Οι πιθανοί υποψήφιοι για τη θέση του επικεφαλής στην Κομισιόν

Δύο Επίτροποι, ένας ευρωβουλευτής-επικεφαλής ευρωομάδας και ένας πρώην πρωθυπουργός έχουν ήδη ανακοινώσει την επιθυμία τους να κατέλθουν ως υποψήφιοι για τη θέση του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Και μπορεί ο νυν Πρόεδρος της Κομισιόν να εξελέγη με το «σύστημα» του Spitzenkandidat, ωστόσο είναι πολύ νωρίς σε αυτή τη φάση να προεξοφληθεί ότι θα εφαρμοστεί και μετά τις ευρωεκλογές του 2019. Με το Brexit να ολοκληρώνεται τον Μάρτιο του 2019, τα εθνικιστικά κόμματα να κερδίζουν έδαφος σε ολόκληρη την Ευρώπη και το «μπλοκ» χωρών που αμφισβητούν τις ευρωπαϊκές πολιτικές, οι πολιτικές ευρωομάδες ρίχνονται στην αρένα της εκλογικής μάχης που αναμένεται να είναι δύσκολη.

Τα ευρωπαϊκά κόμματα έχουν ήδη ξεκινήσει τις διεργασίες τους για την εκλογική μάχη που αναμένεται να είναι από τις πιο σημαντικές για το μέλλον της ΕΕ. Ανταγωνισμός στο ΕΛΚ Την… πρεμιέρα των υποψηφιοτήτων έκανε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος δήλωσε επισήμως ότι επιθυμεί να κατέβει ως υποψήφιος για τη θέση του Προέδρου της Κομισιόν αν εκλεγεί ως ο «εκλεκτός» (Spitzenkandidat) του κόμματός του.

Συνυποψήφιός του προς το παρόν είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ο οποίος επίσης ανακοίνωσε θα είναι υποψήφιος για το κόμμα του, στην εκλογική διαδικασία που θα γίνει 7-8 Νοεμβρίου στην… πατρίδα του, το Ελσίνκι, όπου θα πραγματοποιηθεί το συνέδριο του ΕΛΚ. Παρότι σε γενικές γραμμές θεωρείται μετριοπαθής, ο Βέμπερ εκπροσωπεί την πιο «σκληρή» γραμμή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνευτούν οι δηλώσεις του για «χριστιανική Ευρώπη, που είναι πάνω από όλες τις ταυτότητες και όποιος το αρνείται αυτό είναι σα να αρνείται την πραγματικότητα» ή η επιμονή του για την «επικρατούσα κουλτούρα» της ΕΕ;

Ο ίδιος έχει δηλώνει ότι «οι μετανάστες που δεν σέβονται τον πολιτισμό μας πρέπει να φύγουν από την Ευρώπη και έχει ταχθεί υπέρ της καθολικής απαγόρευσης της μαντήλας προσώπου στην ΕΕ. Στα θετικά του συνυπολογίζεται το ευρωπαϊκό προφίλ και η ηλικία του, ενώ ο ίδιος υπήρξε εμπνευστής και εισηγητής της πρότασης που επέτρεψε σε 15.000 νέους 18 ετών να ταξιδέψουν δωρεάν το καλοκαίρι σε ολόκληρη την ΕΕ.

Σε σχέση με την Ελλάδα, ο Βέμπερ θα έλεγε κανείς ότι δεν είναι και η καλύτερη επιλογή υποψηφίου. Το 2015, μιλώντας σε γερμανική εφημερίδα είχε δηλώσει ότι «η Ελλάδα δεν προστατεύει τα σύνορά της σύμφωνα με όσα ορίζει η ισχύουσα Συνθήκη του Σένγκεν και κατά συνέπεια παραβιάζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο», προτείνοντας την προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από τη Σένγκεν.

Έχει επανειλημμένως κάνει επικριτικά σχόλια για τους χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης. Το πιο πρόσφατο ήταν αυτό που αφορούσε το Σκοπιανό, που συγκεκριμένα ανέφερε: «Έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη στη ΝΔ, το φιλοευρωπαϊκό κόμμα της Ελλάδας και στον Κ. Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός Τσίπρας πρέπει να ξεκαθαρίσει τη θέση του στο θέμα του ονόματος της πΓΔΜ και να βάλει τάξη στον κυβερνητικό του συνασπισμό. Ο εταίρος του στην κυβέρνηση, κ. Καμμένος έχει ήδη απορρίψει όλες τις πιθανές λύσεις».

Ο ανταγωνιστής του, ο 50χρονος Αλεξάντερ Στουμπ έχει υπηρετήσει ως πρωθυπουργός, υπουργός Οικονομικών και υπουργός Εξωτερικών στη Φινλανδία. Σήμερα είναι αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB). Ιδεολογικά τοποθετείται στα “αριστερά” του Λαϊκού Κόμματος και είναι δηλωμένος φιλοευρωπαίος. Ο Στουμπ είναι γνωστός στις Βρυξέλλες ως αθλητής του τριάθλου Ironman. Υπήρξε από τους σφοδρότερους επικριτές της χώρας μας κατά τη διάρκεια της συζήτησης για το «Grexit».

Το όνομα του Μισέλ Μπαρνιέ, επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit, έχει ακουστεί για τη θέση του υποψηφίου προέδρου, όπως επίσης και εκείνο της νυν Επιτρόπου Ανταγωνισμού Μαργκρέτ Βεστάγκερ, που όμως πολλοί την «θέλουν» υποψήφια των Φιλελευθέρων (ALDE). Πάντως όσο περνάει ο καιρός τα ονόματα αυτά φαίνεται ότι δεν «παίζουν» για Spitzenkandidaten του ΕΛΚ… Κρίσιμο θα είναι για το εσωτερικό των Συντηρητικών και το ζήτημα του Ορμπάν.

Το θέμα δεν αφορά αποκλειστικά τον Ούγγρο πρωθυπουργό, αλλά την ευρύτερη στάση και τις θέσεις του ευρωκόμματος στα ζητήματα που προκύπτουν.

Με παρακαταθήκη Γιούνκερ

Στο χώρο της Κεντροαριστεράς, έχουν θέσει υποψηφιότητα δύο Επίτροποι και Αντιπρόεδροι της Κομισιόν! Ο Σλοβάκος Μάρος Σέφκοβιτς και ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς ανακοίνωσαν τη διάθεσή τους να διεκδικήσουν το χρίσμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Ο Μάρος Σέφκοβιτς είναι σήμερα Επίτροπος αρμόδιος για την ενεργειακή ένωση. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι επειδή προέρχεται από χώρα του πρώην κομμουνιστικού μπλοκ, αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη ευαισθησία το χάσμα μεταξύ ανατολικής και δυτικής Ευρώπης. «Η Ευρώπη οφείλει να επανεκκινήσει τη διαδικασία ολοκλήρωσης αποφεύγοντας τους διαχωρισμούς», είπε περιγράφοντας το όραμά του.

Την Τετάρτη, ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς ανακοίνωσε τη δική του υποψηφιότητα, λέγοντας ότι θα επιδιώξει να ηγηθεί μιας εκστρατείας της κεντροαριστεράς ενόψει των ευρωεκλογών του προσεχούς Μαΐου. Μιλώντας στη γενέτειρά του, το Μάαστριχτ, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας είπε ότι ελπίζει να διεξάγει «μια όμορφη και αισιόδοξη εκστρατεία» προασπιζόμενος μια Ευρωπαϊκή Ένωση που ο ίδιος έχει βοηθήσει να υπερβεί πολλές κρίσεις αφότου του ανατέθηκε από τον Γιούνκερ η αντιπροεδρία της Επιτροπής, το 2014.

Τη μη υποψηφιότητά του ανακοίνωσε πάντως ο Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος αιτιολόγησε την απόφασή του αφήνοντας αιχμές για το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γαλλίας. Σε επιστολή που έστειλε ο Επίτροπος Οικονομικών στον πρόεδρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Γαλλίας Σεργκέι Στάνισεφ, εξηγεί τους λόγους που τον οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση: «Όπως πάντα έλεγα, ο Spitzenkandidat πρέπει να εκλέγεται πρώτα απ ‘όλα στη δική του χώρα. Αυτό για μένα αποτελεί θεμελιώδη δημοκρατική αρχή. Δυστυχώς, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δεν πληρούνται οι πολιτικές συνθήκες για να οδηγήσω μια εκστρατεία στη Γαλλία για το Σοσιαλιστικό Κόμμα, λόγω των βαθιών διαφωνιών με την πολιτική γραμμή και τη στρατηγική του για την Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι δυνατόν να εξετάσω μια υποψηφιότητα για να ηγηθώ της ευρωπαϊκής σοσιαλιστικής οικογένειας». «Δεν είναι το τέλος της διαδρομής. Η Ευρώπη χρειάζεται νέες, φιλόδοξες προτάσεις. Θα συνεχίσω να προωθώ την πολιτική ατζέντα για την οποία αγωνίστηκα ως Επίτροπος, να ασχολούμαι με αυτές τις προτάσεις και να τις εκφράσω δυναμικά, συμμετέχοντας βέβαια στην προσεχή εκστρατεία στην πολιτική μας οικογένεια ».

Και καταλήγει: «Υπάρχει μέλλον για την Αριστερά,οι προοδευτικές ιδέες είναι το μέλλον. Αυτές είναι δύσκολες στιγμές: οι προσδοκίες των πολιτών είναι υψηλές και οι κίνδυνοι είναι άνευ προηγουμένου για την Ευρώπη όπως την ξέρουμε. Πιο πολύ από ποτέ, είναι μέσα από το «μαζί» και της ιδέες μας που μπορούμε να ελπίζουμε ότι το όραμά μας για την Ευρώπη θα είναι νικηφόρο. Θα αφιερωθώ σε αυτόν τον αγώνα με αποφασιστικότητα και ενθουσιασμό».

Ανταγωνισμός υπάρχει και στο εσωτερικό των Σοσιαλιστών. Ακόμη ένα όνομα που έχει ακουστεί είναι και αυτό της Ύπατης εκπροσώπου της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκας Μογκερίνι, όμως αναμένεται να υπάρξουν κι άλλα πρόσωπα. Το συνέδριο των Σοσιαλιστών θα γίνει στις 8 Δεκεμβρίου.

Συμμαχίες επιδιώκει η ευρωαριστερά

Στο χώρο της ευρωαριστεράς, ο Έλληνας Πρωθυπουργός πρωταγωνιστεί σε μια προσπάθεια συσπείρωσης Κατά την ομιλία του στο Στρασβούργο τον Σεπτέμβριο, ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε ένα άνοιγμα για την επίτευξη ευρύτερων συμμαχιών της Ευρωπαϊκής Αριστεράς με τους Σοσιαλιστές και τους Πρασίνους, ένα συνασπισμό προοδευτικών για να «αναχαιτίσει» την ακροδεξιά στην ΕΕ.

Τα θετικά μηνύματα που έλαβε από τους Σοσιαλιστές είναι μόνο η αρχή σε μια διαδικασία συζητήσεων και διαβουλεύσεων. Ο Αλέξης Τσίπρας θεωρείται πολιτικός με επιρροή στο φάσμα του ευρωπαϊκού προοδευτικού χώρου. Καθόλου τυχαίο δεν είναι ότι οι Σοσιαλιστές τον καλούν πάντα στις συναντήσεις τους που πραγματοποιούνται πριν από κάθε Σύνοδο Κορυφής. Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει βέβαια στην ομάδα της Ευρω-Αριστεράς, όμως ήδη υπάρχουν ευρύτερες συνεργασίες τόσο σε επίπεδο σύγκλισης προοδευτικών δυνάμεων, όταν πρόκειται για θέματα κοινωνικά ή οικονομικής πολιτικής, και ευρύτερων δυνάμεων, όταν τα ζητήματα αφορούν τη Δημοκρατία ή τη Δικαιοσύνη.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η «Προοδευτική Συμμαχία» (Progressive Caucus) που εδώ και ένα χρόνο περίπου «τρέχει» σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο ο επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης. Αν και θεωρείται αμφίβολο να υπάρξει κοινός υποψήφιος, πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν πρωτοβουλίες για κοινές εκδηλώσεις και σύγκλιση, όταν τελικά επιλεγούν. Και απώτερος σκοπός φυσικά είναι η συμπόρευση στο θέμα του επικεφαλής της Κομισιόν. Παρόλο που και οι τρεις ομάδες δεν αναμένεται να έχουν την πλειοψηφία, μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό, ρυθμιστικό ρόλο.

Τι θα κάνει ο Μακρόν, οεο;

Μεγάλο ερώτημα ωστόσο παραμένει το ποιον θα στηρίξει ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν και σε ποια πολιτική ομάδα θα ανήκει. Πολλοί τον… διεκδικούν, με πολλούς συζητάει, πληροφορίες ωστόσο αναφέρουν ότι ο Μακρόν δεν θέλει να ενταχθεί σε μια ήδη υπάρχουσα πολιτική ευρωομάδα, αλλά θέλει να φτιάξει τη δική του. Μάλιστα, πληροφορίες του News247 αναφέρουν ότι έχει ήδη εξασφαλίσει τη στήριξη των Σοσιαλιστών του Ρέντσι στην Ιταλία και του μικρού κόμματος φιλελευθέρων στην Ισπανία.

Άλλα δημοσιεύματα του γαλλικού Τύπου αναφέρουν ότι ο Πρόεδρος Μακρόν αποφάσισε τελικά να συμπράξει με τον Γκι Φερχόφσταντ της μικρής, αλλά με μεγάλη επιρροή, ομάδας των Φιλελευθέρων (ALDE) στο ευρωκοινοβούλιο. Κάτι τέτοιο όμως δεν έχει επισήμως επιβεβαιωθεί, αν και ο ίδιος ο Φερχόφσταντ έχει δηλώσει ότι θέλει να ενταχθεί σε μια ευρύτερη φιλελεύθερη παράταξη. Σκοπός τους είναι να παίζουν καταλυτικό ρόλο στις μελλοντικές ψηφοφορίες, αλλά παραμένει ακόμη άγνωστο ποιον υποψήφιο θα προτείνουν για την προεδρία της Κομισιόν.

Έχει ακουστεί το όνομα της Δανής Επιτρόπου Ανταγωνισμού Μαργρέτ Βεστάγκερ, η οποία ωστόσο έχει ακουστεί και για υποψήφια του ΕΛΚ. Ανεβαίνουν αλλά δεν ενώνονται Σε αναζήτηση συμμαχιών βρίσκεται και η Δεξιά πλευρά του κοινοβουλίου, πέραν του ΕΛΚ. Μετά το σαφές μήνυμα του Ευρωκοινοβουλίου κατά του Πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βικτόρ Ορμπάν, η Κεντροδεξιά φαίνεται –επιτέλους- να διαχώρισε τη θέση της σε σχέση με τους ηγέτες εκείνους που με κοινοτικά κονδύλια κάνουν αντιπολίτευση, μην εφαρμόζοντας τους ευρωπαϊκούς νόμους και κατηγορώντας «τις Βρυξέλλες» για ο,τι κακό συμβαίνει στη χώρα τους.

Παρόλο που ο Ορμπάν παραμένει στο ΕΛΚ, κανείς δεν ξέρει για πόσο. Πάντως, ο ίδιος κατέστησε σαφές ότι… θα μείνει μέχρι να τον διώξουν. Κάποιοι αναφέρουν ότι θα επιχειρήσει να φτιάξει τη δική του ευρωομάδα, όπου θα συσπειρώσει ακροδεξιά κόμματα που ήδη υπάρχουν στο κοινοβούλιο και θα πάρει μαζί του και «αδέσποτους» (ανέταχτους) ευρωβουλευτές, όπως πχ. ο Συναδινός, πρώην ευρωβουλευτής της Χρυσής Αυγής, που άλλωστε προχθές ψήφισε υπέρ Ορμπάν, για να λάβουν το ευχαριστήριο γράμμα από τον Ούγγρο πρωθυπουργό.

Επίσης, το ισχυρό πλέον «Κίνημα των 5 Αστέρων» στην Ιταλία, μετά το Brexit και την αποχώρηση του επικεφαλής της ευρωομάδας στην οποία ανήκει (Ευρώπη της Ελευθερίας και της Άμεσης Δημοκρατίας- EFDD) μένει μόνο και αποδυναμωμένο. Άγνωστο παραμένει προς τα πού θα κινηθεί. Οι προσπάθειες της ανένταχτης πλέον, ιέρειας της γαλλικής ακροδεξιάς Μαρίν Λε Πεν να συγκροτήσει ομάδα είχε πέσει στο κενό, κυρίως λόγω αντιμαχίας μεταξύ των διαφορετικών ακροδεξιών εθνικών παρατάξεων… Μέχρι που συνάντησε τον Σαλβίνι της Ιταλίας, για να «υποσχεθούν» ένα νέο κοινό αγώνα…

Στοίχημα η συμμετοχή

Ηδη πάντως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ξεκινήσει καμπάνια για την συμμετοχή των πολιτών στις Ευρωεκλογές, κάτι που αποτελεί και το βασικό στοίχημα. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και το «Ευρωπαϊκό Κίνημα», που σε συνεργασία με το ΕΚ, έχει ήδη ξεκινήσει καμπάνια κινητοποίησης και προσέλκυσης ενδιαφέροντος, υπενθυμίζοντας τι προσφέρει η ΕΕ και πόσο επηρεάζει τη ζωή των πολιτών σε κάθε χώρα. «Πολύς κόσμος έχει τρομάξει με το Brexit και αρχίζει να μας στηρίζει στα επιχειρήματα υπέρ της ΕΕ», δήλωσε ο Πέτρος Φασούλας, επικεφαλής του «Ευρωπαϊκού Κινήματος» στις Βρυξέλλες.

“Ο ευρωσκεπτικισμός είναι σοβαρός “αντίπαλος”, αλλά βλέπουμε σε πολλές χώρες το ενδιαφέρον για την ΕΕ να αυξάνεται. Το πρόβλημα με τις Ευρωεκλογές είναι ότι δεν αντιμετωπίζονται ως εκλογές της Ευρώπης, αλλά πέφτουν κι εκείνες στην παγίδα της εθνικής πολιτικής. Τα πάντα, η συζήτηση, οι υποψήφιοι, τα διακυβεύματα κρίνονται με όρους τοπικούς. Έχουμε προτείνει κάποιες αλλαγές στη διαδικασία και μία από αυτές είναι η κατάθεση του ευρωπαϊκού προγράμματος από κάθε υποψήφιο κόμμα», εξηγεί ο Πέτρος Φασούλας.

Διαδικασία

Πρώτη φορά, ο θεσμός του Spitzenkandidat εφαρμόστηκε στην εκλογή του Προέδρου Γιούνκερ. Σύμφωνα με τη διαδικασία, τα βασικά πολιτικά ευρωκόμματα διορίζουν ή εκλέγουν από έναν «εκλεκτό» για την Προεδρία της Επιτροπής. Τα κόμματα με τα καλύτερα αποτελέσματα στις Ευρωεκλογές διεκδικούν την ηγεσία της Κομισιόν. Την επιλογή αναμένεται να έχουν τα κράτη μέλη στη Σύνοδο Κορυφής. Ωστόσο, όποιος και αν επιλεγεί, θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που θα έχει και τον τελικό λόγο. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, ο νέος Πρόεδρος της Κομισιόν μετά τις εκλογές αναμένεται να προκύψει τον Ιούλιο 2019. Για τους Επιτρόπους, ο μήνας-κλειδί είναι ο Σεπτέμβριος.