Πώς οι περικοπές στις κοινωνικές παροχές τροφοδοτούν την ακροδεξιά

Εδώ και δεκαετίες τα κυρίαρχα κόμματα σε δεκάδες χώρες του κόσμου προσπαθούν να περιορίσουν τα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας, με αποτέλεσμα να ανοίξει μια “επικίνδυνη συζήτηση” η οποία έχει συμβάλει στην άνοδο της ακροδεξιάς και των λαϊκιστικών κομμάτων, δήλωσε ανώτερος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ στη βρετανική εφημερίδα TheGuardian.

“Από το Λονδίνο μέχρι τη Λισαβόνα, πολιτικοί από κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα έχουν σταθερά υπονομεύσει τις κοινωνικές παροχές, καλλιεργώντας την αίσθηση της έλλειψης πόρων και δημιουργώντας εύφορο έδαφος για την εξάπλωση αντιμεταναστευτικών συναισθημάτων“, εξήγησε ο Ολιβιέ ντε Σιτέρ, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την ακραία φτώχεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

“Αν κάναμε περισσότερα, οι άνθρωποι δεν θα ένιωθαν ότι απειλούνται [..] θα αισθάνονταν σίγουροι ότι οι ψηφιακές και οικολογικές μεταβάσεις και η παγκοσμιοποίηση θα είναι ανώδυνες, επειδή προστατεύονται από ένα κράτος που νοιάζεται γι’ αυτούς”, πρόσθεσε.

Ο κ. Σιτέρ, αναφέρθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και στο λαϊκιστικό ακροδεξιό κόμμα Reform του Νάιτζελ Φάρατζ ως παράδειγμα. “Είναι απολύτως τρομακτικό”, είπε. “Το Reform UK είναι πιο ψηλά στις δημοσκοπήσεις από ποτέ και έχουμε αντι-μεταναστευτικές διαδηλώσεις σε διάφορα μέρη του Ηνωμένου Βασιλείου. Και ο λόγος είναι ότι δεν έχουμε επενδύσει αρκετά στο κράτος πρόνοιας της χώρας”.

Ο ντε Σιτέρ πρόκειται να παρουσιάσει μια έκθεση στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αύριο, Τετάρτη (22/10), στην οποία θα αναπτύξει τη θέση του για τη σημασία της επένδυσης σε καθολική κοινωνική προστασία. Στο επίκεντρο του επιχειρήματός του βρίσκεται η ανάγκη, οι κυβερνήσεις να επανεξετάσουν το κράτος πρόνοιας ως βασικό εργαλείο για την ενίσχυση του κοινωνικού ιστού αντί να το αντιμετωπίζουν ως κόστος που πρέπει να μειωθεί.

Σημειώνεται ότι οι ειδικοί εισηγητές είναι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες που διορίζονται από τον ΟΗΕ για να συμβουλεύουν ή να αναφέρουν συγκεκριμένες καταστάσεις.

Ο ντε Σιτέρ δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα, ότι οι κυρίαρχοι πολιτικοί σε όλο τον κόσμο έχουν καταστήσει ολοένα και πιο δύσκολη την απόκτηση κοινωνικών παροχών, στιγματίζοντας τους δικαιούχους και ενισχύοντας την αίσθηση ότι η πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους “δεν είναι για όλους”. “Και το μήνυμα τους συνοψίζεται στο ότι αυτό είναι κόστος για την κοινωνία, είναι βάρος, αντί για επένδυση στο μέλλον”.

Η άποψή του υποστηρίζεται από μια μελέτη του 2021 που εξέτασε 14 χώρες στην Ευρώπη και διαπίστωσε ότι η αύξηση κατά μία μονάδα στην ανισότητα των εισοδημάτων αντιστοιχούσε σε αύξηση κατά μία μονάδα της υποστήριξης προς τα λαϊκιστικά κόμματα.

Επίσης, υψηλότερα επίπεδα συντάξεων και κατώτατου μισθού αλλά και αυξήσεις στα επιδόματα παιδιών έχουν δείξει ότι μειώνουν την πιθανότητα των ανθρώπων να ψηφίσουν την άκρα δεξιά.

Τα λαϊκιστικά κόμματα συχνά υποστηρίζουν ότι οι κοινωνίες αδυνατούν να αντέξουν τη μετανάστευση, επειδή θα ασκήσει πίεση στις κοινωνικές υπηρεσίες, δήλωσε ο ντε Σιτερ. Η θέση τους αυτή, όμως, έρχεται σε αντίθεση με πληθώρα στοιχείων που δείχνουν ότι οι μετανάστες σε κράτη μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) συνεισφέρουν περισσότερα στους φόρους εισοδήματος και τις κοινωνικές εισφορές από ό,τι λαμβάνουν σε ατομικές παροχές.

“Η έκθεση προσπαθεί να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου”, είπε. “Δεν είναι τυχαίο ότι βλέπουμε το Reform UK να κυριαρχεί στις δημοσκοπήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και το βλέπουμε στη Γερμανία με το Alternative für Deutschland, το βλέπουμε στην Ολλανδία με το κόμμα της Ελευθερίας και το βλέπουμε στη Γαλλία με το Εθνικό Μέτωπο, που χτυπά την πόρτα της κυβέρνησης”.

Η πολιτική τους τάση φαίνεται να έχει απήχηση ιδιαίτερα στους άνδρες που αντιμετωπίζουν οικονομική ανασφάλεια και ζουν σε περιοχές που έχουν εγκαταλειφθεί, σημείωσε.

“Το Alternative für Deutschland, για παράδειγμα, έχει τις περισσότερες ψήφους στην ανατολική Γερμανία, κυρίως σε αγροτικές περιοχές όπου οι δημόσιες υπηρεσίες είναι συχνά παρατημένες, η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι πιο αδύναμη και οι μεταφορές είναι πιο δύσκολες, οπότε οι άνθρωποι αισθάνονται εγκαταλειμμένοι. Στη Γαλλία είναι ακριβώς το ίδιο, οι περισσότερες ψήφοι για το Εθνικό Μέτωπο είναι σε αγροτικές περιοχές που επίσης παραμελούνται σε μεγάλο βαθμό”, τόνισε.

Όταν η άκρα δεξιά και οι δεξιοί λαϊκιστές κερδίζουν την εξουσία, όπως στην περίπτωση της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ ή του Χαβιέρ Μιλέι στην Αργεντινή, οι ενέργειές τους τελικά οδηγούν στη συνέχιση της διάλυσης της κοινωνικής πρόνοιας, πρόσθεσε ο εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ.

“Αφού κατακτήσουν την εξουσία, εργάζονται για να διατηρήσουν τα προνόμια της οικονομικής ελίτ που καταγγέλλουν στις ομιλίες τους, μειώνοντας την βοήθεια για τρόφιμα, υγειονομική περίθαλψη και άλλες ζωτικής σημασίας υπηρεσίες”, είπε. “Δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους προς τη μεσαία τάξη, στην πραγματικότητα έκαναν την κατάσταση χειρότερη και τα επίπεδα των ανισοτήτων και της φτώχειας αυξήθηκαν σημαντικά σε αυτές τις δύο χώρες”.

Ο ντε Σιτερ ελπίζει ότι η έκθεση θα ρίξει φως στην ανάγκη να επαναξιολογηθεί η σημασία των κοινωνικών προγραμμάτων. “Η έκκλησή μου είναι να ξυπνήσουμε”, καταλήγει.