Πώς Ισραήλ και Microsoft “ακούν” ό,τι γίνεται στη Γάζα – Το σχέδιο παρακολούθησης
Διαβάζεται σε 11'
Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν τις τηλεφωνικές επικοινωνίες των Παλαιστινίων με τη βοήθεια της Microsoft, σύμφωνα με αποκάλυψη της Guardian. Τι συνέβη αναλυτικά.
- 06 Αυγούστου 2025 21:15
Ένα απόγευμα στα τέλη του 2021, ο διευθύνων σύμβουλος της Microsoft, Satya Nadella, συναντήθηκε με τον διοικητή των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, της Μονάδας 8200.
Όπως αποκαλύπτει η βρετανική TheGuardian, στην ατζέντα του επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών ήταν κυρίως η μεταφορά τεράστιου όγκου απόρρητων πληροφοριών στο cloud της αμερικανικής εταιρείας.
Στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στα κεντρικά γραφεία της Microsoft κοντά στο Σιάτλ, ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, Yossi Sariel, κέρδισε την υποστήριξη του Nadella για ένα σχέδιο, που θα έδινε στη Μονάδα 8200 πρόσβαση σε έναν εξατομικευμένο και ξεχωριστό χώρο εντός του cloud Azure της Microsoft. Εξοπλισμένη με την σχεδόν απεριόριστη χωρητικότητα αποθήκευσης του Azure, η Μονάδα 8200 άρχισε να δημιουργεί ένα ισχυρό νέο εργαλείο μαζικής παρακολούθησης.
Συγκεκριμένα, ένα εκτεταμένο και παρεμβατικό σύστημα που συνέλεγε και αποθήκευε ηχογραφήσεις εκατομμυρίων τηλεφωνικών κλήσεων που πραγματοποιούνται καθημερινά από Παλαιστινίους στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Σύμφωνα με έρευνα της Guardian σε συνεργασία με το ισραηλινο-παλαιστινιακό περιοδικό +972 Magazine και το Local Call, το σύστημα παρακολούθησης, που βασίζεται στο cloud – το οποίο τέθηκε σε λειτουργία για πρώτη φορά το 2022 – επιτρέπει στη Μονάδα 8200 να αποθηκεύει καθημερινά ένα τεράστιο αρχείο κλήσεων για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Η Microsoft ισχυρίζεται ότι ο Nadella δεν γνώριζε τι είδους δεδομένα σχεδίαζε να αποθηκεύσει η Μονάδα 8200 στο Azure. Ωστόσο, μια σειρά από έγγραφα της Microsoft που διέρρευσαν και συνεντεύξεις με 11 πηγές από την εταιρεία και την ισραηλινή στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών αποκαλύπτουν, πως το Azure χρησιμοποιήθηκε από τη Μονάδα 8200 για την αποθήκευση αυτού του εκτεταμένου αρχείου καθημερινών επικοινωνιών των Παλαιστινίων.
Σύμφωνα με τρεις πηγές της Μονάδας 8200, η πλατφόρμα αποθήκευσης που βασίζεται στο cloud έχει διευκολύνει την προετοιμασία θανατηφόρων αεροπορικών επιδρομών και έχει διαμορφώσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Χάρη στον έλεγχο που ασκεί στις παλαιστινιακές τηλεπικοινωνιακές υποδομές, το Ισραήλ παρακολουθεί εδώ και καιρό τις τηλεφωνικές κλήσεις στα κατεχόμενα εδάφη. Ωστόσο, το νέο σύστημα επιτρέπει στους αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών να αναπαράγουν το περιεχόμενο των κλήσεων από κινητά τηλέφωνα που πραγματοποιούν οι Παλαιστίνιοι, καταγράφοντας τις συνομιλίες ενός πολύ μεγαλύτερου αριθμού απλών πολιτών.
Πηγές των μυστικών υπηρεσιών με γνώση του προγράμματος ανέφεραν ότι η ηγεσία της Μονάδας 8200 απευθύνθηκε στη Microsoft αφού κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν διέθετε επαρκή αποθηκευτικό χώρο ή υπολογιστική ισχύ στους στρατιωτικούς διακομιστές για να αντέξει το βάρος των τηλεφωνικών κλήσεων ολόκληρου του πληθυσμού.
Αρκετοί αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών της μονάδας, η οποία είναι μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί με την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) σε σχέση με τις δυνατότητες παρακολούθησης, ανέφεραν ότι εσωτερικά δημιουργήθηκε ένα σύνθημα, που αποτύπωνε την κλίμακα και την φιλοδοξία του προγράμματος:
«Ένα εκατομμύριο κλήσεις την ώρα».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας, το σύστημα παρακολούθησης δημιουργήθηκε για να λειτουργεί στους διακομιστές της Microsoft, με ενισχυμένα επίπεδα ασφάλειας που αναπτύχθηκαν από τους μηχανικούς της εταιρείας, καθ’ υπόδειξη της Μονάδας 8200. Τα αρχεία της Microsoft που διέρρευσαν υποδηλώνουν ότι ένα μεγάλο μέρος των ευαίσθητων δεδομένων της Μονάδας ενδέχεται να βρίσκεται πλέον στα κέντρα δεδομένων της εταιρείας στην Ολλανδία και την Ιρλανδία.
Οι αποκαλύψεις σχετικά με το ρόλο της πλατφόρμας Azure της Microsoft στην παρακολούθηση χιλιάδων Παλαιστινίων έρχονται σε μια στιγμή που ο αμερικανικός τεχνολογικός γίγαντας αντιμετωπίζει πιέσεις από υπαλλήλους και επενδυτές για τους δεσμούς του με τον ισραηλινό στρατό και τον ρόλο που έχει διαδραματίσει η τεχνολογία του στην γενοκτονία του παλαιστινιακού πληθυσμού.
Τον Μάιο, ένας υπάλληλος διέκοψε μια ομιλία του Nadella σε ένδειξη διαμαρτυρίας, φωνάζοντας: «Γιατί δεν δείχνεις πώς τα ισραηλινά εγκλήματα πολέμου τροφοδοτούνται από το Azure;»
Μετά τη δημοσίευση του αποκαλυπτικού δημοσιεύματος τον Ιανουάριο, για την εξάρτηση του Ισραήλ από την τεχνολογία της Microsoft κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, η εταιρεία παρήγγειλε μια εξωτερική αξιολόγηση της σχέσης των δύο αυτών μερών. Η αξιολόγηση, σύμφωνα με τη Microsoft, «δεν εντόπισε μέχρι σήμερα στοιχεία» ότι το Azure ή τα προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης της «χρησιμοποιήθηκαν για να στοχεύσουν ή να βλάψουν ανθρώπους» στην περιοχή.
Μια ανώτερη πηγή της Microsoft δήλωσε ότι η εταιρεία είχε συνομιλίες με ισραηλινούς αξιωματούχους άμυνας και όρισε τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να χρησιμοποιείται η τεχνολογία της στη Γάζα, επιμένοντας ότι τα συστήματα της Microsoft δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό στόχων σε θανατηφόρες επιθέσεις.
Ωστόσο, πηγές της Μονάδας 8200 ανέφεραν ότι πληροφορίες που προέρχονταν από τα τεράστια αρχεία τηλεφωνικών κλήσεων που διατηρούνται στο Azure είχαν χρησιμοποιηθεί για την έρευνα και τον εντοπισμό στόχων βομβαρδισμού στη Γάζα. Μία από τις πηγές ανέφερε ότι, κατά τον σχεδιασμό αεροπορικής επιδρομής εναντίον ενός ατόμου που βρισκόταν σε πυκνοκατοικημένη περιοχή με μεγάλο αριθμό αμάχων, οι αξιωματικοί χρησιμοποιούσαν το σύστημα που βασίζεται στο cloud, για να εξετάσουν τις κλήσεις που είχαν πραγματοποιήσει άτομα που βρίσκονταν στην γειτονιά.
Οι πηγές ανέφεραν επίσης ότι η χρήση του Azure έχει αυξηθεί σημαντικά από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει προκαλέσει τον θάνατο περισσότερων από 60.000 ανθρώπων στην περιοχή, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 18.000 παιδιών.
Ωστόσο, το εν λόγω σύστημα είχε αρχικά επικεντρωθεί στη Δυτική Όχθη, όπου περίπου 3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν υπό ισραηλινή στρατιωτική κατοχή. Πηγές της Μονάδας 8200 ανέφεραν ότι οι πληροφορίες που αποθηκεύονται στο Azure έχουν χρησιμοποιηθεί για να εκβιάσουν ανθρώπους, να τους θέσουν υπό κράτηση ή ακόμη και να “δικαιολογήσουν” τη δολοφονία τους. «Όταν πρέπει να συλλάβουν κάποιον και δεν υπάρχει αρκετά καλός λόγος για να το κάνουν, εκεί βρίσκουν την αφορμή», ανέφερε ένας από αυτούς, αναφερόμενος στις πληροφορίες που αποθηκεύονται στο cloud.
Ένας εκπρόσωπος της Microsoft δήλωσε ότι δεν είχε «καμία πληροφορία» σχετικά με το είδος των δεδομένων που αποθηκεύει η Μονάδα 8200 στο cloud της. Ανέφερε ότι «η συνεργασία της εταιρείας με τη Μονάδα 8200 βασίζεται στην ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και στην προστασία του Ισραήλ από κυβερνοεπιθέσεις κρατών και τρομοκρατών».
«Σε καμία περίπτωση κατά τη διάρκεια αυτής της συνεργασίας», πρόσθεσε, «η Microsoft δεν είχε γνώση της παρακολούθησης πολιτών ή της συλλογής των συνομιλιών τους μέσω κινητών τηλεφώνων με τη χρήση των υπηρεσιών της, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής αξιολόγησης που ανέθεσε».
“Η λύση στα προβλήματά μας”
Αρκετούς μήνες πριν συναντήσει τον CEO της Microsoft Nadella το 2021, ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ, Yossi Sariel είχε δημοσιεύσει ένα βιβλίο για την τεχνητή νοημοσύνη με ψευδώνυμο, στο οποίο προέτρεπε τους στρατούς και τις μυστικές υπηρεσίες άλλων χωρών να «μεταναστεύσουν στο cloud».
Γνωστός στις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες ως «ευαγγελιστής της τεχνολογίας», ο Sariel “καυχιόταν πολύ για τη σχέση του με τον Nadella“, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ανώτερη πηγή των μυστικών υπηρεσιών – σημειωτέον η Microsoft αρνήθηκε ότι ο Nadella και ο Sariel είχαν στενή σχέση.
«Πούλησε τη συνεργασία εσωτερικά και εξασφάλισε ένα τεράστιο προϋπολογισμό», είπε ένας άλλος πρώην συνάδελφός του από τις μυστικές υπηρεσίες. «Την παρουσίασε ως τη λύση στα προβλήματά μας με τους Παλαιστίνιους”.
Ο Sariel αρνήθηκε να σχολιάσει και παρέπεμψε τις ερωτήσεις του Guardian σχετικά με το έργο στις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις. Ένας εκπρόσωπος των IDF δήλωσε ότι η συνεργασία τους με εταιρείες όπως η Microsoft βασίζεται σε «συμφωνίες που υπόκεινται σε νομικό έλεγχο». Πρόσθεσε: «Οι IDF λειτουργούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, με στόχο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τη διασφάλιση της ασφάλειας του κράτους και των πολιτών του».
Από την πλευρά της, η Microsoft θεώρησε τη πολυετή συνεργασία της με το Ισραήλ ως μια επικερδή εμπορική συμφωνία. Σύμφωνα με τα αρχεία, τα στελέχη της εταιρείας προέβλεπαν έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων και έκαναν λόγο για μια “απίστευτα ισχυρή στιγμή για το brand” του Azure.
Όταν η Μονάδα 8200 άρχισε να χρησιμοποιεί τις δυνατότητες αποθήκευσης του Azure το 2022, οι αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών συνειδητοποίησαν γρήγορα τις νέες δυνατότητες που είχαν στη διάθεσή τους. «Το cloud διαθέτει άπειρο χώρο αποθήκευσης», δήλωσε μια πηγή που είναι εξοικειωμένη με το σύστημα.
Οι κλήσεις που καταγράφονται συνήθως διατηρούνται στο cloud για περίπου ένα μήνα, αν και η αποθήκευση μπορεί να επεκταθεί, επιτρέποντας στη μονάδα να διατηρεί τις κλήσεις για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα όταν χρειάζεται, εξήγησαν αρκετές πηγές των μυστικών υπηρεσιών. Αυτό επιτρέπει στη μονάδα να ανακτά τις τηλεφωνικές συνομιλίες ατόμων που “παρουσιάζουν ενδιαφέρον”, ανέφεραν. Προηγουμένως, οι στόχοι παρακολούθησης έπρεπε να είναι γνωστοί από πριν, για να υποκλαπούν και να αποθηκευτούν οι συνομιλίες τους.
Αρκετές από τις πηγές επέμειναν ότι το σύστημα παρακολούθησης των Παλαιστινίων, που βασίζεται στο cloud, είχε αποτρέψει μερικές θανατηφόρες επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών. Ένας από αυτούς είπε ότι η «διάσωση ζωών» Ισραηλινών ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη πίσω από το “όραμα” του Sariel.
Ωστόσο, το σύστημα απέτυχε να αποτρέψει την επίθεση της Χαμάς την 7 Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν σχεδόν 1.200 άτομα στο νότιο Ισραήλ και 240 άτομα απήχθησαν.
Μετά τις επιθέσεις, ο Sariel δέχτηκε κριτική για την προφανή προτεραιότητα που έδωσε στην «εθιστική και συναρπαστική» τεχνολογία έναντι των “παλιομοδίτικων” μεθόδων συλλογής πληροφοριών, κάτι που, σύμφωνα με ορισμένους, συνέβαλε στην “καταστροφή”.
Ο Sariel παραιτήθηκε πέρυσι, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για «το ρόλο της 8200 στην αποτυχία των πληροφοριών και των επιχειρήσεων».
Η καταστροφή της τηλεπικοινωνιακής υποδομής της Γάζας από το Ισραήλ μείωσε τον όγκο των τηλεφωνικών κλήσεων στην περιοχή, αλλά πηγές ανέφεραν ότι οι πληροφορίες που αποθηκεύονται στο cloud παραμένουν χρήσιμες.
Ο Yossi Sariel
Ο Yossi Sariel, επικεφαλής της ισραηλινής Μονάδας 8200 από το 2021 έως το 2024, υπήρξε ο “εγκέφαλος” πίσω από το πρόγραμμα μαζικής παρακολούθησης Παλαιστινίων, που άλλαξε ολόκληρη τη φιλοσοφία λειτουργίας της υπηρεσίας.
Επαγγελματίας αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών και ένθερμος υποστηρικτής της τεχνολογικής καινοτομίας, ο Sariel εγκατέλειψε τη λογική της στοχευμένης παρακολούθησης υπέρ μιας στρατηγικής «παρακολούθησης όλων, συνεχώς».
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, δρομολογήθηκε μια στενή συνεργασία με τη Microsoft, μέσω της οποίας η Μονάδα 8200 άρχισε να αποθηκεύει τεράστιες ποσότητες απόρρητων δεδομένων – περιλαμβανομένων ηχογραφημένων τηλεφωνικών κλήσεων – στο Azure, την πλατφόρμα cloud της εταιρείας. Αν και η Microsoft επισήμως αρνείται οποιαδήποτε άμεση εμπλοκή στο περιεχόμενο των δεδομένων, εσωτερικά έγγραφα δείχνουν ότι γνώριζε τη φύση τους. Το έργο προχώρησε υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας, με ρυθμούς καθημερινής συνεργασίας ανάμεσα σε μηχανικούς της Microsoft και της ισραηλινής υπηρεσίας.
Ο Sariel δεν δίστασε να αμφισβητήσει το status quo, προωθώντας την αποθήκευση ακόμη και άκρως απόρρητων πληροφοριών στο cloud – κάτι που μέχρι τότε θεωρούνταν ταμπού για τις υπηρεσίες πληροφοριών.
Μέχρι τον Ιούλιο, 11.500 TB δεδομένων είχαν μεταφερθεί σε ευρωπαϊκά κέντρα δεδομένων της Microsoft. Παρά την επίσημη γραμμή της εταιρείας, εσωτερικές σημειώσεις δείχνουν ότι ακόμη και ο Satya Nadella, CEO της Microsoft, εμφανίστηκε θετικός στη συνεργασία, προσφέροντας υποστήριξη για την εξέλιξή της.