Ολλανδία: Προς αποκλεισμό ο ακροδεξιός Βίλντερς – Κανείς δεν θέλει να συνεργαστεί μαζί του

Μετά από μια αγωνιώδη εκλογική αναμέτρηση στην Ολλανδία, ο Γκέρτ Βίλντερς και το ακροδεξιό κόμμα του, “Ελευθερία” (PVV), φαίνεται ότι θα μείνει εκτός του επόμενου κυβερνητικού σχήματος, ενώ το φιλελεύθερο-προοδευτικό κόμμα “D66” δείχνει να βρίσκεται σε θέση ισχύος, αφού κατέγραψε εντυπωσιακή άνοδο.

Με το 99,7% των ψήφων να έχουν καταμετρηθεί, τα δύο κόμματα βρίσκονται ισόπαλα, με 26 έδρες το καθένα -από τις 150 του κοινοβουλίου-, με το D66 να προηγείται με 15.000 ψήφους, αφού ανακοινώθηκαν τα πρώτα αποτελέσματα από το Άμστερνταμ νωρίτερα σήμερα, Πέμπτη (30/10).

«Η ένταση είναι απίστευτη», δήλωσε ο 38χρονος ηγέτης του D66, Ρομπ Γιέτεν, που είναι το φαβορί για την πρωθυπουργία, στους δημοσιογράφους. «Πρέπει να περιμένουμε τις επόμενες ώρες – ή μάλλον μέρες – για τα τελικά αποτελέσματα», είπε.

Η αγωνία έχει ήδη προκαλέσει καθυστέρηση στην έναρξη των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, με τη συνάντηση των ηγετών των κομμάτων για την ανάδειξη του «ανιχνευτή» – του αξιωματούχου που παραδοσιακά ορίζεται από το μεγαλύτερο κόμμα για να διερευνήσει τις πιθανές συμμαχίες – να αναβάλλεται για την Τρίτη.

Υπολογίζεται ότι περίπου 90.000 ψήφοι από τους Ολλανδούς που ζουν στο εξωτερικό, οι οποίοι παραδοσιακά στηρίζουν το D66 αντί του PVV, δεν θα έχουν καταμετρηθεί πλήρως πριν από τη Δευτέρα το βράδυ. Αλλά ακόμα και αν το PVV καταφέρει να προηγηθεί, ο Βίλντερς φαίνεται να μην έχει καμία βιώσιμη επιλογή για να κερδίσει πλειοψηφία εντός του κοινοβουλίου.

Όλα τα μεγάλα κόμματα της κεντρικής πολιτικής σκηνής έχουν αποκλείσει την πιθανότητα κυβέρνησης με τον αντιισλαμιστή ακροδεξιό ηγέτη, του οποίου το κόμμα PVV κέρδισε 37 έδρες το 2023, σχηματίζοντας στη συνέχεια μια ασταθή δεξιά κυβέρνηση που κράτησε λιγότερο από έναν χρόνο, πριν κηρύξει τη διάλυσή της λόγω διαφωνιών επί του σχεδίου του για το μεταναστευτικό.

Ο Βίλντερς, βέβαια, επέμεινε σήμερα, ότι πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στο σχηματισμό νέας κυβέρνησης εάν το PVV καταφέρει τελικά να συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους, λέγοντας ότι τα κόμματα πρέπει να είναι «ξεκάθαρα» για το ποιο είναι το μεγαλύτερο στο κοινοβούλιο.

«Όσο δεν υπάρχει 100% σαφήνεια για αυτό, κανένας “ανιχνευτής” του D66 δεν μπορεί να ξεκινήσει (σ.σ. τις συνομιλίες)», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Θα κάνουμε τα πάντα για να το εμποδίσουμε». Ο Γιέτεν δήλωσε επίσης ότι το μεγαλύτερο κόμμα πρέπει να έχει «την πρωτοβουλία».

Όποιο κόμμα κι αν βγει πρώτο, η εκλογική μάχη στην Ολλανδία κατέληξε σε μια σημαντική νίκη για το D66, ένα φιλοευρωπαϊκό κόμμα με φιλελεύθερη οικονομική πολιτική και προοδευτική στάση στα περισσότερα κοινωνικά ζητήματα. Το D66, το οποίο είχε καταφέρει την καλύτερη εκλογική του επίδοση το 2023 με 24 έδρες, κατέχει μόνο 9 έδρες στην απερχόμενη βουλή.

Η Σάρα ντε Λανγκ, από το Πανεπιστήμιο του Λάιντεν, δήλωσε ότι το D66 επωφελήθηκε από μια «θετική, αισιόδοξη και δυναμική εκστρατεία, την οποία όλες οι έρευνές μας δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι προτιμούν από τις εκστρατείες δυσφήμισης», καθώς και από τους ψηφοφόρους που ήθελαν να «στείλουν το μήνυμα για μια σταθερή, κεντρώα κυβέρνηση».

Η Λεονί Στζόνγκε, από το Πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν, τόνισε ότι το κόμμα επωφελήθηκε από την ικανότητά του να απευθύνεται τόσο σε ψηφοφόρους κεντροαριστεράς όσο και κεντροδεξιάς, καθώς και από τον ίδιο τον Γιέτεν, ο οποίος θα γίνει ο πρώτος ανοιχτά gay πρωθυπουργός της χώρας. Οι ψηφοφόροι φαίνεται πως εκτίμησαν το μήνυμα του Γιέτεν, το οποίο περιέγραφαν ως «θετικό, ήρεμο και εποικοδομητικό», συμπλήρωσε.

Το πιθανότερο σενάριο για την επόμενη κυβέρνηση

Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το πιο πιθανό σενάριο για την επόμενη κυβέρνηση θα είναι ένας ευρύς συνασπισμός υπό την ηγεσία του D66, που θα περιλαμβάνει τους άλλους μεγάλους νικητές της βραδιάς, το Χριστιανοδημοκρατικό CDA, καθώς και το φιλελεύθερο-συντηρητικό VVD και το κεντροαριστερό GL/PvdA.

Το CDA, υπό την νεανική ηγεσία του Ενρί Μποντενμπαλ, που επίσης έκανε εκστρατεία για την επιστροφή σε «εύλογη», «υπεύθυνη», «σεβαστή και επίκαιρη» πολιτική μετά την πιο ακραία κυβέρνηση στην πρόσφατη ιστορία της Ολλανδίας, σχεδόν τετραπλασίασε τη δύναμή του, φτάνοντας τις 18 έδρες.

Το VVD, το οποίο, όπως και τα άλλα τρία μέλη του ασταθούς κυβερνητικού σχήματος που ηγούνταν από το PVV, είχε δει τη δημοτικότητά του να πέφτει δραματικά πριν από τις εκλογές, τελικά κατάφερε να αποσπάσει ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση με 22 έδρες, δύο λιγότερες από την προηγούμενη εκλογική του επίδοση.

Το κόμμα, που ηγείτο για χρόνια από τον πρώην πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, πλέον έχει επικεφαλής μια πρώην πρόσφυγα από την Τουρκία, τη Ντιλάν Γιέσιλγιοζ-Ζεγκερίους, η οποία έμοιαζε αβέβαιη για το μέλλον της πριν τις εκλογές, αλλά τώρα μπορεί να ελπίζει ότι θα είναι μέρος μιας κεντροδεξιάς κυβέρνησης.

Η GL/PvdA, από την άλλη, υπέστη ήττα, πέφτοντας από τις 25 έδρες στις 20. Ο ηγέτης του κόμματος, Φρανς Τίμερμανς, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε ότι αποχωρεί από την ολλανδική πολιτική.

Αυτός ο ευρύς συνασπισμός υπό την ηγεσία του D66 θα είχε 86 έδρες, με πλειοψηφία 10 εδρών.

Οι αναλυτές ανέφεραν ότι οι διαπραγματεύσεις ενδέχεται να κρατήσουν καιρό, με το συντηρητικό VVD, το οποίο επί μακρόν υποστήριζε ότι δεν θα κυβερνήσει με το κεντροαριστερό GL/PvdA, να αποτελεί μεγάλο εμπόδιο. «Η αποχώρηση του Τίμερμανς μπορεί να το διευκολύνει», δήλωσε η ντε Λανγκ.

Η ήττα του Βίλντερς δεν σηματοδότησε την ήττα του ακροδεξιού λαϊκισμού στην Ολλανδία, προειδοποίησε από την πλευρά της η Στζόνγκε, σημειώνοντας ότι δύο άλλα ακροδεξιά κόμματα, το Forum για τη Δημοκρατία (FvD) και το JA21, σημείωσαν σημαντική άνοδο.