία έχει σε βαθιά εκτίμηση η επιτροπή του βραβείου.

Μάλιστα το lobbying του είναι πιθανό να πετύχει τους αντίθετους σκοπούς από αυτούς που επιδιώκει. Η επιτροπή απονομής των βραβείων προτιμά να εργάζεται ανεξάρτητα, όπως δήλωσε μέλος της στους Reuters, προστατευόμενη από εξωτερικές πιέσεις.

Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ένα βραβείο για την υπηρεσία προσφύγων του ΟΗΕ, UNHCR, την υπηρεσία για τα παιδιά του ΟΗΕ, τη UNICEF, τον Ερυθρό Σταυρό, τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ή μια ομάδα βάσης που δρα σε τοπικό επίπεδο όπως τα Emergency Response Rooms του Σουδάν, μεταξύ άλλων.

«Δεν έχει καμία πιθανότητα να κερδίσει το Βραβείο Ειρήνης», δήλωσε ο Asle Sveen, ιστορικός του βραβείου, αναφέροντας ως λόγους την υποστήριξη του Τραμπ προς το Ισραήλ στον πόλεμο στη Γάζα και τις προσπάθειές του για προσέγγιση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ, ιδρυτή του βραβείου, αναφέρει ότι το βραβείο πρέπει να απονέμεται στο πρόσωπο «που έχει συμβάλει περισσότερο ή καλύτερα στην προώθηση της αδελφοσύνης μεταξύ των εθνών».

Αυτό είναι κάτι που ο Τραμπ δεν κάνει, σύμφωνα με τη Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη του Όσλο.

«Έχει αποσύρει τις ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, έχει ξεκινήσει έναν εμπορικό πόλεμο εναντίον παλιών φίλων και συμμάχων», δήλωσε στο Reuters.

«Αυτό δεν είναι ακριβώς αυτό που έχουμε στο μυαλό μας όταν σκεφτόμαστε έναν ειρηνικό πρόεδρο ή κάποιον που ενδιαφέρεται πραγματικά για την προώθηση της ειρήνης».

Βεβαίως, πολλοί υποψήφιοι, και μάλιστα «ηχηρά» ονόματα, έχουν κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης στο παρελθόν – ο Μπαράκ Ομπάμα λιγότερο από οκτώ μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ ή ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ στο αποκορύφωμα του πολέμου του Βιετνάμ.

«Μερικές φορές, άνθρωποι έχουν λάβει το Βραβείο Ειρήνης παρά το βίαιο παρελθόν τους, το αυταρχικό τους παρελθόν, το ιστορικό τους στο οποίο έχουν συμβάλει στο κακό ή, τουλάχιστον, σε παρανομίες», δήλωσε ο Χένρικ Σίσε, πρώην μέλος της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ.

«Αλλά είχαν δει ξεκάθαρα ότι τα πράγματα στα οποία είχαν συμβάλει ήταν λάθος και, ως εκ τούτου, έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα για να διορθώσουν αυτά τα λάθη», είπε, αναφέροντας το παράδειγμα του F.W. de Klerk, του τελευταίου ηγέτη της Νότιας Αφρικής της εποχής του απαρτχάιντ, ο οποίος κέρδισε το βραβείο από κοινού με τον Νέλσον Μαντέλα το 1993.

Αν ο Τραμπ καταφέρει να ασκήσει πίεση στον Πούτιν για να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία ή στον Ισραηλινό ηγέτη Μπέντζαμιν Νετανιάχου για να σταματήσει τον πόλεμο στη Γάζα, θα μπορούσε κάλλιστα να συζητηθεί ως πιθανός υποψήφιος, είπε ο Γκρέγκερ.

Οι απίστευτες πιέσεις και το lobbying

Πολλοί έχουν ασκήσει πιέσεις για να κερδίσουν το Νόμπελ Ειρήνης, αλλά κανείς δεν το έχει κάνει πιο έντονα από τον Τραμπ. Έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα την πλατφόρμα του ως πρόεδρος των ΗΠΑ για να υποστηρίξει ότι πρέπει να κερδίσει το βραβείο, συμπεριλαμβανομένης της ομιλίας του στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την Τρίτη.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον αναπληρωτή πρόεδρο της τρέχουσας Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ, η άσκηση πιέσεων είναι γενικά αντιπαραγωγική.

«Αυτού του είδους οι εκστρατείες επιρροής έχουν μάλλον αρνητικό παρά θετικό αποτέλεσμα. Επειδή το συζητάμε στην επιτροπή. Ορισμένοι υποψήφιοι πιέζουν πολύ σκληρά και αυτό δεν μας αρέσει», δήλωσε ο Asle Toje, αναφερόμενος γενικά στο lobbying.

«Είμαστε συνηθισμένοι να εργαζόμαστε σε κλειστό δωμάτιο χωρίς να προσπαθούν να μας επηρεάσουν. Είναι ήδη αρκετά δύσκολο να καταλήξουμε σε συμφωνία μεταξύ μας, χωρίς να προσπαθούν και άλλοι να μας επηρεάσουν», πρόσθεσε χαμογελώντας.

Για τον σημερινό πρόεδρο της επιτροπής, η προσοχή που δέχεται η επιτροπή δεν επηρεάζει το έργο της.
«Όλοι οι πολιτικοί θέλουν να κερδίσουν το Νόμπελ Ειρήνης», δήλωσε ο Joergen Watne Frydnes στο Reuters.

«Ελπίζουμε ότι τα ιδανικά που υποστηρίζει το Νόμπελ Ειρήνης είναι κάτι για το οποίο πρέπει να αγωνίζονται όλοι οι πολιτικοί ηγέτες… Παρατηρούμε την προσοχή, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και σε όλο τον κόσμο, αλλά εκτός από αυτό, εργαζόμαστε με τον ίδιο τρόπο όπως πάντα».

Οι πιθανοί υποψήφιοι για το Νόμπελ Ειρήνης

Εκτός από μια ανθρωπιστική οργάνωση, η επιτροπή θα μπορούσε επίσης να αναδείξει θεσμικά όργανα του ΟΗΕ, όπως το Διεθνές Δικαστήριο ή τον ΟΗΕ στο σύνολό του, ο οποίος γιορτάζει φέτος την 80ή επέτειό του.

Θα μπορούσε επίσης να στρέψει την προσοχή στους δημοσιογράφους, μετά από μια χρονιά κατά την οποία περισσότεροι από ποτέ εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης σκοτώθηκαν ενώ κάλυπταν τα νέα, οι περισσότεροι από τους οποίους στη Γάζα. Σε αυτή την περίπτωση, η επιτροπή θα μπορούσε να βραβεύσει την Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων ή τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα.

Θα μπορούσε επίσης να αναδείξει τοπικούς μεσολαβητές που διαπραγματεύονται εκεχειρίες και πρόσβαση σε βοήθεια σε συγκρούσεις, όπως οι επιτροπές ειρήνης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Δίκτυο για την Οικοδόμηση της Ειρήνης στη Δυτική Αφρική ή η Επιτροπή Ηλικιωμένων και Μεσολάβησης στο Ελ Φασέρ του Νταρφούρ.

«Οποιοσδήποτε από αυτούς θα άξιζε το βραβείο», δήλωσε ο Καρίμ Χαγκάγκ, επικεφαλής του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης.