Politico: Οι μεγάλοι χαμένοι (και κάποιοι νικητές) από τη συμφωνία Ε.Ε. – ΗΠΑ

Η εμπορική συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την Κυριακή (27/07) ήταν εξαιρετικά μονόπλευρη, σχολιάζει σε ανάλυσή του το Politico.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει το βάρος των αμερικανικών δασμών 15% στις περισσότερες από τις εξαγωγές της – και αναγκάστηκε να αναλάβει μεγάλες οικονομικές δεσμεύσεις, τόσο για τις ενεργειακές εισαγωγές από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και για την πραγματοποίηση επενδύσεων στη χώρα.

Ωστόσο, από την ισχυρή γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία έως τις αεροπορικές εταιρείες και τις βιομηχανίες χαλκού και τεχνολογίας, υπάρχουν και κάποιοι νικητές από την πολύκροτη συμφωνία, η οποία σημειώνεται ότι δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί γραπτώς.

Ενέργεια

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία;

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, ο Τραμπ και η Φον Ντερ Λάιεν συμφώνησαν ότι η ΕΕ θα αγοράσει πετρέλαιο και υγροποιημένο φυσικό αέριο αξίας 750 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ, ένα ποσό που θα περιλαμβάνει και άλλα ενεργειακά προϊόντα όπως το πυρηνικό καύσιμο.

Αυτό σημαίνει ότι θα δαπανώνται 250 δισ. δολάρια σε νέες αγορές ενέργειας κάθε χρόνο, κάτι που, σύμφωνα με την επικεφαλής της Κομισιόν, θα βοηθήσει στον τερματισμό της εξάρτησης της ΕΕ από τις ρωσικές εισαγωγές.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Θεωρητικά, η συμφωνία αποτελεί μια τεράστια νίκη για τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στην πράξη, οι ειδικοί λένε ότι είναι ανεφάρμοστη.

Καταρχάς, η επίτευξη αυτού του στόχου – με βάση τα στοιχεία του περασμένου έτους – θα απαιτούσε από την ΕΕ να τριπλασιάσει τις εισαγωγές ενέργειας από τις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα θα ζητούσε από τις αμερικανικές εταιρείες να εκτρέψουν όλες τις ενεργειακές τους ροές παγκοσμίως προς την ΕΕ.

Σημειώνεται ότι οι συνολικές πωλήσεις ενέργειας της Ρωσίας στην ΕΕ ανήλθαν σε μόλις 23 δισ. ευρώ πέρυσι.

Αυτοκίνητα

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Οι αμερικανικοί δασμοί σε αυτοκίνητα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων μειώνονται στο βασικό 15%, ένα επίπεδο που αντιστοιχεί στη συμφωνία που επιτεύχθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα με τις ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες.

Σε αντάλλαγμα, η ΕΕ συμφώνησε να μειώσει τους δασμούς της στα αυτοκίνητα από 10% στο μηδέν, δήλωσε ο εκπρόσωπος Εμπορίου Olof Gill. Ο διάβολος ωστόσο κρύβεται στις λεπτομέρειες…. Σύμφωνα με τη συμφωνία ΗΠΑ – Ιαπωνίας, η ασιατική χώρα θα δέχεται οχήματα που έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα αυτοκινητοβιομηχανίας. Ένας ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής δήλωσε ότι η συμφωνία της ΕΕ περιλαμβάνει «μια δέσμευση για συνεργασία… Για να διαπιστώσουμε σε ποιους τομείς τα πρότυπα έχουν ήδη ευθυγραμμιστεί ή πού πρέπει να συνεργαστούμε πιο στενά για να τα ευθυγραμμίσουμε στο μέλλον».

Όπως ανέφερε το Politico, ο αξιωματούχος είχε προηγουμένως αναφέρει ότι είναι πιθανή και μια αντιστοίχισητων αμερικανικών προτύπων αυτόνομης οδήγησης με τα ευρωπαϊκά.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Σύμφωνα με το γερμανικό λόμπι, πρόκειται για μια κακή συμφωνία που θα συνεχίσει να επιβαρύνει τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας. Ο πραγματικός χαμένος δεν είναι οι τόσο οι αυτοκινητοβιομηχανίες, όσο οι εργαζόμενοί τους, σύμφωνα με τον Ferdinand Dudenhöffer, διευθυντή του γερμανικού Κέντρου Έρευνας για την Αυτοκινητοβιομηχανία, ο οποίος εκτιμά ότι έως και 70.000 θέσεις εργασίας σε ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες και τους προμηθευτές τους θα μπορούσαν να χαθούν, καθώς οι αυτοκινητοβιομηχανίες πιθανώς θα μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ προκειμένου να παρακάμψουν τον δασμό 15%.

Αεροπορία

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Η συμφωνία ΕΕ – ΗΠΑ για μηδενικούς δασμούς σε «όλα τα αεροσκάφη και τα εξαρτήματά τους», την οποία ανακοίνωσε η Φον Ντερ Λάιεν, δίνει ανάσα τόσο στους κατασκευαστές αεροσκαφών όσο και στις αεροπορικές εταιρείες.

Η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού που κρύβεται πίσω από κάθε αεροσκάφος καθιστά τον τομέα των αεροπρικών εταιριών πιο ευάλωτο σε εμπορικές “τρικλοποδιές” από άλλους. Μετά τη 17ετή διαμάχη μεταξύ Airbus και Boeing που ολοκληρώθηκε το 2021, ούτε η ευρωπαϊκή ούτε η αμερικανική βιομηχανία ενδιαφέρονταν να εισέλθουν σε έναν νέο εμπορικό πόλεμο.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Αν και η Boeing μπορεί να ωφελήθηκε βραχυπρόθεσμα από τους δασμούς που επιβλήθηκαν στον ανταγωνιστή της, την Airbus, αναλυτές επισημαίνουν ότι ο αμερικανικός κατασκευαστής αεροσκαφών θα υφίστατο μεγαλύτερες ζημιές σε περίπτωση αντιποίνων από την Ε.Ε.

Αντίθετα, ορισμένες αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες που διαθέτουν στόλο Airbus, όπως η Delta Air Lines και η Spirit Airlines, θα υφίσταντο άμεσα τις συνέπειες των δασμών στους ευρωπαϊκούς προμηθευτές τους.

Μεταξύ των «χαμένων» από την πολιτική μηδενικών-αντιμηδενικών δασμών συγκαταλέγονται και οι εταιρείες μίσθωσης αεροσκαφών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, καθώς — αν είχαν επιβληθεί ανταποδοτικοί δασμοί — αυτές θα ήταν το βασικό μέσο μέσω του οποίου οι αεροπορικές εταιρείες θα προσπαθούσαν να αποφύγουν τις πρόσθετες χρεώσεις.

Φαρμακευτικά προϊόντα

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; .

Ο Τραμπ και η Φον Ντερ Λάιεν εμφανίστηκαν την Κυριακή να διαψεύδουν ευθέως ο ένας τον άλλον, με τον Αμερικανό πρόεδρο να δηλώνει πως η εμπορική συμφωνία δεν περιλαμβάνει τα φαρμακευτικά προϊόντα — και την πρόεδρο της Κομισιόν να ισχυρίζεται πως τα περιλαμβάνει.

Αξιωματούχοι της Κομισιόν διευκρίνισαν τη Δευτέρα ότι – προς το παρόν – ο δασμός παραμένει μηδενικός. Ωστόσο, οι Βρυξέλλες αναμένουν την επιβολή ανώτατου δασμού 15% όταν ολοκληρωθεί η έρευνα του αμερικανικού Υπουργείου Εμπορίου για τον κλάδο βάσει του άρθρου 232 — νομοθεσία που επιτρέπει την επιβολή δασμών για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Η Φον Ντερ Λάιεν ανέφερε ότι προβλέπονται εξαιρέσεις για ορισμένα γενόσημα φάρμακα, αν και δεν είναι ακόμη σαφές ποια ακριβώς περιλαμβάνονται.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Οι εταιρείες γενοσήμων – δηλαδή εκείνες που παράγουν τα φθηνότερα φάρμακα – υποστηρίζουν ότι έχουν τα περισσότερα να χάσουν, λόγω των μικρών περιθωρίων κέρδους τους, ακόμα κι αν ο τελικός δασμός είναι σημαντικά χαμηλότερος από το 200% που είχε απειλήσει ο Τραμπ πριν από λίγες εβδομάδες.

Ο σύνδεσμος φαρμακευτικών εταιρειών Medicines for Europe ζητά περισσότερη σαφήνεια ως προς το ποια φάρμακα θα εξαιρούνται από δασμούς, και πιέζει την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ να διευρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη λίστα φαρμάκων που παραμένουν αδασμολόγητα.

Η φαρμακευτική εταιρεία Merck δήλωσε ότι χαιρετίζει το γεγονός πως επιτεύχθηκε τουλάχιστον κάποια συμφωνία, ενώ στην Ιρλανδία — η οποία είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη λόγω του τεράστιου φαρμακευτικού της τομέα — ο επιχειρηματικός σύνδεσμος Ibec δήλωσε ότι η Ευρώπη υπέκυψε.

Τεχνολογία

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Η συμφωνία της Κυριακής περιλάμβανε τον εξοπλισμό παραγωγής μικροτσίπ ως έναν από τους τομείς, στους οποίους εφαρμόζεται ο μηχανισμός μηδενικών-αντιμηδενικών δασμών, γεγονός που σημαίνει ότι εξαιρείται από τον βασικό δασμό του 15%.

Η Φον Ντερ Λάιεν τόνισε ότι η Ε.Ε. είναι – και θα παραμείνει – σημαντικός αγοραστής αμερικανικών τσιπ τεχνητής νοημοσύνης (AI).

«Τα αμερικανικά AI chips θα τροφοδοτήσουν τις ευρωπαϊκές γιγα-μονάδες τεχνητής νοημοσύνης και θα βοηθήσουν τις ΗΠΑ να διατηρήσουν το τεχνολογικό τους προβάδισμα», δήλωσε.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Ο μηδενικός δασμός θεωρήθηκε ευρέως ως νίκη για την ολλανδική εταιρεία κατασκευής μηχανημάτων εκτύπωσης τσιπ ASML, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες της Ευρώπης με βάση την κεφαλαιοποίηση της αγοράς. Τα μηχανήματα που αποστέλλει η ASML αξίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ η καθεμία.

Η δέσμευση της Φον Ντερ Λάιεν να αγοράζει αμερικανικά AI chips θεωρείται πλήγμα για όσους υποστηρίζουν μια πιο τεχνολογικά ανεξάρτητη Ευρώπη, καθώς η συνέχιση των εισαγωγών ενισχύει την εξάρτηση της Ε.Ε. από την αμερικανική τεχνολογία.

Ψηφιακή Ρύθμιση

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Τίποτα. Η Κομισιόν απέρριψε την προσπάθειά της κυβέρνησης Τραμπ να παρακάμψει τους κανόνες της ΕΕ -και προς το παρόν η κίνηση αυτή έχει αποδώσει καρπούς. «Δεν υπάρχει απολύτως καμία δέσμευση για την ψηφιακή ρύθμιση, ούτε για τους ψηφιακούς φόρους», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Η ψηφιακή νομοθεσία της Ε.Ε. — και ειδικότερα ο Νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act – DMA) και ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA) — βγήκε αλώβητη από τις συνομιλίες.

Και αυτό παρά τις έντονες πιέσεις από την αμερικανική πλευρά, καθώς μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες όπως η Meta και η Apple έχουν εκφράσει όλο και πιο ανοιχτά την αντίθεσή τους στον DMA.

Η πίεση συνεχίζεται: η Ένωση Βιομηχανίας Υπολογιστών και Επικοινωνιών (CCIA) — μία από τις ισχυρότερες ομάδες πίεσης της Big Tech — δημοσίευσε πρόσφατα μελέτη, σύμφωνα με την οποία το κόστος και οι απώλειες εσόδων από τους ευρωπαϊκούς ψηφιακούς κανονισμούς ανέρχονται σε 97,6 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, εκ των οποίων περίπου 1 δισ. αφορά μόνο στα κόστη συμμόρφωσης με τον DMA.

Άμυνα

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Ο Τραμπ προέβαλε ως επιτυχία την αγορά «τεράστιων ποσοτήτων» αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού — ωστόσο, ανώτατοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. διέψευσαν αυτόν τον ισχυρισμό, τονίζοντας ότι η προμήθεια όπλων δεν αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο της συμφωνίας.

«Η προμήθεια στρατιωτικού υλικού δεν αποτελεί αρμοδιότητα της Επιτροπής», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι «δεν υπολογίστηκε με κανέναν τρόπο στα οικονομικά μεγέθη που συζητήθηκαν».

Εν ολίγοις: Δεν υπάρχει καμία επίσημη δέσμευση για αγορά αμερικανικών οπλικών συστημάτων.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει;

Η αμερικανική αμυντική βιομηχανία δεν πέτυχε κάποια εξασφαλισμένη νίκη – αλλά θα μπορούσε να επωφεληθεί έμμεσα.

Αξιωματούχοι της Ε.Ε. αναγνώρισαν ότι η αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών στην Ευρώπη ενδέχεται να ευνοήσει τις αμερικανικές εταιρείες.

«Μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, είναι σαφές ότι τα κράτη μέλη – με τη σθεναρή υποστήριξη της Κομισιόν – αυξάνουν τις αμυντικές τους δαπάνες, και αυτό θα ωφελήσει άμεσα ή έμμεσα τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε αξιωματούχος.

Αυτή η δυναμική, πάντως, δεν αποκλείεται να προκαλέσει ανησυχία στις ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες, καθώς οι αποφάσεις για εξοπλισμούς επιταχύνονται.

Χάλυβας

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Φαίνεται πως υπάρχει επιστροφή σε ένα καθεστώς ποσοστώσεων, παρόμοιο με εκείνο που ίσχυε κατά την περίοδο Μπάιντεν. Πάνω από αυτό, ο δασμός 50% θα παραμείνει — κατά πάσα πιθανότητα — σε ισχύ.

Ένας αξιωματούχος της Ε.Ε. δήλωσε τη Δευτέρα ότι το επίπεδο των ίδιων των ποσοστώσεων δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί, και πως αυτό θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο από ό,τι απομένει μέχρι την 1η Αυγούστου.

Πέρα από αυτό, οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν σε κάποιο βαθμό ότι η Ε.Ε. δεν αποτελεί τον πραγματικό υπαίτιο για την υπερπαραγωγή χάλυβα και αλουμινίου σε παγκόσμιο επίπεδο.

Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον θα συζητήσουν τη δημιουργία ενός «δακτυλίου προστασίας» (ring fence) με στόχο να απομονώσουν τις αγορές τους από χάλυβα αμφιλεγόμενης προέλευσης — κυρίως από Κίνα, Ινδονησία, Αίγυπτο, Τουρκία και άλλες χώρες.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Αν η ευρωπαϊκή χαλυβουργία μπορέσει – έστω σε κάποιον βαθμό – να συνεχίσει να εξάγει εξειδικευμένα προϊόντα στις ΗΠΑ, αυτό θα ήταν προτιμότερο από έναν γενικευμένο δασμό 50%.

Ωστόσο, ο μεγάλος χαμένος ενδέχεται να είναι η Κίνα.

Αν ΗΠΑ και Ε.Ε. καταφέρουν πράγματι να οικοδομήσουν ένα «τείχος χάλυβα» γύρω από τις αγορές τους – κάτι που παραμένει αβέβαιο, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν σύστημα εμπορίας ρύπων (emissions trading) – τότε η κινεζική στρατηγική ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα σοβαρό αντίβαρο.

Φαγητό και ποτό

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Σε ορισμένα γεωργικά προϊόντα ενδέχεται να εφαρμοστούν μηδενικοί δασμοί στις συναλλαγές με τις ΗΠΑ, όπως ανέφερε η Φον Ντερ Λάιεν σε δημοσιογράφους, δεν διευκρίνισε ωστόσο ποια αγαθά θα ήταν αυτά.

Η πιο πρόσφατη ενημέρωση από έναν ανώτερο αξιωματούχο της Επιτροπής αναφέρει ότι η Ε.Ε. θα μειώσει τους δασμούς σε όσα θεωρεί «μη ευαίσθητα» γεωργικά προϊόντα από τις ΗΠΑ, ενώ τα «ευαίσθητα» γεωργικά εισαγόμενα προϊόντα θα συνεχίσουν να επιβαρύνονται με τους υφιστάμενους δασμούς.

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Είναι πολύ νωρίς για να πούμε με σιγουριά. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ξηροί καρποί, ζωοτροφές και οι βίσωνες από τις ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν ως «μη ευαίσθητα» προϊόντα και να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές, ενώ το αμερικανικό βοδινό κρέας — που θεωρείται «ευαίσθητο» — θα συνεχίσει να υπόκειται σε δασμούς.

Ωστόσο, οι διαπραγματευτές εξακολουθούν να διαπραγματεύονται για μηδενικούς δασμούς και να καθορίζουν την τοποθέτηση βασικών αγροδιατροφικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των οινοπνευματωδών ποτών και του κρασιού, στη συνολική συμφωνία που συμφώνησαν οι ηγέτες.

Επενδύσεις

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία; 

Η συμφωνία περιλαμβάνει τη δέσμευση ευρωπαϊκών εταιρειών να επενδύσουν επιπλέον 600 δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ. Η δέσμευση αυτή φαίνεται να είναι περισσότερο επικοινωνιακή κίνηση.

«Είναι σε μεγάλο βαθμό επιτελεστική», δήλωσε ο Νιλς Ρεντέκερ από το think tank του Κέντρου «Jacques Delors». Στην πραγματικότητα, οι Βρυξέλλες δεν έχουν την εξουσία να υλοποιήσουν αυτή την υπόσχεση, καθώς οι επενδύσεις θα προέλθουν αποκλειστικά από τον ιδιωτικό τομέα, ανέφεραν δύο ανώτατοι αξιωματούχοι της Επιτροπής.

Ένας εξ αυτών τόνισε πως το ποσό «βασίστηκε σε λεπτομερείς συζητήσεις με διάφορους επιχειρηματικούς φορείς και εταιρείες, προκειμένου να διερευνηθούν οι προθέσεις τους για επενδύσεις».

Ποιος κερδίζει, ποιος χάνει; 

Οι επιπλέον επενδύσεις από την Ευρώπη είναι πιθανό να ενισχύσουν την οικονομία των ΗΠΑ. Ωστόσο, είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα έρθει εις βάρος των επενδύσεων εντός της Ευρώπης, κάτι που θα έπληττε την ανάπτυξη της ΕΕ.