Nordic Monitor: Η κυβέρνηση Ερντογάν έστησε δίκτυο κατασκοπείας στην ΕΕ με ευρωπαϊκά κονδύλια

Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από το ποσό των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχει εκχωρηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την υποστήριξη της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, φέρεται να διοχετεύθηκαν από την κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη χρηματοδότηση κατασκοπευτικών επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη.

Αυτό αναφέρει σε εκτενές του άρθρο το Nordic Monitor επικαλούμενο εμπιστευτικές πηγές, αποκαλύπτοντας πως τα κονδύλια — που χορηγήθηκαν μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) από τη στιγμή που η Τουρκία απέκτησε καθεστώς υποψηφίου μέλους — αρχικά προορίζονταν για την υποστήριξη πολιτικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την ευθυγράμμιση της χώρας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Από το 2014 μέχρι το 2024, η Τουρκία έλαβε 4 δισεκατομμύρια ευρώ από τη συνολική επιχορήγηση. Στο πλαίσιο του τρέχοντος κύκλου χρηματοδότησης, η Τουρκία πρόκειται να λάβει σημαντικό μερίδιο από τα 14,32 δισεκατομμύρια ευρώ που προορίζονται για βοήθεια από την IPA μεταξύ 2021 και 2027.

Ωστόσο, εμπιστευτικές πηγές ανέφεραν στο Nordic Monitor ότι κάποια από τα κονδύλια αυτά μεταφέρθηκαν μυστικά σε μυστικές επιχειρήσεις κατασκοπείας που διεξάγονται σε χώρες-μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα Υπουργεία Εσωτερικών και Εξωτερικών της Τουρκίας φέρεται να χρησιμοποίησαν εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια IPA για τη χρηματοδότηση συλλογής πληροφοριών κατά χωρών της ΕΕ, είτε εντός των συνόρων της ΕΕ είτε στοχεύοντας Ευρωπαίους διπλωμάτες που υπηρετούν στην Τουρκία.

Στο φως έρχεται και ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε για τη συγκάλυψη της εκτροπής των κεφαλαίων, που φυσικά ήταν προσεκτικά δομημένος ώστε να φαίνεται απολύτως νόμιμος.

Χρησιμοποιήθηκαν εταιρείες-βιτρίνα, εικονικές οργανώσεις και οι πράκτορές τους για να “μεταμφιεστεί” η χρηματοδότηση της κατασκοπείας ως υποστήριξη για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Οι εν λόγω φορείς εξέδιδαν πλασματικά τιμολόγια και διατηρούσαν παραποιημένα λογιστικά αρχεία για να αποκρύψουν την πραγματική φύση των δαπανών τους.

Στις 16 Ιουνίου 2025, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποκάλυψε σε επιστολή του προς το τουρκικό κοινοβούλιο ότι το υπουργείο του είχε δαπανήσει 339,9 εκατ. ευρώ από κονδύλια της ΕΕ μεταξύ 2014 και 2024, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών χρησιμοποίησε 327,9 εκατ. ευρώ κατά την ίδια περίοδο.

fidan

Ο Φιντάν δεν διευκρίνισε πώς χρησιμοποιήθηκαν τα κονδύλια αυτά. Σύμφωνα όμως με πηγές, τα χρήματα — που αρχικά προορίζονταν για διοικητική μεταρρύθμιση, ενίσχυση δυναμικότητας και νομική εναρμόνιση — κατευθύνθηκαν αντί αυτού σε δίκτυα κατασκοπείας που οργανώθηκαν μέσω των τουρκικών διπλωματικών αποστολών.

Ο Φιντάν, πρώην επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (Milli İstihbarat Teşkilatı, MIT), έχει αναδιοργανώσει το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας από τον διορισμό του το καλοκαίρι του 2023. Τοποθέτησε αρκετούς αξιωματικούς πληροφοριών σε κορυφαίες θέσεις του υπουργείου και διεύρυνε τον ρόλο του μυστικού τομέα κατασκοπείας του υπουργείου, της Διεύθυνσης Πληροφοριών και Έρευνας, μετατρέποντας τις τουρκικές πρεσβείες και τα προξενεία σε κόμβους μυστικών επιχειρήσεων.

Υπό την ηγεσία του, ιδρύθηκε μια νέα μονάδα με την ονομασία Γενική Διεύθυνση Διπλωματικής Ασφάλειας, με αποστολή την ενίσχυση της ασφάλειας των περίπου 260 διπλωματικών αποστολών της Τουρκίας σε όλο τον κόσμο.

Στην πραγματικότητα, η μονάδα λειτουργεί ως βιτρίνα για την ανάπτυξη περισσότερων κατασκόπων στο εξωτερικό. Αναφερόμενη απευθείας στον Φιντάν, η DGGM λαμβάνει εντολές και αποστολές απευθείας από τον ίδιο τον υπουργό Εξωτερικών, αναφέρει το δημοσίευμα του Nordic Monitor.

Η διεύθυνση ανέλαβε επίσης τον ρόλο της παροχής ασφάλειας για τις ξένες πρεσβείες στην Τουρκία, μια αρμοδιότητα που προηγουμένως αναλάμβανε η Γενική Διεύθυνση Πρωτοκόλλου σε συνεργασία με την τοπική αστυνομία. Η αλλαγή αυτή προσφέρει στον Φιντάν μια δικαιολογία για να εντείνει τις επιχειρήσεις παρακολούθησης κατά των ξένων διπλωματικών αποστολών στην τουρκική επικράτεια.

Η επιθετική ώθηση του Φιντάν για επέκταση των μυστικών υπηρεσιών έρχεται σε μια στιγμή που ο προϋπολογισμός του υπουργείου του έχει μειωθεί σημαντικά από τον πρόεδρο Ερντογάν. Υποψιαζόμενος ότι ο Φιντάν τρέφει φιλοδοξίες να τον διαδεχθεί -μία θέση που ο Ερντογάν προτιμά να κρατήσει για τον γιο του, Νετζμετίν Μπιλάλ Ερντογάν- ο πρόεδρος έχει μειώσει σχεδόν στο μισό το μερίδιο του υπουργείου Εξωτερικών στον εθνικό προϋπολογισμό, ο οποίος έπεσε από το 0,4–0,5% των προηγούμενων ετών στο 0,289% το 2024 και στο 0,284% το 2025.

Για να αντισταθμίσει αυτές τις περικοπές, ο Φιντάν στράφηκε όλο και περισσότερο στα κονδύλια της ΕΕ για να χρηματοδοτήσει την ατζέντα των μυστικών υπηρεσιών του.

Ένας άλλος σημαντικός “παίκτης” στις μυστικές επιχειρήσεις της Τουρκίας είναι το Τμήμα Πληροφοριών της Γενικής Διεύθυνσης Ασφαλείας, το οποίο εποπτεύει ένα μεγάλο δίκτυο πληροφοριοδοτών. Το Υπουργείο Εσωτερικών αποστέλλει αστυνομικούς στο εξωτερικό με το πρόσχημα του προσωπικού ασφάλειας πρεσβειών και προξενείων, πολλοί από τους οποίους χρησιμεύουν και ως αξιωματικοί σύνδεσμοι για θέματα επιβολής του νόμου. Στην πραγματικότητα, όμως, λειτουργούν ως μυστικοί πράκτορες.

Τα τελευταία δέκα χρόνια, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αξιοποιήσει εκτενώς αυτούς τους αστυνομικούς πληροφοριοδότες για να κατασκοπεύει χώρες της ΕΕ, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην τουρκική διασπορά ή στις ξένες πρεσβείες στην Τουρκία. Στο στόχαστρο αυτών των προσπαθειών παρακολούθησης βρίσκονται πολιτικοί διαφωνούντες, δημοσιογράφοι, ΜΚΟ και μέλη του κινήματος Γκιουλέν, κυρίως σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Σουηδία, η Αυστρία και η Ολλανδία.

Η Ευρώπη “σιωπά” και υπάρχει λόγος

Παρά το γεγονός ότι γνωρίζει την κατάχρηση των κονδυλίων της ΕΕ τόσο από την τουρκική κυβέρνηση όσο και από φιλοκυβερνητικές οργανώσεις γνωστές για τις αντιδυτικές και αντιευρωπαϊκές θέσεις τους, η ΕΕ έχει μέχρι στιγμής αποφύγει να αναλάβει ουσιαστική δράση. Οι Βρυξέλλες δεν έχουν καταστήσει υπόλογες τις τουρκικές αρχές, ούτε έχουν επιβάλει όρους για την αποτροπή μελλοντικών καταχρήσεων.

Ένας βασικός λόγος για τη “σιωπή” της ΕΕ, όπως αναφέρει το Nordic Monitor, είναι η λεγόμενη “μεταναστευτική κάρτα” που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν κατά της Ευρώπης. Ελέγχοντας τη ροή μεταναστών προς το έδαφος της ΕΕ μέσω της Τουρκίας, ο Ερντογάν έχει αποσπάσει σημαντικές παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες. Η ΕΕ, φοβούμενη μια νέα μεταναστευτική κρίση, έχει θέσει ως προτεραιότητα τη βραχυπρόθεσμη ασφάλεια και τη διαχείριση της μετανάστευσης, παραμελώντας την επιβολή δημοκρατικών προτύπων.

Εν μέσω αυξανόμενης αβεβαιότητας τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή, οι Βρυξέλλες φαίνονται απρόθυμες να ρισκάρουν την αντιπαράθεση με την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας. Οι ηγέτες της ΕΕ επικεντρώνονται στη διατήρηση μιας λειτουργικής συνεργασίας με την Άγκυρα, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι κλείνουν τα μάτια στη αυταρχική φύση του καθεστώτος Ερντογάν, το οποίο συνεχίζει να υπονομεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα, να καταστέλλει τις διαφωνίες και να παραβιάζει το κράτος δικαίου.