Οι Σέρβοι εκλέγουν πρόεδρο. Αναδρομή στις προεδρικές εκλογές από το ’90 και μετά

Ο 47χρονος πρωθυπουργός της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς είναι το φαβορί των προεδρικών εκλογών που διεξάγονται σήμερα. Σύμφωνα με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις θα κερδίσει από τον πρώτο γύρο ακόμα και μάλιστα με διαφορά από τους αντιπάλους του. Συνολικά έντεκα υποψήφιοι διεκδικούν την προεδρία.

Βασικός αντίπαλος του Βούτσιτς, είναι ένας πρώην συνεργάτης του. Πρόκειται για τον 62χρονο ακροδεξιό υπερεθνικιστή Βόισλαβ Σέσελι, ο οποίος αθωώθηκε τελικά από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο όπου δικαζόταν για εγκλήματα πολέμου κατά τη δεκαετία του 90’, στην πρώην Γιουγκοσλαβία, αφού έμεινε 12 χρόνια στη φυλακή. Υποστηρίζει ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί πλήρως η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και να ενισχυθούν οι δεσμοί με τη Μόσχα.

Ανάμεσα στους διεκδικητές του αξιώματος είναι και ένας 25χρονος φοιτητής Επικοινωνίας, ο Λούκα Μαξίμοβιτς, ο οποίος κατηγορώντας το κατεστημένο πολιτικό σύστημα για διαφθορά, έφτασε να διεκδικεί ακόμα και τη δεύτερη θέση.

Με τον Βούτσιτς, το αξίωμα του προέδρου, που σήμερα έχει συμβολικό χαρακτήρα, θα αποκτούσε και πάλι το κύρος που είχε επί Μιλόσεβιτς και επί Τάντιτς, εκτιμούν αναλυτές και προσθέτουν ότι ο νέος πρωθυπουργός δεν θα είχε περιθώρια να κινηθεί χωρίς την συγκατάθεσή του.

Αν εκλεγεί η κατάσταση στη χώρα δεν αναμένεται να αλλάξει. Η Σερβία θα συνεχίσει να επιδιώκει να κινείται με ισορροπία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία ο Βούτσιτς επιθυμεί να ενταχθεί η χώρα του και της Ρωσίας με την οποία οι Σέρβοι μοιράζονται την ορθόδοξη πίστη και τη σλαβική καταβολή τους.

Οι πολίτες της χώρας τον βλέπουν ως έναν ψύχραιμο και σταθερό ηγέτη σε μία ασταθή περιοχή. Ωστόσο, οι αντίπαλοι του πρώην υπερεθνικιστή που σε ευρωπαϊστή υπέρμαχο του φιλελευθερισμού, τον κατηγορούν για απολυταρχισμό. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι ελέγχει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας του από το 2012 όταν το κόμμα του ανέβηκε στην εξουσία, κατηγορία την οποία αρνείται.

Αν χρειαστεί δεύτερος γύρος, θα διεξαχθεί στις 16 Απριλίου.

Οι προεδρικές εκλογές από το 1990 μέχρι σήμερα

Οι πρώτες πολυκομματικές προεδρικές εκλογές στην Σερβία διεξήχθησαν στις 9 Δεκεμβρίου 1990 και πρόεδρος εξελέγη ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, εξασφαλίζοντας το 65,34% των ψήφων.

Το 1992 παράλληλα με τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν πρόωρες προεδρικές εκλογές στις οποίες επικράτησε και πάλι ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς έχοντας ως βασικό αντίπαλο τον Μίλαν Πάνιτς.

Στις προεδρικές εκλογές του 1997 που διεξήχθησαν στις 21 Σεπτεμβρίου (πρώτος γύρος) και στις 5 Οκτωβρίου (δεύτερος γύρος) ο ηγέτης του Ριζοσπαστικού κόμματος, Βόισλαβ Σέσελ, επικράτησε του αντιπάλου του από το Σοσιαλιστικό κόμμα, του Ζόραν Λίλιτς, αλλά οι εκλογές ακυρώθηκαν διότι συμμετείχε το 48,97% του εκλογικού σώματος. (ο εκλογικός νόμος προέβλεπε την συμμετοχή τουλάχιστον του 50%).

Οι εκλογές επαναλήφθησαν τον Δεκέμβριο του 1997 με υποψήφιο των Σοσιαλιστών αυτή τη φορά τον Μίλαν Μιλουτίνοβιτς, στενό συνεργάτη του Μιλόσεβιτς ο οποίος διετέλεσε πρέσβης στην Αθήνα, ο οποίος επικράτησε του Βόισλαβ Σέσελ στο δεύτερο γύρο με 59.23%.

Το 2002 στις εκλογές του Σεπτεμβρίου ο Βόισλαβ Κοστούνιτσα ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος Σερβίας επικράτησε του Μίρολιουμ Λάμπους στο δεύτερο γύρο αλλά οι εκλογές ακυρώθηκαν διότι συμμετείχε μόνο το 45,46% του εκλογικού σώματος. Οι εκλογές επαναλήφθησαν τον Δεκέμβριο του 2002 με τον Βόισλαβ Κοστούνιτσα να επικρατεί του Βόισλαβ Σέσελ αλλά λόγω μικρής συμμετοχής (45,12%) και πάλι δεν εξελέγη πρόεδρος.

Νέες εκλογές προκηρύχθηκαν για το 2003 με τον Τόμισλαβ Νίκολιτς από το Ριζοσπαστικό κόμμα και τον Ντράγκολιουμπ Μιτσούνοβιτς από την ενωμένη αντιπολίτευση (DOS) να λαμβάνουν τις περισσότερους ψήφους χωρίς όμως να εκλέγεται πάλι πρόεδρος λόγω μικρής συμμετοχής.

Το 2004 άλλαξε τελικά ο εκλογικός νόμος και καταργήθηκε η υποχρεωτική συμμετοχή του 50% των ψηφοφόρων, για να καθίσταται δυνατή η εκλογή προέδρου και στις εκλογές που προκηρύχθηκαν τον Ιούνιο εξελέγη πρόεδρος ο Μπόρις Τάντιτς, ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος, με βασικό αντίπαλο τον Τόμισλαβ Νίκολιτς του Ριζοσπαστικού κόμματος.

Στις εκλογές του 2008 επανεξελέγη ο Μπόρις Τάντιτς με αντίπαλο και πάλι τον Τόμισλαβ Νίκολιτς.

Το 2012 ο Τόμισλαβ Νίκολιτς ως υποψήφιος του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος, (το οποίο δημιουργήθηκε από στελέχη του Ριζοσπαστικού κόμματος όταν ο Σέσελ οδηγήθηκε στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου) επικράτησε στον δεύτερο γύρο του Μπόρις Τάντιτς και εξελέγη πρόεδρος.

(ΑΜΠΕ)

Φωτογραφία: AP Photo/Darko Vojinovic