Πιέσεις για εκεχειρία στην Ουκρανία: Πώς η Ευρώπη προσπαθεί να “προβλέψει” τα σχέδια του Πούτιν

Η πρόταση για κατάπαυση του πυρός, διάρκειας 30 ημερών στην Ουκρανία, αρχής γενομένης από τη Δευτέρα 12 Μαΐου, είναι μια πρόταση που το Κρεμλίνο δεν μπορεί ούτε να αποδεχτεί ούτε να απορρίψει, αλλά που μπορεί να το αναγκάσει τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, να κάνει μια “άβολη” επιλογή.

Οι ηγέτες της Ευρώπης, ανέλαβαν το δύσκολο έργο να καθορίσουν αν οι ειρηνικές συνομιλίες για την Ουκρανία μπορούν να οδηγήσουν σε κάτι ουσιαστικό, αναγκάζοντας τη Μόσχα να κάνει ένα διάλειμμα στη βία, ακριβώς τη στιγμή που φαίνεται να επιδιώκει να κλιμακώσει τις επιθέσεις τους καλοκαιρινούς μήνες που ακολουθούν, σύμφωνα με το CNN.

Αυτό επίσης δίνει στον μεγαλύτερο στρατό της Ευρώπης – την Ουκρανία – λίγο πάνω από 30 ώρες για να προετοιμάσει τις δυνάμεις της για μια ενδεχόμενη περίοδο ενός μήνα ειρήνης και, ελπίζουμε, για εβδομάδες σοβαρών διαπραγματεύσεων, κατά τις οποίες θα αποφασιστούν τα σύνορα της χώρας τους.

Τελικά, η Ουκρανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Πολωνία δεν είχαν πολλές επιλογές: η δημόσια απώλεια υπομονής της κυβέρνησης Τραμπ – μερικές φορές με τη Μόσχα, αλλά και με το Κίεβο – ενείχε τον κίνδυνο η Ουάσινγκτον να «προχωρήσει παρακάτω». Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει τις ΗΠΑ να σταματήσουν τη βοήθεια προς την Ουκρανία, μαζί με τις προσπάθειές τους για μια ειρηνική λύση – κάτι που οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται ότι απεύχονται.

Η σαφής διπλωματική ενέργεια της περασμένης εβδομάδας από τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον Βρετανό Πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ και τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει βάλει την Ουάσινγκτον σε μια θέση όπου έπρεπε να υποστηρίξει μια άμεση ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για να αναλάβει τον έλεγχο του αποτελέσματος του μεγαλύτερου πολέμου στην ήπειρο από τη δεκαετία του 1940.

Η Ευρώπη πράγματι αναγκάζει τη Ρωσία να αποδεχτεί μια πρόταση που αρχικά έγινε από τις ΗΠΑ και την Ουκρανία – την άνευ όρων κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες, που προτάθηκε για πρώτη φορά μετά από διμερή συνάντηση στη Σαουδική Αραβία σχεδόν δύο μήνες πριν. Αλλά αναγκάζει επίσης τον Λευκό Οίκο να εντείνει την παρακολούθηση της εκεχειρίας και, στη συνέχεια, να υποστηρίξει αυστηρές συνέπειες – ο Μακρόν τις χαρακτήρισε «μαζικές κυρώσεις» – αν η πρωτοβουλία αποτύχει.

Η διπλωματική σκακιέρα γύρω από την εκεχειρία 30 ημερών

Σήμερα, η προηγούμενη απάντηση του Κρεμλίνου «χρειάζεται να μιλήσουμε για τις λεπτομέρειες» δεν είναι αρκετή. Πρέπει να συμφωνήσει, να αμφισβητήσει ή να αγνοήσει την πρόταση, σημειώνει το CNN. Είναι πιθανό, όπως έχουμε δει στο παρελθόν, να επινοήσει μια περίπλοκη απόκριση.

Η Ρωσία μπορεί να συμφωνήσει στο “διάλειμμα” των εχθροπραξιών, αλλά στη συνέχεια να προκαλέσει μια ένταση της βίας, και να ρίξει την ευθύνη ότι την ξεκίνησε στην Ουκρανία. Ή να αμφισβητήσει ορισμένα στοιχεία της πρότασης – για παράδειγμα, να αντισταθεί μόνο εναντίον των ουκρανικών δυνάμεων εντός των περιοχών Κουρσκ ή Μπέλγκοροντ της Ρωσίας – προκαλώντας τον Λευκό Οίκο να αναρωτηθεί αν θα πρέπει να απορρίψει την μερική αποδοχή του Κρεμλίνου στην εκεχειρία. Η Μόσχα μπορεί να επιλέξει να αγνοήσει πλήρως την πρόταση και να χρησιμοποιήσει το μαγικό τους χαρτί με μια τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ-Πούτιν για να ανακατέψει την τράπουλα από την οποία έχουν λάβει ένα δύσκολο χέρι.

Αυτή είναι η πιο σημαντική διπλωματική στιγμή του πολέμου, ίσως η πιο σημαντική δήλωση της σύγκρουσης μέχρι τώρα, και σίγουρα οι πιο κρίσιμες 36 ώρες από τότε που ο Πούτιν αντιμετώπισε μια ανταρσία από τον κορυφαίο του συνεργάτη, Γεβγκένι Πριγκόζιν, τον Ιούνιο του 2023. Ο χρόνος είναι ένα σοβαρό πρόβλημα: κάτι που πρέπει να διαρκέσει 30 ημέρες πρέπει να οικοδομηθεί σε 30 ώρες.

Σημαντικά είναι και τα ερωτήματα που παραμένουν για την Ουκρανία και τους συμμάχους της σχετικά με το πώς θα τεθεί σε εφαρμογή αυτή η κατάπαυση του πυρός. Μπορεί το Κίεβο να δώσει εντολή στις δυνάμεις του να μην απαντούν, όταν για παράδειγμα πρόκειται για αυτοάμυνα; Αν οι ΗΠΑ αναλάβουν να επιβλέπουν την εκεχειρία, όπως πρότεινε ο Μακρόν, έχουν τις απαραίτητες δυνατότητες, σε επαρκή ποιότητα και ποσότητα, για να μελετήσουν εκατοντάδες μίλια βίαιων μετώπων; Η ακριβής απόδειξη των παραβιάσεων της Μόσχας θα είναι το κλειδί για να βοηθήσουν την Ουκρανία και την Ευρώπη να ανταποκριθούν στο αναπόφευκτο κύμα ρωσικής παραπληροφόρησης και κατηγοριών που μπορεί να συνοδεύει την εκεχειρία.

Το κόστος για το Κίεβο και την Ευρώπη τον επόμενο μήνα μπορεί να είναι σημαντικό. Η Ουκρανία μπορεί να χάσει έδαφος καθώς τα στρατεύματά της μαλακώνουν τις αντιδράσεις τους στις ρωσικές επιθέσεις κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας. Ο Λευκός Οίκος μπορεί να βγει από τη διαδικασία και να επιστρέψει και πάλι στο σημείο όπου πιστεύει ότι ο Ζελένσκι είναι το πρόβλημα. Η ενότητα της Ευρώπης – η οποία παρουσιάστηκε με ενιαία στάση σήμερα στο Κίεβο, και υποστηρίχθηκε από πάνω από δώδεκα άλλες χώρες από τη Νέα Ζηλανδία έως τον Καναδά – μπορεί μόνο να χειροτερεύσει από το σημερινό της αποκορύφωμα, ειδικά αν η αμερικανική υποστήριξη προς την Ουκρανία μειωθεί.

Το γεγονός ότι ο Τραμπ χάνει την υπομονή του με ίσως το πιο περίπλοκο θέμα στο χαρτοφυλάκιό του θα ήταν πιθανότατα επιζήμιο για το Κίεβο, περισσότερο από ό,τι για τη Μόσχα. Ο Πούτιν, έχοντας άλλους δύο μήνες για να πλήξει τις γραμμές του Κιέβου, θα άφηνε τον Ζελένσκι να αντιμετωπίσει έναν ακόμη φρικτό χειμώνα.

Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της αναζητούν σαφήνεια από αυτή την πρόταση σχετικά με το αν ο Πούτιν επιθυμεί οποιουδήποτε είδους ειρήνη. Ο δρόμος που έχουν επιλέξει για να φτάσουν εκεί είναι, από μόνος του, ασαφής και γεμάτος παγίδες για χειρισμούς από την πλευρά του Πούτιν.

Ακούγοντας τους επικεφαλής των πέντε μεγαλύτερων στρατών της Ευρώπης στο Κίεβο το Σάββατο, φάνηκε ότι οι περισσότεροι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Πούτιν δεν θέλει ειρήνη και δεν πρόκειται να εξετάσει σοβαρά έναν μήνα ειρήνης. Αυτοί οι πέντε ηγέτες αντιμετωπίζουν μερικές δύσκολες εβδομάδες για να εδραιώσουν αυτό το γεγονός και έπειτα να πείσουν τον Τραμπ ότι πρέπει να πάρει ακόμα πιο σκληρή θέση απέναντι στη Ρωσία από τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν.

Ο δρόμοςο οποίος φαίνεται να προβλέπουν οι ηγέτες της Ευρώπης είναι η κλιμάκωση του πολέμου – με τον Πούτιν να παραβιάζει την κατάπαυση του πυρός, να ακολουθούν εκτεταμένες κυρώσεις και η Ευρώπη να ενισχύει τη στρατιωτική στήριξή της προς την Ουκρανία. Από ότι δείχνουν οι κινήσεις τους, πιστεύουν πως το Κρεμλίνο δεν θέλει να σταματήσει τον πόλεμο. Και ο Τραμπ θα πρέπει τότε να τοποθετηθεί.