Οι ΗΠΑ δίνουν τις εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία, αλλά υπάρχει και τίμημα

Ενώ οι διαβουλεύσεις για μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία κορυφώνονται, οι ΗΠΑ δήλωσαν πως θα ικανοποιήσουν ένα από τα βασικά αιτήματα του Κιέβου και να παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας παρόμοιες με αυτές που θα λάμβανε ως μέλος του ΝΑΤΟ, δημιουργώντας αισιοδοξία μεταξύ Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων.

Η προσφορά αυτή μπορεί να αποτελεί την ισχυρότερη και πιο ρητή δέσμευση ασφαλείας που έχει υποβάλει η κυβέρνηση Τραμπ για την Ουκρανία, αλλά συνοδεύεται από ένα έμμεσο τελεσίγραφο: Δεχτείτε το τώρα ή η επόμενη εκδοχή δεν θα είναι τόσο γενναιόδωρη.

Η πρόταση για τις λεγόμενες εγγυήσεις τύπου Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ έρχεται εν μέσω μαραθώνιων συνομιλιών μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, του γαμπρού και συμβούλου του Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, και Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων στο Βερολίνο, καθώς η Ουάσινγκτον προσπαθεί να πιέσει το Κίεβο να αποδεχτεί τους όρους που θα δώσουν ένα τέλος στον πόλεμο.

Υπενθυμίζεται ότι το Άρθρο 5 αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της συλλογικής άμυνας της συμμαχίας: Αναφέρει ότι μια επίθεση εναντίον ενός μέλους θα αντιμετωπίζεται ως επίθεση εναντίον όλων.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες διστάζουν να καταλήξουν σε συμφωνία χωρίς ρητές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ, φοβούμενοι ότι η Ρωσία, μετά από ένα χρονικό διάστημα, θα επιτεθεί ξανά.

Αυτή η τελευταία προσφορά των ΗΠΑ φαίνεται να αποτελεί μια προσπάθεια να κατευνάσει αυτές τις ανησυχίες, αλλά και να πιέσει τον Ζελένσκι να δράσει γρήγορα.

«Η βάση αυτής της συμφωνίας είναι βασικά να υπάρχουν πραγματικά, πραγματικά ισχυρές εγγυήσεις, όπως το Άρθρο 5», δήλωσε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος, σύμφωνα με το POLITICO. «Αυτές οι εγγυήσεις δεν θα βρίσκονται στο τραπέζι για πάντα. Αυτές οι εγγυήσεις βρίσκονται στο τραπέζι αυτή τη στιγμή, εάν υπάρξει ένα καλό συμπέρασμα».

Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε αργότερα τη Δευτέρα ότι είχε μιλήσει τηλεφωνικά με τον Ζελένσκι και Ευρωπαίους ηγέτες. Ο Τραμπ είπε επίσης ότι είχε μιλήσει με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά δεν είπε πότε.

«Νομίζω ότι είμαστε πιο κοντά τώρα από ποτέ και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε», δήλωσε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο. Ερωτηθείς αν η προσφορά για εγγυήσεις ασφαλείας είχε χρονικό όριο, απάντησε «το χρονικό όριο είναι πότε μπορούμε να το ολοκληρώσουμε».

Οι συζητήσεις του Σαββατοκύριακου επικεντρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην λεπτομερή περιγραφή των εγγυήσεων ασφαλείας που θα παρείχαν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη στην Ουκρανία, αλλά περιελάμβαναν επίσης εδαφικά και άλλα ζητήματα. Στους Γουίτκοφ και Κούσνερ προστέθηκε ο Στρατηγός Αλέξους Γκρίνκεβιτς, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διοίκησης των ΗΠΑ, καθώς και ο ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ.

Θα γίνουν δεκτές οι εγγυήσεις ασφαλείας από τη Ρωσία;

Οι ΗΠΑ αναμένουν ότι η Ρωσία θα αποδεχθεί μια τέτοια ρύθμιση σε μια τελική συμφωνία, καθώς και θα επιτρέψει στην Ουκρανία να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί μια υπερβολικά αισιόδοξη εκτίμηση, δεδομένης της άρνησης του Κρεμλίνου να κάνει υποχωρήσεις στις ειρηνευτικές συνομιλίες μέχρι στιγμής.

Και η Μόσχα δεν έχει ακόμη εκφράσει την άποψή της για καμία από τις νέες συμφωνίες που επεξεργάζονται στην Ευρώπη τις τελευταίες ημέρες.

«Πιστεύουμε ότι οι Ρώσοι, σε μια τελική συμφωνία, θα αποδεχτούν όλα αυτά τα πράγματα που επιτρέπουν μια ισχυρή και ελεύθερη Ουκρανία. Η Ρωσία, σε μια τελική συμφωνία, έχει δηλώσει ότι είναι ανοιχτή στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ», δήλωσε ένας δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος. Και οι δύο αξιωματούχοι μίλησαν υπό τον όρο ανωνυμίας, λόγω της ευαίσθητης φύσης των διαπραγματεύσεων.

Δεν ήταν σαφές πότε ή πώς η κυβέρνηση Τραμπ θα παρουσιάσει τις νέες λεπτομέρειες στη Μόσχα. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι η Ρωσία αναμένει ότι η αμερικανική πλευρά θα την ενημερώσει για τις συνομιλίες.

Πρόσθεσε ότι ο Πούτιν «είναι ανοιχτός στην ειρήνη, σε μια σοβαρή ειρήνη και σε σοβαρές αποφάσεις. Δεν είναι καθόλου ανοιχτός σε κανένα τέχνασμα που στοχεύει στην καθυστέρηση».

Το Κρεμλίνο δήλωσε τη Δευτέρα ότι αναμένει ενημέρωση για τις συνομιλίες του Βερολίνου από την αμερικανική πλευρά.

Ερωτηθείς εάν οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τα Χριστούγεννα, ο Πεσκόφ είπε ότι η προσπάθεια πρόβλεψης ενός πιθανού χρονοδιαγράμματος για μια ειρηνευτική συμφωνία ήταν ένα «άχαρο έργο».

Κοινός τόπος η αισιοδοξία για την πορεία των διαβουλεύσεων στο Βερολίνο

Ο δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι η ουκρανική αντιπροσωπεία εξεπλάγη ευχάριστα από την προθυμία του Τραμπ να συμφωνήσει σε αυστηρότερες εγγυήσεις ασφαλείας και να τις επικυρώσει το Κογκρέσο, ώστε να διαρκέσουν και μετά την προεδρία του.

Οι προτάσεις φαίνονται «αρκετά καλές», δήλωσε ο Ζελένσκι στο τέλος των διήμερων συνομιλιών με τους διαπραγματευτές του Ντόναλντ Τραμπ στο Βερολίνο.

Ωστόσο, ο πρόεδρος της Ουκρανίας προειδοποίησε ότι τα σχέδια ήταν μόνο ένα «πρώτο προσχέδιο», με σημαντικά ερωτήματα να παραμένουν ανεπίλυτα. Για παράδειγμα, δεν υπήρξε ακόμη συμφωνία για το τι θα πρέπει να συμβεί στα αμφισβητούμενα εδάφη στην περιοχή Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, μεγάλο μέρος της οποίας κατέχεται από ρωσικά στρατεύματα.

Η αμερικανική πλευρά μίλησε επίσης με τα καλύτερα λόγια για τους Ευρωπαίους ομολόγους της, οι οποίοι ανησυχούν εδώ και μήνες ότι η ομάδα Τραμπ θα αναγκάσει την Ουκρανία να συμφωνήσει σε δυσμενείς όρους. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επίσης εμφανίστηκαν αισιόδοξοι.

«Οι νομικές και υλικές εγγυήσεις ασφάλειας που έχουν θέσει επί τάπητος οι ΗΠΑ εδώ στο Βερολίνο είναι αξιοσημείωτες», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τις συνομιλίες τη Δευτέρα. «Για πρώτη φορά από το 2022, είναι εφικτή μια εκεχειρία», συνέχισε και πρόσθεσε: «Εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από τη Ρωσία εάν μπορεί να επιτευχθεί εκεχειρία μέχρι τα Χριστούγεννα».

Ο Μερτς, μαζί με τους ομολόγους του από τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία, την Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Σουηδία και την ΕΕ, εξέδωσε δήλωση στην οποία χαιρετίζει τη «σημαντική πρόοδο» στην προσπάθεια των ΗΠΑ και δεσμεύεται να βοηθήσει την Ουκρανία να τερματίσει τον πόλεμο και να αποτρέψει τη ρωσική επιθετικότητα, μεταξύ άλλων μέσω μιας πολυεθνικής δύναμης υπό ευρωπαϊκή ηγεσία για την Ουκρανία, υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ.

Το Σαββατοκύριακο, ο Ζελένσκι παραδέχτηκε ότι η Ουκρανία δεν θα επιδιώξει την ένταξη στο ΝΑΤΟ, μια προϋπόθεση που η Ρωσία έχει επανειλημμένα ζητήσει.

Ο Τραμπ, ο οποίος δεν παρευρέθηκε στις συναντήσεις αυτής της εβδομάδας στο Βερολίνο, αλλά έχει ενημερωθεί δύο φορές από τους Γουίτκοφ και Κούσνερ, σχεδίαζε να παραθέσει δείπνο τη Δευτέρα για τους αρχηγούς κρατών, τους υπουργούς Εξωτερικών και τους αξιωματούχους ασφαλείας που παρευρέθηκαν, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι.

«Είναι πραγματικά ευχαριστημένος με το πού βρίσκονται [τα πράγματα]», δήλωσε ο πρώτος Αμερικανός αξιωματούχος.

Τι γνωρίζουμε για τις εγγυήσεις ασφαλείας και το νέο ειρηνευτικό σχέδιο

Στην κοινή δήλωση των Ευρωπαίων, υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει το νέο ειρηνευτικό σχέδιο, υπονοώντας ότι «οι ΗΠΑ» είχαν «δεσμευτεί» μαζί με τους Ευρωπαίους ηγέτες να εγγυηθούν τη μελλοντική ασφάλεια της Ουκρανίας και να ενισχύσουν την οικονομική της ανάκαμψη.

Αυτό, σύμφωνα με τη δήλωση των ηγετών, θα περιελάμβανε δεσμεύσεις για την υποστήριξη του ουκρανικού στρατού ώστε να διατηρήσει μια «ειρηνική» δύναμη 800.000 ανδρών, ώστε να είναι σε θέση να «αποτρέψει» και να «αμυνθεί».

Η ειρήνη θα επιβαλλόταν εν μέρει από μια «πολυεθνική δύναμη της Ουκρανίας» υπό ευρωπαϊκή ηγεσία, αποτελούμενη από συνεισφορές από πρόθυμα έθνη και «υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ». Αυτή η δύναμη θα ασφαλίσει τους ουρανούς της Ουκρανίας, θα υποστηρίξει την ασφάλεια στη θάλασσα και θα ενισχύσει τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, «μεταξύ άλλων μέσω επιχειρήσεων στην Ουκρανία». Η δήλωση δεν είναι σαφής ως προς τον ακριβή ρόλο που θα διαδραματίσουν οι ΗΠΑ στην υποστήριξη της δύναμης, υπογραμμίζει το POLITCO.

Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ θα είναι υπεύθυνες για έναν μηχανισμό παρακολούθησης της κατάπαυσης του πυρός και παροχής έγκαιρης προειδοποίησης για οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση.

Θα υπάρχει επίσης μια νομική δέσμευση για τη λήψη μέτρων για την αποκατάσταση της ειρήνης σε περίπτωση που η Ρωσία επιτεθεί ξανά, ενδεχομένως συμπεριλαμβανομένης «ένοπλης δύναμης, πληροφοριών και υλικοτεχνικής βοήθειας».

Περαιτέρω σημεία της πρότασης περιλαμβάνουν κοινές προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας και την επένδυση στη μελλοντική της ευημερία, καθώς και τη συνέχιση της πορείας της Ουκρανίας προς την ένταξη στην ΕΕ.

Όσον αφορά το ζήτημα της παραχώρησης εδαφών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι θα εναπόκειται στον Ζελένσκι να αποφασίσει —εάν χρειαστεί, διαβουλευόμενος με τον ουκρανικό λαό. Όσον αφορά το θέμα της γης, ο Ζελένσκι είπε: «ειλικρινά, εξακολουθούμε να έχουμε διαφορετικές θέσεις».

Παραμένει η απόσταση για το εδαφικό

Η Ουκρανία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν μπορεί να εξετάσει καμία λύση στο ερώτημα τι θα συμβεί στα εδάφη που κατέχονται από ρωσικά στρατεύματα μέχρι να λάβει ένα πακέτο ασφαλείας που θα αποτρέψει τον Πούτιν από το να εισβάλει ξανά.

Οι Γουίτκοφ και Κούσνερ προσπάθησαν να περιορίσουν τις διαφωνίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας σχετικά με το ποια εδάφη θα ελέγχει η Μόσχα σε μια τελική συμφωνία.

Η Ρωσία μέχρι στιγμής επιμένει να ελέγχει την ανατολική περιοχή Ντονμπάς της Ουκρανίας, ακόμη και τμήματα που η Μόσχα δεν έχει καταλάβει.

Ένας από τους Αμερικανούς αξιωματούχους δήλωσε ότι οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν σε πολλά από τα συγκεκριμένα εδαφικά ζητήματα, δηλώνοντας ότι υπάρχει μια πρόταση υπό επεξεργασία, η οποία δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, για τη Ρωσία και την Ουκρανία να μοιραστούν τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, με κάθε χώρα να έχει πρόσβαση στο ήμισυ της ενέργειας που παράγεται από τον σταθμό.

Ωστόσο, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι απέφυγαν ως επί το πλείστον να δώσουν λεπτομέρειες σχετικά με το πώς σκόπευαν να γεφυρώσουν άλλα κενά στις εδαφικές διαφορές. Είπαν ότι άφησαν τον Ζελένσκι με «ιδέες που χρειάζονται σκέψη» για το πώς να το κάνει αυτό.

Αφού ο Ζελένσκι απαντήσει στις προτάσεις, οι Γουίτκοφ και Κούσνερ θα συζητήσουν το θέμα με τη Ρωσία.

«Νιώθουμε πραγματικά καλά για την πρόοδο που έχουμε σημειώσει, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών», δήλωσε ο πρώτος αξιωματούχος.

Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ θα συγκαλέσουν ομάδες εργασίας, πιθανώς στο Μαϊάμι αυτό το Σαββατοκύριακο, όπου στρατιωτικοί αξιωματούχοι θα εξετάσουν λεπτομερώς χάρτες για να επιλύσουν τα εναπομείναντα εδαφικά ζητήματα.

«Πιστεύουμε ότι πιθανότατα έχουμε λύσει το 90% των ζητημάτων μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, αλλά υπάρχουν και κάποια ακόμη πράγματα που πρέπει να διευθετηθούν», δήλωσε ο πρώτος Αμερικανός αξιωματούχος.